Việt Nam lần đầu thực hiện vá tim, ghép phổi cùng lúc

Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết, đơn vị này vừa thực hiện thành công một loạt ca mổ lấy - ghép đa tạng từ người hiến chết não, gồm tim, hai phổi, gan, hai thận. Trong đó, có 2 ca ghép rất đặc biệt, lần đầu tiên thực hiện tại Việt Nam bao gồm ca ghép hai phổi đồng thì với mổ tim hở, sửa chữa bệnh tim bẩm sinh (sửa tim – ghép phổi) và ghép đa tạng gan, thận đồng thì.

Ca ghép hai phổi đồng thì với mổ tim hở được thực hiện trên nữ bệnh nhân P.T.H. (gần 30 tuổi) mắc bệnh tim bẩm sinh thông liên nhĩ lỗ lớn. Được biết, chị H. phát hiện bệnh muộn, đã chuyển sang giai đoạn cuối từ hơn 3 năm nay dẫn đến tăng áp lực động mạch phổi cố định - hội chứng Eisenmenger. Bệnh nhân không còn giải pháp điều trị và chắc chắn sẽ sớm tử vong do suy chức năng tim – phổi nếu không được ghép phổi.

Thời gian gần đây, bệnh nhân H. thường xuyên trong tình trạng thiếu ô xy, tím môi và đầu chi, bão hòa ô xy thấp, không lao động được. Chỉ có 2 hướng điều trị cho người bệnh này, hoặc sửa chữa khuyết tật của tim bằng phẫu thuật tim hở đồng thì với ghép phổi (nếu chức năng của tim còn khá tốt), hoặc phải ghép đa tạng cả tim và phổi (nếu tim mất chức năng). Do chức năng tim của bệnh nhân H. khá tốt, các bác sĩ chỉ định phẫu thuật theo hướng thứ nhất.

Các bác sĩ trong ca mổ ghép phổi kết hợp sửa tim bẩm sinh - Ảnh: Bệnh viện cung cấp

GS.TS Trần Bình Giang - Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết: ca ghép phổi thực hiện trên người bệnh đang mổ tim hở sửa dị tật tim bẩm sinh (vá thông liên nhĩ, sửa van ba lá), nên qui trình mổ phức tạp hơn và chứa đựng khá nhiều rủi ro. Do vậy, các thầy thuốc của bệnh viện đã phải gấp rút bàn bạc và chuẩn bị rất kỹ về chuyên môn.

Sau 12 giờ, ca phẫu thuật hoàn thành thuận lợi. Ngay sau khi đưa phổi ghép hoạt động trở lại, các thông số huyết động và hô hấp đã lập tức trở lại kỳ diệu như người có phổi bình thường (áp lực động mạch phổi giảm từ hơn 110mmHg trước mổ xuống 20mmHg, bão hòa ô xy 100%).

Hiện tại, người bệnh đã có thể tự thở, các xét nghiệm đánh giá chức năng phổi ghép tốt, tỉnh táo, tập phục hồi chức năng tại giường, ăn uống tiêu hóa tốt.

Ca ghép tạng đặc biệt thứ hai là ghép gan và thận đồng thì cho người bệnh M.S. (59 tuổi, quốc tịch Lào). Bệnh nhân S. phát hiện suy thận mãn kèm theo xơ gan (do rượu) tháng 4/2019, đã được điều trị bảo tồn, sau đó chuyển vào Bệnh viện Việt Đức để xét ghép gan và thận.

Khi vào viện, người bệnh đã suy cả gan và thận, phải chạy thận chu kỳ, đã xuất huyết tiêu hoá 2 lần. Các bác sĩ chẩn đoán: suy thận độ IV, xơ gan tăng áp lực tĩnh mạch cửa.

Ca phẫu thuật ghép đồng thời cả gan và thận cho bệnh nhân người Lào - Ảnh: Bệnh viện cung cấp

Sau khi hội chẩn, các bác sĩ quyết định sẽ ghép đồng thời cả gan và thận cho người bệnh từ người cho chết não để thay thế 2 tạng đã suy, tránh các nguy cơ của 2 cuộc mổ liên tiếp.

Ngày 17/12 vừa qua, với sự tham gia của gần 100 chuyên gia trong lĩnh vực ghép tạng, ca mổ đã thành công sau 12h, gan và thận mới ghép đã hoạt động. Hiện tại, người bệnh tự thở, các chức năng gan và thận đã dần phục hồi.

Thành công bước đầu của 2 ca ghép đặc biệt, lần đầu tiên thực hiện tại Việt Nam là sửa tim – ghép phổi và ghép đồng thì gan thận có ý nghĩa rất lớn.

Theo đó, ca ghép hai phổi đồng thì mổ tim hở mở ra cơ hội cho nhiều người bệnh còn trẻ ở Việt Nam. Nước ta hiện có rất nhiều người trẻ mắc các bệnh tim bẩm sinh không quá phức tạp (thông liên nhĩ, thông liên thất …), song do phát hiện muộn nên bệnh đã chuyển sang giai đoạn tăng áp lực động mạch phổi cố định – không thể điều trị bằng các giải pháp thông thường, mà chỉ có cách duy nhất là ghép phổi. Việc điều trị bằng phương pháp “sửa dị tật tim và ghép phổi đồng thì” sẽ có kết quả sớm cũng như kết quả lâu dài tốt hơn nhiều so với phương pháp “ghép tim và phổi đồng thì”.

Ca ghép đồng thì gan - thận cũng là một kỹ thuật khó trong lĩnh vực ghép tạng, đòi hỏi có đủ kinh nghiệm trong ghép gan và thận. Việc thay thế cùng lúc 2 tạng sẽ kéo dài thời gian phẫu thuật, sử dụng nhiều kỹ thuật phức tạp (như lọc máu liên tục trong mổ) và đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa các nhóm phẫu thuật. Sự thành công của ca ghép đặc biệt này một lần nữa chứng tỏ trình độ của ngành ghép tạng Việt Nam đã đạt tầm cao mới.

Nguyễn Liên - Thúy Hạnh

Bác sĩ hồi sinh được trái tim người chết, mở ra đột phá y học trong ghép tạng

 - Lần đầu tiên ở Mỹ, các bác sĩ đã hồi sinh thành công trái tim người đã chết, cứu sống hàng nghìn người chờ được ghép tạng.