Theo các chuyên gia, COVID-19 đang làm những thành tựu về giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội mà Việt Nam đã đạt được có nguy cơ bị thụt lùi. Chính vì vậy, các chính sách hỗ trợ kịp thời đến với những đối tượng yếu thế sẽ giảm được tác động tiêu cực của COVID-19, bảo đảm công bằng xã hội để tất cả cùng vượt qua cuộc khủng hoảng COVID-19.

{keywords}
Đại dịch COVID-19 cũng gây ra các tác động tiêu cực đến nhóm dễ bị tổn thương. Ảnh Văn Bắc

Báo cáo nghiên cứu “Đánh giá nhanh các chương trình tái thiết cứu trợ của Nhà nước ứng phó với đại dịch COVID-19 từ lăng kính giới và quyền của các nhóm dễ bị tổn thương” do CSAGA và Oxfam thực hiện. Nghiên cứu đã rà soát các chính sách hỗ trợ, giảm thiểu tác hại của đại dịch COVID-19 của Chính phủ cập nhật tới tháng 5/2021. Kết quả cho thấy các chính sách được ban hành trong thời gian qua khá kịp thời, đa dạng và bao phủ được nhiều nhóm kể cả các nhóm vốn ít được hỗ trợ trước đây.

Các chính sách không chỉ bảo đảm an sinh xã hội nhằm hỗ trợ người dân, doanh nghiệp gặp khó khăn để duy trì thu nhập cơ bản mà còn cung cấp các dịch vụ thiết yếu trong thời gian diễn ra đại dịch như khám chữa bệnh từ xa, hỗ trợ bệnh nhân HIV/AIDS, hỗ trợ học sinh các vùng khó khăn…

Tuy nhiên, theo các chuyên gia xã hội học, các văn bản, chính sách hỗ trợ của Nhà nước cần lưu ý tới các quy định hay hướng dẫn cụ thể để có những biện pháp hỗ trợ phù hợp căn cứ vào những tác động khác biệt của đại dịch COVID-19 tới nam giới, phụ nữ và các đa dạng giới khác. 

Nhấn mạnh việc lắng nghe tiếng nói của những nhóm dễ bị tổn thương, ông Phạm Quang Tú, Phó Giám đốc Tổ chức Oxfam tại Việt Nam cho rằng: “Đại diện của phụ nữ và của các nhóm dễ bị tổn thương cần được tham gia vào quá trình thực hiện chính sách để loại trừ sự bất bình đẳng trong cơ hội tiếp cận hỗ trợ của Nhà nước, xóa bỏ các rào cản mang tính hệ thống và các khó khăn khiến các nhóm này không được nhìn nhận và hỗ trợ”.

Nghiên cứu của CSAGA và Oxfam mới đây chỉ ra rằng sự tái phân bổ nguồn lực và ưu tiên của các chương trình y tế quốc gia, tập trung chăm sóc và điều trị cho các trường hợp nhiễm COVID-19 và đóng cửa các dịch vụ y tế thiết yếu khác đang có một số tác động tiêu cực tới phụ nữ và trẻ em. Trong thời gian giãn cách, số phụ nữ mang thai tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản giảm 20%, số trẻ em được tiêm chủng giảm 70%.

Một vấn đề nổi lên trong đại dịch là nhóm trẻ em dễ bị tổn thương không có được cơ hội học tập bình đẳng và bảo đảm việc học tập có thể làm tăng gánh nặng tài chính cho các gia đình khó khăn.

Đại dịch COVID-19 cũng gây ra các tác động tiêu cực đến nhóm dễ bị tổn thương. Trong hoàn cảnh mất việc làm, không có thu nhập và nuôi con nhỏ, nhiều người đã phải phụ thuộc vào sự giúp đỡ của gia đình, người quen để bảo đảm các chi tiêu cơ bản trong gia đình như tiền thuê nhà, tiền ăn, tiền điện nước.

Bởi vậy, cần mở rộng các nhóm dễ bị tổn thương được nhận hỗ trợ như những người di cư từ nông thôn tới các thành phố lớn. Các quy trình thủ tục khai báo và nhận hỗ trợ đơn giản, có khả năng thực hiện. Các hình thức hỗ trợ cũng cần được đa dạng bao gồm tiền mặt, gạo, thức ăn và hỗ trợ thiết bị học trực tuyến cho trẻ em khó khăn.

Trần Thường