Ở Việt Nam, tỉ lệ mắc viêm mũi
dị ứng (VMDU) nằm ở mức cao với khoảng 12,3% dân số, bệnh đang có xu hướng gia
tăng với nguyên nhân chính là do sự ô nhiễm không khí, môi trường sống thay đổi…
Dễ chuẩn đoán nhầm
Biểu hiện của VMDU rất đa dạng và đôi khi dễ nhầm với các bệnh khác. Ví dụ chảy
mũi, ngạt mũi, hắt hơi, ngứa mũi là các triệu chứng cơ bản của viêm mũi nhưng
cũng là biểu hiện của cúm, viêm đường hô hấp trên… Tình trạng đỏ mắt, ngứa và
chảy nước mắt dễ nhầm với viêm kết mạc dị ứng. Mẩn ngứa dễ nhầm với viêm da cơ
địa…
Ngoài ra, ngay cả khi các triệu chứng này kết hợp, bác sĩ tai - mũi - họng cũng
thường ít chú ý đến biểu hiện ở mắt và ngược lại. Hậu quả là chẩn đoán chưa đủ,
chẩn đoán sai… dẫn tới điều trị sai, kết quả không khả quan như mong đợi.
Bệnh dai dẳng vì điều trị không đúng cách. Ảnh minh họa: Internet.
Không hết bệnh vì chủ quan
Cũng theo GS Glenis Scadding: “Các nguyên nhân chính gây ra những thách thức mới
trong điều trị VMDU là sự chủ quan trong nhận thức về tầm quan trọng của căn
bệnh này, nhìn nhận về các triệu chứng của căn bệnh chưa đầy đủ, sử dụng thuốc
chưa hợp lý. Công tác giáo dục bệnh nhân về cách phòng ngừa căn bệnh chưa được
làm tốt. Ngoài ra, bệnh nhân VMDU thường sợ hoặc ngần ngại dùng thuốc, tự ý bỏ
thuốc mà không có ý kiến của bác sĩ”.
Với tâm lý chủ quan, bệnh nhân VMDU thường tự ý dừng thuốc khi thấy hết biểu
hiện bệnh đến khi các triệu chứng hắt hơi, sổ mũi xuất hiện trở lại mới dùng
thuốc tiếp, khiến việc điều trị kém hiệu quả.
Bên cạnh đó, sự tuân thủ điều trị thấp của bệnh nhân còn bởi cách sử dụng dụng
cụ hiện tại gây khó khăn cho bệnh nhân (khó sử dụng, gây đau, chảy xuống họng…),
khó dùng cho trẻ nhỏ, phải dùng nhiều loại thuốc để điều trị cho bệnh nhân có cả
triệu chứng mũi và mắt.
Không nguy hiểm nhưng ảnh hưởng lâu dài
Để điều trị hiệu quả, trước hết bệnh cần được chuẩn đoán chính xác. Khi chuẩn
đoán cần dựa vào các yếu tố tiền sử các bệnh dị ứng của bản thân và gia đình như
nổi mề đay, hen phế quản (suyễn), nhức nửa đầu… Khi chuẩn đoán cũng cần thận
trọng để không nhầm với các bệnh khác có biểu hiện bệnh tương tự.
Tuỳ mức độ bệnh, bệnh nhân VMDU nên áp dụng cách điều trị riêng.
Đối với các trường hợp nhẹ bệnh nhân có thể dùng thuốc kháng histamine. Đối với
các trường hợp vừa và nặng, thuốc xịt mũi tại chỗ chứa corticoid điều trị hiệu
quả bản chất viêm của VMDU, kiểm soát các triệu chứng bệnh ở cả mũi và mắt.
Ngoài các tác động trực tiếp ở mũi, cơ chế tác dụng trên mắt được hiểu là do đặc
tính ái lực cao với thụ thể glucocorticoid, thuốc ức chế mạnh mẽ cơ chế phản xạ
thần kinh mũi - mắt, do đó làm giảm các chất trung gian gây triệu chứng bệnh ở
cả mắt. Hiện nay, dụng cụ xịt mũi cũng đã được cải tiến tiện lợi và an toàn cho
người sử dụng.
Ngoài ra, bệnh nhân VMDU cần tránh các chất gây dị ứng do hít bằng cách thường
xuyên đeo khẩu trang khi đi đường, tại nơi làm việc phải có trang phục bảo hộ để
tránh bụi, khói, hơi thuốc, giải mẫn cảm (tìm đúng chất gây dị ứng thì tỷ lệ
thành công sẽ cao, tuy nhiên không dễ vì có vô số dị nguyên), rửa mũi bằng nước
muối sinh lý.
VMDU tuy không nghiêm trọng đến tính mạng nhưng ảnh hưởng đến đời sống xã hội,
giấc ngủ, học hành, công việc và tác động đáng kể về mặt kinh tế.
Điều đáng lưu ý là nhiều nghiên cứu và những bằng chứng lâm sàng cũng đã chứng
minh mối liên quan chặt chẽ giữa VMDU và các bệnh khác của đường hô hấp như viêm
xoang, viêm tai giữa, polyp mũi và đặc biệt là bệnh hen suyễn. VMDU do vậy không
thể chủ quan coi thường mà rất cần được nhận thức đúng đắn mức nguy hại, phòng
ngừa và điều trị triệt để.
-
Ngọc Minh
.svg){kind=icon}
