Hồi sinh trên mảnh đất khô hạn

Những ngày giữa tháng 4, khi công việc lấy ném gần hoàn tất, ông Trần Bình Than ở thôn 6, xã Triệu Lăng, (Triệu Phong) đã khá thảnh thơi, chỉ còn việc ngồi nghĩ xem sắp tới ông sẽ sắm sửa những gì trong ngôi nhà của mình. Dẫn chúng tôi tới ngôi nhà của mình, ông chỉ tay về phía trước, nói: “đó là tất cả toàn bộ số củ ném mà cả tuần qua hai vợ chồng tôi thu hoạch đươc. Năm nay, với thời tiết như thế này thì số củ ném  thu về là bội thu”.

Ông Than tâm sự, gia đình ông không phải là những hộ dân đầu tiên trồng ném ở vùng đất khô hạn Triệu Lăng. Song, nhờ cây ném mà cả gia đình ông có được cuộc sống sung túc với nhà cao cửa rộng. Mấy năm nay còn để ra được chút tiền gửi ngân hàng.

Chỉ vào những đồ vật tiện nghi trong gia đình, ông Than cho biết, sau 6 tháng chăm sóc với 2,5 sào ném, ông thu được trên 5 tạ ném củ. Nhờ được chăm sóc tốt nên củ ném to, giòn đảm bảo chất lượng được thị trường trong và ngoài tỉnh ưa chuộng. Hiện nay giá ném ngang là 60.000đ/kg, ném giống là 80.000 đồng/kg. Tính ra 1ha nếu được chăm sóc tốt sẽ cho thu nhập trên 200 triệu/ha. Nhờ đó mà vợ chồng ông có được cơ ngơi như ngày hôm nay.

Thực ra, từ rất lâu rồi người dân nơi đây đã trồng ném, nhưng khi đó chỉ trồng một vài luống nhỏ trong vườn kiểu cho vui, để có củ nấu ăn. Còn vùng này trước kia toàn là đất cát, một phần diện tích trồng khoai, đậu tương, sắn, vùng trũng cấy lúa. Nhưng cấy lúa ở vùng đất này ngày xưa không ăn thua, được mùa thì mỗi sào được 1 tạ, còn mất mùa thì nhìn bó lúa như chiếc chổi xể cùn. Nhiều khi đói còn cắt cả lúa non về ăn. Cuộc sống khó khăn vô cùng, ông Than nhớ lại.

Sau này, người dân vùng này biết được việc trồng ném rất phù hợp. Đây là loại cây trồng có thể chịu nóng, hạn khá tốt, lại rất dễ trồng, sinh trưởng phát triển tốt, ít bị sâu bệnh hại nên trồng ồ ạt. Từ đó nhà nhà trồng ném, người người trồng ném.

"Nhà tôi cũng vậy. Thấy người dân trồng ném hiệu quả nên chúng tôi cũng mạnh dạn bỏ hết đất trồng khoai chuyển sang trồng ném", ông kể. Chỉ trong mấy năm, vùng đất cát khô hạn được phủ một màu trắng của củ ném.

{keywords}
Vợ chồng ông Than đang thu hoạch củ nén.

Ông Than cho biết, để cho sản phẩm năng suất, bán được giá thì cần kết hợp nhiều yếu tố từ khâu chọn giống đến trồng và chăm sóc.

“Đầu tiên là giống ném, việc chọn giống rất quan trọng, nếu giống ném tốt thì khi trồng cây nhanh bén rể. Củ ném chọn làm giống phải chắc, tròn đều, không bị sâu bệnh, lượng củ giống trồng khoảng 30 kg/sào, thường thì 50 -55 củ/m2”, ông nói.

 Trên diện tích đất cát trong khu vườn ông chia thành các luống rộng 1,2 - 1,5m, cao từ 20 - 50cm. Ông cho hay, trước  lúc trồng ném thì phải làm đất kỹ để cây ném sinh trưởng tốt, mau nở bụi.

“Để tạo ra sản phẩm ném có chất lượng tốt, cho năng suất cao, có vị thơm và dễ bán. Trước khi vào vụ trồng gia đình tôi tận dụng những phế phụ phẩm trong nông nghiệp, phân chuồng hoai mục ủ với chế phẩm vi sinh tạo nguồn phân hữu cơ để  bón cho cây ném. Việc sử dụng phân hóa học rất hạn chế, và đặc biệt thì tôi không sử dụng thuốc hóa học mà sử dụng các thuốc có nguồn gốc sinh học để áp dụng chăm sóc khi cây ném bị bệnh. Bởi vậy ngay từ đầu vụ thu hoạch đã có nhiều người đến đặt mua ném của gia đình tôi”, ông Than hồ hởi nói.

Trở thành loại củ xóa đói giảm nghèo

Đến vụ thu hoạch, dân buôn từ mọi nơi đổ về Triệu Lăng để mua củ ném. Màu ném nhuộm trắng cả  một vùng, trở thành nét đặc trưng của người dân nơi đây.

Không chỉ giúp người dân thoát nghèo, có được cuộc sống ấm lo, củ ném còn xuất hiện khắp mọi miền cả nước, trở thành cây đặc sản của vùng đất khô hạn này. Vào mùa ném, đi công tác ở những địa phương khác, chẳng khó gì khi nghe thấy những câu chuyện khen củ ném ở vùng đất này tròn xoe, trắng muốt.

Bà Nguyễn Thị Trâm, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Triệu Lăng cho biết: vùng đất cát ven biển xã Triệu Lăng rất thích hợp với trồng ném. Mô hình trồng ném trên đất cát là một trong những mô hình đem lại hiệu quả kinh tế cao, giúp người dân nâng cao thu nhập giảm nghèo bền vững.

"Cây ném cũng chính thức được chọn làm cây xoá đói giảm nghèo cho vùng đất Triệu Lắng", bà  Trâm cho hay, trong thời gian tới, Hội Nông dân xã sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan chuyên môn hướng dẫn, hỗ trợ kỹ thuật để các hộ mở rộng diện tích sản xuất cây ném, đầu tư tăng năng suất, và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Ông Đặng Quang Hải, Phó Chủ tịch UBND xã Triệu Lăng, (Triệu Phong) cũng cho biết, Trong thời gian tới, chính quyền địa phương sẽ tiếp tục có các chính sách khuyến khích người dân khai hoang, phục hóa vùng cát đưa vào trồng ném. Quy hoạch vùng trồng, hình thành các vùng chuyên canh ném tập trung, sản xuất theo quy mô nhóm hộ nhằm góp phần khai tốt tiềm năng thế mạnh vùng cát ven biển, xóa đói giảm nghèo, tăng thu nhập cho người dân, nâng cao giá trị kinh tế trên cùng một diện tích canh tác, góp phần hướng đến sản xuất nông nghiệp hàng hóa, bền vững.

Được biết, đến nay, toàn xã Triệu Lăng đã phát triển được trên 4 ha ném lấy củ với hàng chục hộ tham gia trồng ném. Một số thôn có diện tích gieo trồng ném nhiều như thôn 6 và thôn 5. Nhờ cây ném, nhiều hộ dân đã thoát nghèo vươn lên làm giàu, cuộc sống ngày càng khấm khá.

Kiên Trung
Ảnh: Thu Hằng HP