Việc giảng dạy tiếng Anh ở các trường học của Nhật Bản sẽ trải qua một cuộc cải cách lớn trong tương lai gần khi Chính phủ nước này đang cố gắng nuôi dưỡng nhiều tài năng ngôn ngữ hơn trong thời đại toàn cầu hóa.

{keywords}
Một giáo viên người Philippines hỗ trợ giáo viên chính trong giờ tiếng Anh ở một trường tiểu học ở Osaka, Nhật Bản

Sự thay đổi lớn nhất dự kiến sẽ bắt đầu ở các trường tiểu học công lập – nơi mà lần đầu tiên tiếng Anh sẽ được dạy như một môn học chính thức. Thay đổi này dự kiến sẽ bắt đầu vào năm 2020 sau thời gian chuyển tiếp 2 năm.

Thay đổi sẽ giúp người Nhật tăng khả năng giao tiếp tiếng Anh? Dưới đây là một số câu hỏi và câu trả lời cho vấn đề này.

Những thay đổi chủ yếu là gì?

Vào năm 2020, tiếng Anh sẽ trở thành môn học bắt buộc đối với học sinh lớp 5-6, thay vì là “giờ hoạt động ngôn ngữ nước ngoài” trong đó học sinh chỉ được làm quen với tiếng Anh qua 2 kỹ năng nghe và nói.

Thay đổi này cũng làm tăng gấp đôi số tiết học tiếng Anh từ 35 tiết/ năm lên 70 tiết/năm. Hai kỹ năng đọc và viết cũng được dạy lần đầu tiên – theo một hướng dẫn dự thảo được công bố hồi tháng 8.

Với thay đổi này, tiếng Anh cũng trở thành môn học bắt buộc cho học sinh lớp 3-4.

Tại sao Chính phủ đưa tiếng Anh trở thành môn học chính thức?

Quyết định này được đưa ra bởi vì hệ thống dạy và học tiếng Anh hiện tại không đạt được mục tiêu của Chính phủ trong việc giúp học sinh thành thạo ngôn ngữ này ở mức có thể tranh luận và đàm phán bằng tiếng Anh.

Với quá trình toàn cầu hóa nhanh chóng của nền kinh tế, Bộ Giáo dục Nhật Bản đã phải đối mặt với yêu cầu nâng cao kỹ năng tiếng Anh của học sinh trên khắp cả nước. Tuy nhiên, những thảo luận về vấn đề này suốt những năm 1990 cho thấy nhiều người phản đối việc dạy tiếng Anh ở trường tiểu học, bởi vì họ cho rằng nó sẽ khiến bọn trẻ nhầm lẫn với tiếng mẹ đẻ.

Năm 2002, Bộ này đã giới thiệu môn tiếng Anh trong trường tiểu học, với tư cách không phải là một môn học chính thức, mà có thể tùy chọn. Năm 2011, nó biến thành giờ hoạt động ngôn ngữ nước ngoài, với sự tập trung chính vào học sinh lớp 5-6 để các em làm quen với tiếng Anh dưới các hoạt động quen thuộc như ca hát, chơi trò chơi.

Bất chấp những nỗ lực này, Nhật Bản vẫn là một trong số những quốc gia có điểm thi TOEFL thấp nhất châu Á.

Theo Cục Khảo thí giáo dục – cơ quan quản lý kỳ thi này, trong số 30 quốc gia châu Á tổ chức thi TOEFL vào năm 2015, Nhật Bản xếp thứ 5 từ dưới lên, chỉ đứng trên Afghanistan, Campuchia, Tajikistan và Lào.

Hàn Quốc – nơi tiếng Anh trở thành môn học bắt buộc ở cấp tiểu học từ năm 1997 – xếp thứ 10. Trung Quốc xếp thứ 17 khi tiếng Anh trở thành môn bắt buộc vào năm 2001.

Về kỹ năng nói, Nhật Bản xếp cuối bảng.

Sự thay đổi này có cải thiện trình độ tiếng Anh của người Nhật Bản không?

Các nhà quan sát cho rằng chất lượng các giờ học tiếng Anh hiện tại rất khác nhau giữa các trường, và nhiều trẻ tìm đến các trung tâm dạy thêm để lấp đầy khoảng trống đó.

Việc giới thiệu chính thức môn tiếng Anh dự kiến sẽ thu hẹp khoảng cách này vì họ sẽ sử dụng cùng một bộ sách giáo khoa. Chính phủ Nhật cũng hi vọng thay đổi này sẽ giúp việc học tiếng Anh trình độ cao hơn ở trường trung học sẽ dễ dàng hơn.

Nhiều bậc phụ huynh đứng đằng sau thay đổi này.

Theo một cuộc thăm dò trên toàn quốc bởi công ty giáo dục Benesse Holdings Inc. vào năm ngoái ở 1.565 phụ huynh có con học lớp 5-6, có khoảng 60% không hài lòng với các giờ hoạt động ngoại ngữ.

Có trở ngại gì trong quá trình thực hiện thay đổi này không?

Có. Đó là thiếu giáo viên tiếng Anh có trình độ - các nhà quan sát cho hay.

Theo cách học hiện tại, hầu hết phải thuê người bản ngữ hoặc người Nhật có đủ khả năng để hỗ trợ giáo viên tiểu học, đôi khi những người hỗ trợ này lại đóng vai trò chính. Nhưng khi tiếng Anh trở thành môn học chính thức vào năm 2020, thì giáo viên chính phải là người điều hành lớp học.

Theo một cuộc khảo sát của Bộ Giáo dục vào năm tài chính 2015, chỉ có 4,9% giáo viên tiểu học được cấp bằng để dạy tiếng Anh. Nhiều người thậm chí còn không được học cách để dạy môn này vì nó không cần thiết để họ nhận được giấy phép giảng dạy.

Chính phủ bắt đầu cung cấp các khóa đào tạo đặc biệt vào năm 2014 để đến năm 2018 có 1.000 giáo viên tiếng Anh đủ trình độ để đào tạo lại cho các giáo viên khác.

Tuy nhiên, các nhà quan sát cho rằng con số này là chưa đủ trong khi cần khoảng 144.000 giáo viên vào năm 2020.

Haruo Erikawa – một giáo sư tiếng Anh ở ĐH Wakayama cho rằng nếu Chính phủ nghiêm túc về việc tăng cường tiếng Anh ở cấp tiểu học, họ nên sử dụng ngân sách để tiến hành đào tạo giáo viên kỹ càng và đảm bảo đủ số lượng.

Tuy nhiên, ông cũng lo ngại rằng việc đào tạo thêm sẽ chỉ làm mọi thứ khó khăn hơn với những giáo viên vốn đã quá tải của nước này.

“Trong giảng dạy tiếng Anh, việc khó nhất là dạy những đứa trẻ không có nhiều kiến thức về ngôn ngữ này” – ông nói. “Nếu không được đào tạo đủ, chúng ta không thể kỳ vọng các giáo viên đảm bảo được việc giảng dạy tiếng Anh chất lượng cao”.

  • Nguyễn Thảo (Theo Japan Times)