Cách đây 45 năm, vào tháng 3/1974, Quân đội Liên Xô đã được trang bị súng trường tấn công AK-74 và súng máy hạng nhẹ RPK-74 sử dụng loại đạn xung thấp cỡ 5,45mm. Nhưng ngày nay, cỡ nòng 7,62 mm đang quay trở lại: Lực lượng Vũ trang Nga bắt đầu sử dụng súng trường tấn công AK-12 (5,45 mm) và AK-15 (7,62 mm).

{keywords}
 

Vì sao Nga trở lại với vũ khí cỡ nòng 7,62mm? Các chuyên gia Nga về vũ khí bộ binh trả lời câu hỏi này trong cuộc phỏng vấn của Sputnik.

Đến thập niên 1970, súng trường tấn công Kalashnikov đã là biểu tượng của Quân đội Liên Xô, vì danh tiếng về độ tin cậy và độ bền trong các loại vũ khí bộ binh. Số lượng lớn AK sử dụng cỡ đạn 7,62 x39mm đã được cung cấp cho nước ngoài, và một số quốc gia thân thiện đã được phép sản xuất súng trường AK theo giấy phép.

Tuy nhiên, vào giữa thế kỷ XX, trên thế giới có xu hướng giảm cỡ đạn của súng trường bộ binh. Vào những năm 1960, Mỹ đã phát triển súng trường tự động M16 5,56mm không thua kém AK về độ nổi tiếng. Và người Mỹ đã lấy đạn.223 Remington được sử dụng trong vũ khí dạng súng săn làm cơ sở cho đạn dược.

Sau khi nghiên cứu kết quả hoạt động của M16, các chuyên gia Liên Xô đã quyết định làm theo tấm gương của các đồng nghiệp phương Tây. Các nhà thiết kế đã phát triển loại đạn cỡ nhỏ nhờ đó mà đường đạn phẳng hơn, tầm bắn tăng, độ xuyên phá cao hơn và sức giật tối thiểu. Vào đầu những năm 1970 đã xuất hiện loại đạn cỡ 5,45mm đáp ứng tất cả các yêu cầu của quân đội.

Viên đạn 5,45x39 mm nhẹ gấp đôi so với viên đạn 7.62x39mm, chuyên gia về vũ khí bộ binh Maxim Popenker nói với Sputnik.Sự giật lùi của súng đã giảm đi. Độ rung giảm đi, đạn không chụm quá nhờ đó súng trường bắn chính xác hơn. Ngoài ra, do tốc độ của viên đạn cao hơn, đường đạn phẳng hơn, nghĩa là người bắn không cần phải đưa ra nhiều điều chỉnh do gió hoặc do độ cao khi đối phương đang ở khoảng cách xa.

Một ưu điểm khác là trọng lượng của viên đạn. Viên đạn 7,62mm nặng 16 gram, còn viên đạn 5,45mm — chỉ 10 gram. Nếu nói về hộp đạn mà người lính có thể đeo được (tám băng đạn), thì nó nhẹ hơn gần 1,5 kg, tức là khá đáng kể. 

Đến năm 1974, loại đạn mới đã được sửa đổi và nâng cấp cho súng trường tấn công tiêu chuẩn Kalashnikov và súng máy hạng nhẹ RPK-74 được phát triển trên cơ sở AK-74. Sau đó đã xuất hiện phiên bản nhỏ gọn, tốc độ bắn cao — khẩu AKS-74U. Súng trường AK-74 được lắp bộ phận giảm giật đặc biệt và lưỡi lê thuận tiện hơn.

{keywords}
 

Đáng tiếc, trong thời gian vận hành đã phát hiện một số nhược điểm đáng kể của loại đạn 5,45x39mm, điều đó khiến các chuyên gia Nga hướng tới loại đạn đã được thử nghiệm trong thời gian chiến tranh — cỡ 7.62mm. (Xin nhắc lại rằng, đây là cỡ đạn cho súng trường Mosin năm 1891 và súng máy Maxim năm 1910, mà Quân đội Hoàng gia Nga đã sử dụng trong Chiến tranh thế giới thứ nhất, là cỡ đạn cho vũ khí bộ binh của Liên Xô trong Thế chiến thứ hai: Súng ngắn TT, súng tiểu liên PPS và PPSh, súng trường tự nạp SVT, súng máy DT và đại liên SG, cũng như súng trường tấn công AK được sản xuất sau chiến tranh, súng trường SKS, súng bắn tỉa SVD, các loại súng trường đã được thử nghiệm thành công trong các cuộc chiến tranh cục bộ, kể cả chiến tranh Việt Nam). 

Khi gặp bất kỳ trở ngại nào, viên đạn cỡ 5,45mm thay đổi đường bay, ông Alexander Kudryashov, tổng biên tập của tạp chí Kalibr nói với Sputnik. Ngoài ra, đạn cỡ 5,45mm có sức xuyên phá yếu hơn. Nga đang xem xét hai phương án lựa chọn. Phương án đầu tiên: trở lại với vũ khí cỡ nòng 7,62x39. Thứ hai, chuyển sang cỡ nòng 6,5mm hoàn toàn mới, kết hợp sức xuyên phá cao của đạn cỡ 7,62mm và đường đạn tương đối phẳng của cỡ đạn 5,45mm.

Tất nhiên, không nên chờ đợi rằng, toàn bộ quân đội Nga sẽ trở lại với cỡ đạn lớn hơn. Tuy nhiên, theo chuyên gia Maxim Popenker, đạn cỡ 7,62 mm vượt qua thử thách thời gian sẽ được sử dụng trong các đơn vị đặc nhiệm.

{keywords}
 

Hiện nay nhiều quốc gia trước hết quan tâm đến những cuộc xung đột cục bộ chứ không phải đến cuộc xung đột lớn, chuyên gia ghi chú. Các quốc gia đang tích cực sử dụng lực lượng đặc nhiệm, mà lính đặc nhiệm thường sử dụng các loại vũ khí với nòng giảm thanh. Phương án tối ưu là loại vũ khí với nòng giảm thanh sử dụng loại đạn cận âm — trên đường bay viên đạn không tạo ra sóng xung kích và tạo ra ít tiếng ồn hơn.

Tức là, nếu cần phải sử dụng ống giảm thanh, thì nên lựa chọn đạn cỡ 7.62 mm. Không phải ngẫu nhiên mà các nhà thiết kế Mỹ cũng đã rút ra kết luận rằng… cần phải quay trở lại với khái niệm của Liên Xô về đạn cỡ 7,62 x 39mm, họ đã tạo ra loại đạn cận âm 300 Blackout. Nhân tiện, bất kỳ súng máy 5,56mm nào của NATO đều dễ dàng được nâng cấp để sử dụng loại đạn này. Chỉ nên thay thế nòng súng, còn các băng đạn và khóa nòng vẫn không thay đổi.

Nhưng, trong trường hợp này người lính cần phải cực kỳ chú ý khi sử dụng khẩu súng được nâng cấp. Vì các viên đạn 5,56mm phù hợp cho  băng đạn 7,62mm, người lính có thể bị nhầm sử dụng đạn cỡ 7,62mm cho súng trường 5,56mm. Một phát súng sẽ khiến khẩu súng trường bị xé toạc theo nghĩa đen và người lính có thể bị thương nặng. Những sự cố như vậy đã xảy ra trong quân đội NATO. 

Còn các chuyên gia Nga đã cung cấp "sự bảo vệ khỏi kẻ ngu ngốc". Đường kính vỏ đạn cỡ 5,45mm là ngắn hơn một chút.

Điều này đảm bảo rằng, người lính không thể sử dụng đạn 7,62 mm cho súng trường 5,45mm. Có thể sử dụng đạn 5,45mm cho súng trường 7,62 mm, và những trường hợp như vậy đã từng xảy ra. Tuy nhiên, điều đó không gây ra tác hại nào cho khẩu súng và tay súng, — chuyên gia Maxim Popenker nhận xét.

Theo Sputnik