Để doanh nghiệp loay hoay như hiện nay sẽ không thể giải quyết được vấn đề

Tại tọa đàm về phát triển công nghiệp phụ trợ do Trung tâm hỗ trợ phát triển công nghiệp (Cục Công nghiệp, Bộ Công thương) phối hợp với Báo Tuổi Trẻ tổ chức hôm 26/9, bà Trương Thị Chí Bình, Phó chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ, cho hay, sau 4 năm thực hiện Nghị định 111/2015/NĐ-CP về phát triển CNHT, đến thời điểm này, số lượng hồ sơ đề nghị được xác nhận ưu đãi dự án sản xuất sản phẩm CNHT thuộc Danh mục sản phẩm CNHT ưu tiên phát triển còn khiêm tốn.

Cụ thể, trong số 35 hồ sơ đề nghị được xác nhận ưu đãi, Bộ Công Thương đã cấp 23 giấy xác nhận, nhưng các hồ sơ được cấp ưu đãi đều của DN có vốn đầu tư nước ngoài.

{keywords}
Nhiều ý kiến cho rằng, doanh nghiệp CNHT không thể lớn do nhiều cái khó. Cái khó trước nhất là vốn để đầu tư công nghệ, thủ tục hành chính... Ảnh minh họa.

Đại diện Hiệp hội CNHT cho biết, Bộ Tài chính vừa đề xuất bổ sung quy định ưu đãi thuế nhập khẩu với mức 0% cho các nguyên liệu, vật tư, linh kiện trong nước chưa sản xuất được để làm các sản phẩm CNHT cho ngành sản xuất, lắp ráp ô tô. Tuy nhiên, để chính sách này có hiệu lực cũng mất một khoảng thời gian tương đối, lúc ấy, chưa chắc cơ hội hỗ trợ cho các doanh nghiệp CNHT vẫn còn.

Bà Nguyễn Thị Tuệ Anh, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương góp bàn, trước thực trạng năng lực của doanh nghiệp CNHT còn nhiều hạn chế, nếu cứ để doanh nghiệp loay hoay như hiện nay thì sẽ không thể giải quyết được vấn đề. Điều quan trọng là nhìn vào thực trạng doanh nghiệp CNHT đang cần gì, thiếu gì... để tìm cách tháo gỡ. “Muốn thúc đẩy ngành CNHT phát triển, cần sự vào cuộc nhiều hơn từ các cơ quan chức năng để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp”, bà Tuệ Anh đề xuất.

Liên quan đến vấn đề thị trường cho doanh nghiệp CNHT, bà Tuệ Anh nhấn mạnh, chúng ta cần thay đổi tư duy về thị trường vì hiện nay thị trường rộng hơn trước rất nhiều, không chỉ là thị trường trong nước, ASEAN mà cả CPTPP, EVFTA… Theo đó, tư duy phát triển CNHT cũng phải mới để đáp ứng nhu cầu.

Cũng tại tọa đàm này, bà Nguyễn Thị Xuân Thúy, Giám đốc Trung tâm hỗ trợ phát triển công nghiệp thông tin, đến nay đã có 55 hồ sơ xin xác nhận và có 37 hồ sơ doanh nghiệp được xác nhận đủ điều kiện để hưởng chính sách ưu đãi. Tuy nhiên, chỉ có 3 - 5 doanh nghiệp trong nước đủ điều kiện.

Nguyên nhân do, với các công ty trong nước, ngay từ khâu đi xin xác nhận đủ điều kiện là doanh nghiệp hỗ trợ đã rất khó khăn, mệt mỏi. Trong khi đó, theo bà Thúy, đa số doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ là công ty nhỏ, thế nhưng chính sách ưu đãi thuế, đất đai bao giờ cũng muốn dành cho dự án lớn, hoành tráng để tạo tiếng vang cho địa phương nên doanh nghiệp nhỏ rất khó tiếp cận. Rất nhiều doanh nghiệp nội khi được hỏi thì đều nói không biết có chính sách ưu đãi hỗ trợ.

Tài sản thế chấp hết ở ngân hàng, doanh nghiệp khó tiếp cận vốn

Dẫn câu chuyện từ chính doanh nghiệp của mình, ông Nguyễn Văn Hoàng, Giám đốc Công ty TNHH Tâm Hợp trải lòng, công ty chuyên cung cấp linh kiện lớn như: Toyota, Trường Hải… từ nhiều năm nay, nhưng doanh nghiệp mãi không lớn lên được. Nguyên nhân vì thiếu vốn. Tài sản của doanh nghiệp đã thế chấp hết ở ngân hàng, doanh nghiệp không có tiền đầu tư do khó khăn tiếp cận vốn nên dù có đơn hàng vẫn không thể cạnh tranh được.

“Chúng tôi chỉ cần có tiền đầu tư dây chuyền công nghệ là có thể cung ứng ngay đơn hàng cho Toyota, nhưng doanh nghiệp không làm được vì vẫn là câu chuyện không có tiền”, ông Hoàng tiếc nuối.

Từ góc nhìn Hiệp hội CNHT Việt Nam, bà Trương Chí Bình thừa nhận, “việc tiếp cận vốn rất khó. Thêm nữa, nếu có xin được tiền cũng khó có thể giải ngân bở nhiều thủ tục chính thức và phi chính thức”.

Được biết, Hiệp hội CNHT Việt Nam đã từng đàm phán với các ngân hàng để mong muốn có được lãi suất cho vay hấp dẫn cho các doanh nghiệp CNHT, nhưng cuối cùng ngân hàng vẫn yêu cầu doanh nghiệp phải có tài sản thế chấp. Đây là bài toán cực kỳ khó đối với doanh nghiệp CNHT. Trong khi đó, Ngân hàng Thế giới đã sử dụng bảo lãnh chuỗi cung ứng thay tài sản thế chấp từ hàng chục năm nay.

Tâm Anh