Vận động nói không với thuốc lá: Những sáng tạo bất ngờ

Nếu như giới trẻ sáng tạo và hài hước chế lời, diễn kịch thậm chí là tạo robot vận động nói không với thuốc lá thì cánh già vùng sâu vùng xa lại viện đến già làng, trưởng bản hay bắt đầu thay đổi những thói quen.

Ngàn lẻ một chiêu vận động của người trẻ

Vì một giảng đường không khói thuốc lá, giới trẻ Hà Nội đã nghĩ ra đủ chiêu trò đậm chất sinh viên. Các sinh viên ĐH Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội đã có một màn thi thố tưng bừng và trổ tài năng chế lời bài hát “Thật bất ngờ” theo chủ đề "Phòng, chống tác hại của thuốc lá" với ngôn ngữ dễ hiểu, trào lộng và đậm chất sinh viên. Cả một vở nhạc kịch hoành tráng cũng được dựng lên để cổ động cho phong trào nói không với thuốc lá.

Bài hát "Thật bất ngờ" được chế lời theo chủ đề "Phòng, chống tác hại của thuốc lá".

Đặc biệt, trường ĐH Khoa học Tự nhiên còn đưa ra ý tưởng chế tạo rô-bốt cảnh báo hút thuốc. Với bộ cảm biến cực nhạy, chú rô-bốt thông minh có khả năng phát hiện vị trí có khói thuốc và phát tiếng kêu, rồi đưa ra thông điệp cảnh báo tác hại của việc hút thuốc lá.

Các sinh viên trường ĐH KHXH&NV trổ tài nhảy hiện đại sôi động, với “đạo cụ” là những mảnh giấy ghép lại mang dòng chữ: “Nhân văn không thuốc lá”.

Còn Khoa Luật (ĐHQGHN) thì tái hiện một đám ma mà người đưa tang là những bao thuốc lá. Ẩn sau những hình ảnh đầy ám ảnh ấy là một thông điệp có sức nặng: “Hút điếu thuốc lá, trả giá mạng người”.

Lấy câu chuyện sinh tử vì thuốc lá để làm lời cảnh tỉnh, các sinh viên Đại học Công nghệ đã dàn dựng một vở kịch ấn tượng: “Trong giấc mơ, người cha thấy con mình bị thần chết lôi đi bởi căn bệnh ung thư phổi do phải hút thuốc lá thụ động từ người cha, dẫu ông tìm mọi cách để níu kéo đứa con ở lại. Giật mình tỉnh giấc, người cha thấy con gái đang gọi tên mình. Ông bừng tỉnh và quyết định bỏ thuốc lá, bởi đó là cách duy nhất để con ông không phải chịu hậu quả từ việc mình hút thuốc”.

Nói không với thuốc lá: Vận động thay đổi từ những thói quen

Những người tham gia làm công tác vận động nói không với thuốc lá ở thành phố du lịch Hội An đã có một phát hiện bất ngờ: thói quen xấu hút thuốc hình thành từ những phong tục tập quán hàng ngày như thờ cúng trong lễ hội, trong đám ma hay đám cưới. Vật cúng của rất nhiều làng không thể thiếu 3 thứ: trầu, rượu và thuốc lá. Rồi trong đám tang, đám cưới, điếu thuốc cũng thay miếng trầu làm đầu câu chuyện.

Chính vì vậy, Hội An đã đề xuất một cuộc vận động đưa thuốc lá ra khỏi những phong tục truyền thống để hướng đến một môi trường trong lành và bảo vệ sức khỏe cho mỗi người. Bắt đầu vận động từ trong gia đình, đến tộc họ rồi làng xã, nếu phong trào nói không này được nhân rộng, chắc chắn chúng ta sẽ để lại cho con cháu mình những phong tục văn hóa truyền thống mang lại những giá trị tốt đẹp chung cho cả cộng đồng.

Cậy nhờ uy tín già làng, trưởng bản

Khi cả làng bản hút thuốc như một thói quen, để luật phòng chống tác hại thuốc lá đi vào cuộc sống, những người làm công tác vận động nơi đây đã phải cậy nhờ đến uy tín của già làng, trưởng bản.

Theo thông tin từ Ủy ban Dân tộc, tỷ lệ thanh thiếu niên người dân tộc thiểu số hút thuốc lá rất cao. Thực tế, cũng không hiếm trường hợp phụ nữ dân tộc thiểu số hút thuốc, thậm chí có nơi phụ nữ từ 30 tuổi trở lên chiếm đến 50% số người hút thuốc lá.

Theo ông Triệu Hồng Sơn, nguyên Vụ trưởng Vụ Tổng hợp, Ủy ban Dân tộc, để thay đổi một thói quen đã ăn sâu vào đời sống sinh hoạt hằng ngày của đồng bào dân tộc thiểu số không hề dễ. Chỉ khi già làng, trưởng bản đứng ra tuyên truyền thì mới tác động mạnh đến tư tưởng người dân bởi họ chính là tấm gương vừa là cầu nối hiệu quả nhất trong thực hiện công tác tuyên truyền, vận động đồng bào dân tộc thiểu số thực hiện chủ trương, chính sách, pháp luật.

Như ở bản Cu Pua, huyện Đakrông, Quảng Trị, trước đây người dân coi thuốc lá, rượu không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, nam giới ở bản hầu như ai cũng hút thuốc, phụ nữ thì cứ 10 người có đến 9 người hút thuốc lá. Thế nhưng, những năm gần đây, bản làng gần như không còn khói thuốc khi người dân đã dần hiểu được tác hại đối với sức khỏe của việc sử dụng thuốc lá. Hay như ở bản Nà Ón, xã Trung Lý, Mường Lát, Thanh Hóa nhiều năm qua không có người hút thuốc lá, nhờ công tác tuyên truyền, vận động của già làng, trưởng bản mà đa phần người dân đều nhận thức được hút thuốc lá có hại sức khỏe của mình và những người xung quanh...

D.Minh (tổng hợp)