Thiết bị phát hiện thực phẩm độc ‘giá mềm’

Với kích thước nhỏ gọn, có thể tự động hóa, thiết bị kiểm tra chất lượng thực phẩm do nhóm CE-Vietnam sáng tạo sẽ cho kết quả ngay tại hiện trường, đáp ứng yêu cầu kiểm tra trên diện rộng, hướng tới các tuyến tỉnh và địa phương.

Tiến sỹ Mai Thanh Đức - đồng sáng lập nhóm CE-Vietnam (http://www.ce-vietnam.com/) đã có những chia sẻ cụ thể về sản phẩm này.

Góp sức kiểm soát an toàn thực phẩm ở VN

- Anh đánh giá như thế nào về tình trạng an toàn thực phẩm của Việt Nam trong những năm gần đây?

Hiện nay, an toàn vệ sinh thực phẩm là một trong những vấn đề được quan tâm hàng đầu tại Việt Nam. Nhiều vụ ngộ độc thực phẩm cá nhân và tập thể đã xảy ra gây tâm lý bất an cho người tiêu dùng.

Nguyên nhân của các vụ ngộ độc thực phẩm này có thể do: nguyên liệu chế biến không đảm bảo (quá hạn sử dụng, sử dụng các chất cấm trong chăn nuôi, trồng trọt,…), do sử dụng các chất phụ gia và/hoặc bảo quản thực phẩm trái phép, qui trình chế biến thực phẩm không đảm bảo vệ sinh,….

Việc phát hiện dò tìm các chất ô nhiễm trong thực phẩm (ví dụ đường hóa học, chất bảo quản...) từ trước tới nay thường do các trung tâm kiểm định tuyến trung ương (nơi có các hệ thống thiết bị máy móc hiện đại đắt tiền, lên tới một vài tỷ đồng, và đội ngũ lao động kỹ thuật cao) đảm nhiệm. Việc kiểm tra thường xuyên, đặc biệt là tại các tuyến cơ sở, địa phương thường không được tiến hành sát sao, do nguồn kinh phí cho lắp đặt thiết bị hạn chế, và thiếu đội ngũ kĩ thuật cao để vận hành.

Do đó, nhằm trợ giúp cho các cơ quan chức năng trong việc kiểm soát an toàn thực phẩm, cần phải có các công cụ phân tích, kiểm nghiệm các sản phẩm thực phẩm một cách nhanh chóng, chính xác, phân tích được đồng thời nhiều chỉ tiêu liên quan đến chất lượng một sản phẩm thực phẩm cụ thể với chi phí thấp.

Ảnh chụp tại cuộc thi "Tài năng khoa học trẻ Việt Nam  2014" do bộ Khoa Học Công Nghệ tổ chức - Sản phẩm đã đạt giải nhì.

- Đó chính là lý do anh cùng cộng sự nhóm CE- VietNam ra đời sản phẩm kiểm nghiệm thực phẩm giá rẻ?

Hướng tới đáp ứng các tiêu chí đề ra như đã nêu trên cho một sản phẩm thiết bị phân tích - kiểm nghiệm, trong đó có kiểm nghiệm an toàn thực phẩm, nhóm CE-Vietnam (http://www.ce-vietnam.com/) trong mấy năm qua đã phối hợp với trường đại học Basel (Thụy Sỹ) nghiên cứu chế tạo dòng thiết bị phân tích giá rẻ, đơn giản, nhằm đáp ứng cho nhiệm vụ kiểm tra chất lượng thực phẩm trên diện rộng, hướng tới các tuyến tỉnh và địa phương.

Chúng tôi cũng đã và đang phối hợp cùng Viện Kiểm nghiệm An toàn vệ sinh thực phẩm Quốc gia (http://nifc.gov.vn/) phát triển một số quy trình kiểm nghiệm an toàn thực phẩm với một số chỉ tiêu như: chất tạo ngọt (thường được gọi là: đường hóa học), chất tạo nạc, polyphosphate trong giò chả (chất thay thế hàn the),… Hy vọng những thành công bước đầu này sẽ mở ra khả năng ứng dụng trong thực tế nhằm góp phần kiểm soát an toàn thực phẩm tại Việt Nam.

Sản phẩm có thể di chuyển dễ dàng tới địa điểm cần kiểm định

Giá thành thấp, kết quả nhanh

- Điểm đặc biệt sản phẩm của sản phẩm này là gì, thưa anh?

Sản phẩm thiết bị phân tích của chúng tôi được chế tạo trên cơ sở một phương pháp phân tích mới tại Việt Nam và có ưu điểm là giá thành đầu tư cũng như chi phí vận hành thấp hơn đáng kể so với các phương pháp phân tích đang được sử dụng phổ biến hiện nay (như sắc kí trao đổi ion, sắc ký lỏng) mà vẫn đảm bảo được hiệu quả phân tích.

Thiết bị với kích thước nhỏ gọn, có thể tự động hóa và dự kiến có thể triển khai đo đạc ngay tại hiện trường nhằm rút ngắn thời gian phân tích.

Một điểm đặc biệt nữa là nguyên lý hoạt động của hệ thiết bị cũng như thao tác vận hành khá đơn giản nên rất thuận lợi cho việc chuyển giao tới các cơ sở kiểm nghiệm an toàn thực phẩm tuyến địa phương, nơi hiện đang có nhu cầu rất lớn nhằm phân tích ngay và thường xuyên tại địa bàn về chất lượng các sản phẩm thực phẩm, đáp ứng nhu cầu xã hội và bảo vệ người tiêu dùng.

- Quá trình nghiên cứu có gặp khó khăn gì không thư anh?

Chúng tôi gặp khó khăn xuất hiện trong cả giai đoạn thiết kế thiết bị và phát triển ứng dụng cho phân tích thực phẩm. Thiết bị phân tích đa chỉ tiêu, xách tay, giá rẻ do chúng tôi thiết kế được dựa trên cơ sở của phương pháp điện di mao quản kết nối với cảm biến đo độ dẫn không tiếp xúc.

Đây là một trong những phương pháp có tuổi đời còn rất mới. Trên thế giới mới chỉ phát triển trong vòng 10 năm trở lại. Còn tại Việt Nam, chúng tôi là nhóm tiên phong triển khai kỹ thuật này từ 5 năm trước. Bởi thế việc thiết kế thiết bị gặp rất nhiều khó khăn.

Ngay cả khi đã có sản phẩm thiết bị rồi, chúng tôi lại cần đào tạo nhân lực vận hành (triển khai đào tạo trực tiếp tại trường đại học) và phát triển các ứng dụng trên thiết bị để giải quyết các vấn đề thực tế về an toàn thực phẩm.

Ba công việc này cần thường xuyên phát triển, hỗ trợ lẫn nhau nhằm hoàn thiện sản phẩm chung. Ngoài ra, một khó khăn nữa đối với một sản phẩm mới là cần chứng minh khả năng ứng dụng thực tế và được thị trường chấp nhận

PV