Trong lúc dư âm của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vẫn chưa dứt, thì tại tiểu bang North Dakota, những người da đỏ Sioux đang có một “cuộc chiến” khác để bảo vệ môi trường sống cuối cùng của họ.  

Từ tháng 4 năm nay, một dự án đường ống dẫn dầu lớn xuyên qua nhiều tiểu bang miền Bắc nước Mỹ đã được khởi công. Theo đó, đường ống dẫn dầu sẽ được để lộ thiên xuyên qua hai con song Missouri và Mississippi, đồng thời chạy sát theo khu bảo tồn của người da đỏ có tên Standing Rock. Dự án được chính quân đội Mỹ cấp phép và được chính quyền 4 tiểu bang có liên quan ủng hộ.

Nhưng với cộng đồng người da đỏ Sioux, đó là một thảm họa. Lập luận của họ là việc ống dẫn dầu để lộ thiên quá gần hai con song thiêng của người Sioux và đặc biệt chạy qua khu bảo tồn Standing Rock là quá rủi ro về mặt môi trường. Hơn nữa, nó còn đe dọa tính nguyên bản của khu bảo tồn người da đỏ và vi phạm những hiệp ước mà nước Mỹ đã ký với các tộc người Sioux từ thủa lập quốc. Người Sioux nhanh chóng gửi đơn kiện lên tòa án liên bang, yêu cầu một lệnh dừng xây dựng đường ống dẫn dầu này. 

{keywords}
Ảnh minh họa Huffington Post

Tuy nhiên, nỗ lực pháp lý đó đã không thành công khi tòa án từ chối ra lệnh tạm dừng xây dựng trong thời gian xem xét đơn kiện. Và người Sioux đã chọn biện pháp khác: đó là cắm trại tại ngay chính địa điểm thi công.

Kết quả là, bên cạnh các tin tức của cuộc bầu cử tổng thống, báo chí chính thống đã vào cuộc đưa tin song song về các nỗ lực của người Sioux. Truyền thông gọi những người Sioux là “Chú bò ngồi” (Sitting Bull) theo tên một vị anh hùng trong truyền thuyết dân da đỏ.  

Sự kiên nhẫn của những người Sioux đã lay động nước Mỹ. Dư luận chưa bao giờ phản đối dự án của chính phủ đến thế, bất chấp việc tổng thống đắc cử Donald Trump công khai ủng hộ dự án này. Thượng nghị sĩ Bernie Sanders cũng đã có mặt ngay tại Standing Rock để bày tỏ sự ủng hộ người Sioux. Nam diễn viên nổi tiếng Leonardo Di Caprio cũng xuất hiện cùng đoàn người.  Các biểu ngữ kêu gọi bảo tồn không gian sống liên tục xuất hiện, chẳng hạn như “Bạn không thể ăn được tiền”, hay “Hãy bảo vệ sự linh thiêng”, và “Nguồn nước là vật thiêng”.

Sức ép của dư luận Mỹ và sự kiên định của người Sioux chưa làm chính quyền tiểu bang chùn bước nhưng rõ ràng đã khiến chính quyền liên bang lay động. 
Mới đây, Tổng thống Barack Obama đã kêu gọi chính quyền tiểu bang kiềm chế. Cuối tuần trước, hàng ngàn cựu binh Hoa Kỳ đã có mặt ở Standing Rock, dựng nên bức tường người che chở cho người Sioux.  

Thứ hai đầu tuần, Quân chủng công binh Hoa Kỳ, đơn vị cấp phép cho dự án, đã ra tuyên bố sẽ rút lại giấy phép xây dựng đường ống dẫn dầu và yêu cầu các nhà đầu tư phải thiết kế lại đường đi của ống sao cho nó không ảnh hưởng gì đến khu bảo tồn Standing Rock và hai dòng sông Mississippi và Missouri.  

Quyết định này khiến cho chi phí dự án tăng lên rất nhiều và thời gian hoàn thành cũng bị đẩy lùi, tuy nhiên nó đã nhận được sự ủng hộ của người Sioux và rất nhiều người dân Mỹ. Họ ca ngợi quyết định này đã không đánh đổi văn hóa và môi trường vì lợi ích kinh tế.

Trong không khí hân hoan đó, những người lãnh đạo Sioux vẫn tỏ ra tỉnh táo và cho rằng thử thách vẫn còn ở phía trước với việc tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ làm hết sức để tiếp tục thực hiện dự án.  Nhưng đối với người Sioux nói riêng và người Mỹ nói chung, họ hiểu rằng những gì họ đạt được ngày hôm nay chính nhờ sự can trường và khôn ngoan. Họ cũng hiểu không có “bữa trưa nào miễn phí” cả. 

Cho dù còn quá sớm để có thể biết dự án này có dừng hay không, nhưng chắc chắn một điều, một chính quyền dù cương quyết đến đâu cũng cần phải lắng nghe tiếng nói của số đông người dân. Những người Sioux sẽ vẫn tiếp tục chặng đường của mình bảo vệ môi trường sống, bảo vệ nền văn hóa mà cha ông họ đã dày công dựng nên.

Lê Nguyễn Duy Hậu