Chuyện làm kinh tế xanh ở xứ sở mộng mơ

Cơ hội phát triển nông nghiệp - dược liệu quý

Việt Nam là đất nước khí hậu nhiệt đới gió mùa với điều kiện tự nhiên và thổ nhưỡng thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, đồng thời cũng là quốc gia được đánh giá có tính đa dạng sinh học cao với các nguồn dược thảo quý,… Đây là một trong những lợi thế, cơ hội để Việt Nam phát triển kinh tế xanh.

Ở phạm vi cụ thể hơn, trong khuôn khổ dự án “Nhân rộng các sáng kiến thương mại gắn với bảo tồn đa dạng sinh học trong lĩnh vực thuốc thảo dược tại Việt Nam” do Liên minh châu Âu (EU) tài trợ. Theo đó, thông qua các dự án thành phần thuộc 27 tỉnh, thành là đối tác để thực hiện việc hỗ trợ ngành dược liệu Việt Nam trong việc quản lý nguồn gen, bảo vệ đa dạng sinh học hiệu quả và có các chính sách quản lý, khuyến khích hoạt động bảo tồn và khai thác bền vững theo các nguyên tắc, tiêu chuẩn Thương mại Sinh học có Đạo đức (Ethical BioTrade - EBT).

Theo kế hoạch này, Đà lạt - Lâm Đồng được chọn là nơi cần được quản lý và phát triển cây nguyên liệu Atiso. Đây là cơ hội tốt để Lâm Đồng biến cây Atiso thành một trong những thế mạnh trong phát triển kinh tế xanh.

Phát triển cây nguyên liệu Atiso

Atiso là một trong những cây trồng đặc trưng của Đà Lạt, theo thống kê hiện nay, vùng trồng Atiso phát triển trên 100 ha, chủ yếu tại Đà Lạt. Địa phương cũng có gần 30 doanh nghiệp sản xuất kinh doanh dược liệu, với sản phẩm trà Atiso, cao Atiso. Đây là điều kiện thuận lợi, và cũng đòi hỏi địa phương phải xây dựng và phát triển các vùng trồng nguyên liệu Atiso đủ về sản lượng và đạt về chất lượng.

Theo nghiên cứu, hiện nay nông dân chủ yếu làm nông nghiệp theo cách tự sản, tự tiêu, tự tìm thị trường nên manh mún,… Và bài toán này chỉ có thể được giải quyết khi các nhà đầu tư, doanh nghiệp, hợp tác xã cùng tham gia với người nông dân. Đó là mô hình kết hợp giữa 6 nhà: Nhà nông, Nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp, nhà băng và nhà phân phối. 

Khi được hỏi về trăn trở trong việc xây dựng một vùng nguyên liệu bền vững, anh Nguyễn Văn Phúc ở phường 11, Đà Lạt chia sẻ, vùng trồng nguyên liệu sẽ có lợi cho cả đôi bên, thay vì thấp thỏm đầu ra như trước đây thì việc kí kết hợp đồng bao tiêu với công ty đã đem lại sự yên tâm về thu nhập cho nông dân.

Ông Nguyễn Đức Bình, Chủ tịch hội nông dân xã Xuân Thọ, Lâm Đồng chia sẻ: “Nhờ sự hỗ trợ của Biotrade, nông dân đã quan tâm mở rộng diện tích trồng Atiso. Với vai trò chính quyền địa phương, cũng đã giúp liên kết giữa bà con nông dân với các nhà khoa học để mở lớp nâng cao kỹ năng canh tác”.

Bà Phạm Thị Xuân Hương, Tổng Giám đốc Công ty Ladophar cho biết: “Chúng tôi liên kết với nông dân, bởi họ làm nông giỏi, còn mình giúp họ áp dụng khoa học kĩ thuật, quy trình chăm sóc, thu hái và phải giám sát họ. Nếu nói về những sản phẩm đa dạng từ Atiso thì các doanh nghiệp tại Lâm Đồng không thua kém gì các nước trên thế giới. Nhưng nói về 1 vùng nguyên liệu bền vững thì vẫn là trăn trở của không ít doanh nghiệp”.

Vùng trồng Atiso theo tiêu chuẩn châu Âu

Hiện có một bất cập với vùng trồng nguyên liệu Atiso ở Lâm Đồng là mỗi doanh nghiệp 1 quy trình, 1 chuẩn đầu ra nên nông dân cũng canh tác theo những hướng khác nhau. Vì thế Dự án giúp người trồng Atiso hướng tới 1 chuẩn chung được công nhận bởi cộng đồng quốc tế tốt cho cả thị trường trong nước và xuất khẩu.

Hiện nay, nhiều vùng trồng Atiso tại Lâm Đồng đã chuyển sang canh tác tự nhiên và sử dụng phân chuồng, không dùng thuốc bảo vệ thực vật, tăng hàm lượng chất dinh dưỡng trong đất, hạn chế các mầm bệnh phát sinh trong quá trình sinh trưởng của Atiso.

Dự án đã hỗ trợ nông dân theo 1 chuỗi khép kín từ khâu canh tác/trồng trọt, đến sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, cầu nối giữa nông dân và doanh nghiệp. Hàng nghìn nông dân yên tâm canh tác đạt chuẩn GACP - WHO (thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây thuốc).

Tại vùng trồng Atiso Lâm Đồng, 7 nguyên tắc vàng được BioTrade khuyến khích người nông dân, tập trung vào tính bền vững: cho môi trường, cho phát triển kinh tế - xã hội, cho mối quan hệ giữa các bên tham gia từ sản xuất đến tiêu thụ. Đây cũng chính là những nguyên tắc mà các đối tác Châu Âu chấp thuận.

Lâm Đồng được Chính phủ đánh giá là địa bàn trọng điểm trong quy hoạch phát triển dược liệu. Atiso là một trong các dược liệu được ưu tiên, những vườn Atiso theo tiêu chuẩn châu Âu đang được mở rộng ở Đà Lạt.

Dự kiến Dự án Biotrade sẽ hỗ trợ nông dân xây dựng 50 chuỗi giá trị dược liệu trên khắp Việt Nam, tạo ra các sản phẩm thuốc và sản phẩm bảo vệ sức khỏe chất lượng cao, sẵn sàng chinh phục thị trường châu Âu khi hiệp định EVFTA mở cánh cửa vào miền đất hứa này.

Lê Hùng (tổng hợp)