Người tị nạn – tập truyện ngắn gây tiếng vang của nhà văn Nguyễn Việt Thanh đã chính thức được chuyển ngữ và phát hành tại Việt Nam.

Nữ nhà báo đoạt giải Pulitzer và loạt bài chấn động về Việt Nam
Người gốc Việt đoạt giải Pulitzer 2016
Người gốc Việt đoạt Pulitzer bình luận Obama chọn bún chả

Nguyễn Việt Thanh (bút danh: Viet Thanh Nguyen) vốn không xa lạ với bạn đọc Mỹ. Song ông mới được độc giả Việt Nam biết đến nhiều hơn sau khi quyển tiểu thuyết The Sympathizer (Cảm tình viên) đạt giải Pulitzer hồi năm 2016. Tác phẩm đã được dịch ra nhiều thứ tiếng, riêng bản tiếng Anh đã bán hơn 500.000 bản. Song hiện tại The Sympathizer vẫn chưa được dịch sang tiếng Việt.

Đổi lại, tập truyện ngắn The Refugees (Người tị nạn) – tác phẩm trứ danh mới nhất của Việt Thanh vừa chính thức phát hành tại Việt Nam. 

{keywords}
Bìa sách Người tị nạn.

Tị nạn được hiểu là việc rời nơi mình đang sống để tránh một tai họa nào đó, có thể là thiên tai hoặc do con người gây ra. Dù vì lý do gì, người tị nạn cũng phải sống và tập hòa nhập vào môi trường mới dù mang nặng mặc cảm. Nguyễn Thanh Việt kể rằng ông và người tị nạn nói chung có một “cảm giác xa lạ, luôn sống hai đời sống, một trong nền văn hóa lớn hơn mà bạn đang cố hòa nhập, và một gần với bản chất hơn khi ở trong cộng đồng của mình và nói thứ tiếng của mình”.

Điểm đáng lưu ý trong tập truyện này, Nguyễn Thanh Việt phân biệt rạch ròi giữa di cư và tị nạn. Từng là người tị nạn ở Mỹ, ông cho rằng người tị nạn rất không giống người Mỹ và hoàn toàn mâu thuẫn với “giấc mơ Mỹ”. Thực tế, bất cứ người tị nạn nào cũng luôn đi kèm nỗi sợ, thất bại và khinh thị. Do đó, nhà văn mong muốn có thể nhân bản hóa họ qua những câu chuyện, ngõ hầu giúp người Mỹ có thể chấp nhận và đón nhận những người tị nạn.

{keywords}
Chân dung nhà văn Nguyễn Thanh Việt.

Người tị nạn là một tác phẩm hư cấu. Nguyễn Việt Thanh không khẳng định sự việc hay con người nào đó là đúng hay sai, tốt hay xấu. Ông cũng không cố phản ánh thực trạng của người tị nạn hay trở thành tiếng nói đại diện của họ. Nhà văn mượn những nhân vật kể lại câu chuyện của mình nhưng từ nhiều góc nhìn để bạn đọc hiểu cuộc đời đa chiều hơn. Đó là những chuyện về cuộc sống và tâm tình của người tị nạn. Qua đó, bạn đọc có cơ hội suy nghĩ về những chuyện mà trước đây biết đến.

Ngay từ thời điểm ra mắt, Người tị nạn đã nhận được phản hồi tích cực từ New York Times, tờ báo hàng đầu nước Mỹ: “Những câu chuyện về người tị nạn Việt Nam như ma thuật bất biến. Một tập truyện siêu phàm. Một giọng văn khiêm tốn, chi tiết và phong cách tự sự thẳng thừng hoàn toàn thích hợp với những cuộc đời thường dân âm thầm được mô tả trong truyện… Vặn nhỏ âm lượng, chúng ta áp tai vào, lắng nghe những người tị nạn nói để thấu hiểu họ”.

Nhiều hãng thông tấn khác: Mother Jones, National Post, The Oprah Magazine, Chicago Tribune, Financial Times (UK), Dallas Morning News, Strait Times (Singapore), Mekong Review… cũng có bài đánh giá cao tác phẩm Người tị nạn.

Gia Bảo