Trong văn hóa Việt, nén hương được coi là cầu nối giữa cuộc sống hiện tại và thế giới tâm linh. Làng nghề làm hương truyền thống của người Nùng ở Phia Thắp xã Quốc Dân, huyện Quảng Uyên, tỉnh Cao Bằng đang góp phần bảo tồn những nét văn hóa tâm linh đẹp đẽ của dân tộc.

Nghề làm hương của người Nùng An ở bản Phia Thắp đã có từ lâu đời, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, cả làng ai cũng biết làm hương. Hương Phia Thắp được làm hoàn toàn từ nguyên liệu tự nhiên ở vùng miền núi đá vôi: Cây mai (tiếng Tày là “mạy mười”) để làm que, vỏ cây gạo, mùn cưa và đặc biệt là lá cây bầu hắt - một loại lá cây trên rừng dùng để làm keo kết dính các chất liệu lại với nhau.

Làm hương không chỉ đem lại thu nhập cho người dân bản Phia Thắp, nó còn góp phần bảo tồn một nghề truyền thống của người Nùng An - một nét đẹp mang đậm bản sắc dân tộc gắn liền với tục thắp hương của người Việt ở Công viên Địa chất Non Nước Cao Bằng.

{keywords}
Ven Quốc lộ 3, từ Cao Bằng đi Trùng Khánh là bản Phia Thắp (xã Quốc Dân, Quảng Uyên) yên bình với những ngôi nhà sàn đặc trưng của người Nùng.
{keywords}
Những bó hương xòe ra như những cánh hoa được phơi khắp các con đường trong bản Phia Thắp.
{keywords}
Làm hương phải trải qua nhiều công đoạn: Cây mai được cắt thành từng khúc dài khoảng 40cm, rồi chẻ thành từng thanh nhỏ như đầu đũa, sau đó vót thật sạch.
{keywords}
Khá nhiều công đoạn đòi hỏi người làm hương phải rất khéo léo, tỉ mỉ.
{keywords}
Lá cây bầu hắt, vỏ cây gạo đem xát nhỏ, trộn với mùn cưa. Nhúng que mai vào nước pha với bột lá cây bầu hắt để tạo chất kết dính.
{keywords}
Sau đó tẩm 4 lần hỗn hợp bột lá cây bầu hắt, vỏ cây gạo, mùn cưa để được que hương.
{keywords}
Cuối cùng là lăn chất tạo màu đồng thời cũng tạo mùi thơm, sau đó phơi khô. Nhìn người làm thì có vẻ đơn giản, cổ tay quay dẻo như múa, nhưng để đạt đến độ thành thục như vậy cần rất nhiều thời gian.
{keywords}
Nếu trời nắng to thì phơi một ngày là khô, nếu âm u thì sẽ cần 3-4 ngày.
{keywords}
Hương được phơi trước hiên nhà, trên đường làng...
{keywords}
Khi đã khô rồi sẽ nhúng chân hương vào phẩm màu để có màu đỏ đẹp. Phẩm màu này cũng được làm từ bột gỗ tự nhiên.
{keywords}
Sau cùng là buộc thành từng bó, mỗi bó 20 que. Hương Phia Thắp được tiêu thụ tại tất cả các chợ phiên Tết trong tỉnh, cũng như các tỉnh thành phía Bắc. Mỗi bó nhỏ giá bán dao động từ 10.000-20.000 đồng.

Ảnh: Thanh Hùng