- Bầu cử Tổng thống Hoa Kỳ năm nay là một cuộc bầu cử có nhiều điều lạ - Đại sứ VN tại Mỹ Phạm Quang Vinh nhận định.

Trao đổi bên lề hội nghị Ngoại giao lần thứ 29 hôm nay, ông Phạm Quang Vinh cho biết trong cuộc bầu cử lần này tại Hoa Kỳ, các ứng cử viên tập trung tranh luận những nội dung "cơm ăn, áo mặc, việc làm, phúc lợi xã hội..." mà đối ngoại ít được nhắc đến.

{keywords}
Đại sứ VN tại Mỹ Phạm Quang Vinh

Nhưng Đại sứ nhận định dù đảng nào thắng, chắc chắn Hoa Kỳ vẫn sẽ gắn kết với châu Á -Thái Bình Dương, vì Mỹ có lợi ích ở đây, có nhu cầu tiếp tục quan hệ với khu vực này vì hòa bình ổn định.

"Tôi tin việc Mỹ tăng cường hợp tác với châu Á - Thái Bình Dương sẽ được tiếp tục. Đó là cùng hợp tác để đảm bảo hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực này. Thứ hai, dù muốn hay không, môi trường hòa bình ổn định phải dựa trên nỗ lực của tất cả các bên, đặc biệt là dựa trên luật pháp quốc tế", ông Phạm Quang Vinh cho rằng Mỹ sẽ tiếp tục hợp tác với ASEAN.

Về Biển Đông, theo Đại sứ, Mỹ đã nói rõ, đặc biệt tại Sunnyland hồi tháng 2, về sự ủng hộ an ninh an toàn, tự do hàng hải trên Biển Đông, kiềm chế, tuân thủ luật pháp quốc tế trong đó có UNCLOS 1982, giải quyết hòa bình các tranh chấp, thực hiện hiệu quả DOC và tiến tới COC.

"Các bên cần tranh thủ những nỗ lực ngoại giao cũng như trên cơ sở các phán quyết của tòa thường trực để tiếp tục thúc đẩy bảo đảm giải quyết hòa bình các tranh chấp. Những điểm thống nhất giữa ASEAN-Mỹ đó cũng sẽ là những điểm chung của khu vực trong thời gian tới", ông Phạm Quang Vinh nhấn mạnh.

Tương tự, TPP cũng được đặt trong xu thế hướng nội và bảo thủ của cuộc bầu cử Tổng thống năm nay. 

"Lợi ích quốc gia là vấn đề ứng cử viên Tổng thống nào cũng phải cân nhắc. Nhìn lại lịch sử nước Mỹ, bất cứ vấn đề thương mại tự do nào liên quan lợi ích kinh tế, công ăn việc làm, tiền lương của người dân..., đều rất phức tạp", Đại sứ nói. 

Hiện tại, TPP đang là một vấn đề của tranh cử nên xu hướng bảo hộ mậu dịch đang làm sự ủng hộ đối với TPP kém đi. Nhưng nước Mỹ có lợi ích trong việc xây dựng khu vực mậu dịch tự do TPP, vừa có tính kinh tế thương mại, vừa có tính chiến lược. Khi bầu cử lắng xuống, người ta sẽ tính tới lợi ích quốc gia nhiều hơn, nhưng TPP chắc chắn là việc phức tạp và khó khăn.

Riêng quan hệ Việt Nam - Hoa Kỳ, Đại sứ tin tưởng với khuôn khổ đối tác toàn diện đã được xác định và khẳng định lại qua các chuyến thăm Mỹ của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng và thăm VN của Tổng thống Barack Obama, quan hệ này sẽ được duy trì, củng cố và phát triển.

"Về chính trị chắc chắn tiếp tục các chuyến thăm cấp cao, thúc đẩy lòng tin, tôn trọng các nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi, tôn trọng thể chế chính trị của nhau. Hai bên cũng tăng cường hợp tác kinh tế, đầu tư, tranh thử những lĩnh vực mà Mỹ rất mạnh như giáo dục, khoa học kỹ thuật, sáng tạo, năng lượng, nông nghiệp...", ông Phạm Quang Vinh nói.

Trong chiến lược và chính sách an ninh chung, Hoa Kỳ vẫn sẽ coi trọng VN trong hợp tác với ASEAN. 

"Quan hệ Việt - Mỹ có sức sống riêng. Ngay cả khi TPP chưa có hiệu lực, nếu ta chuẩn bị phù hợp với chủ trương đổi mới, hội nhập của mình, tạo ra sức hấp dẫn mới cho nền kinh tế, thì sẽ có làn sóng mới của các nhà đầu tư nước ngoài, trong đó có Mỹ", Đại sứ nói.

Hợp tác quốc phòng, đã bắt đầu từ năm 2011 và được thúc đẩy năm 2015 với tuyên bố về tầm nhìn trong chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter, cũng là vì lợi ích của VN và khu vực.

"Nó cũng phải phù hợp với các bước đi của VN, với việc phòng thủ tự vệ của VN là chính. Do vậy, hai bên sẽ tiếp tục hợp tác về gìn giữ hòa bình LHQ, hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh, nâng cao năng lực an ninh hàng hải...", ông Phạm Quang Vinh nói.

"Còn việc dỡ bỏ lệnh cấm vũ khí và hợp tác cụ thể thì trước hết VN cần tính xem nhu cầu của mình ra sao, khả năng cung cấp của phía Mỹ đến đâu, và quan trọng là có phù hợp chiến lược quốc phòng, an ninh, bảo vệ tổ quốc của VN không".

Hai đảng ở Mỹ từ trước đến nay đều ủng hộ chính sách với VN. Vì quyền lợi, sau này họ vẫn sẽ ủng hộ. Nhưng nếu TPP bị hoãn, VN sẽ bị ảnh hưởng. Còn trong vấn đề Biển Đông, họ cũng quan tâm và đôi khi muốn kéo ta mạnh hơn về phía họ. Trong vấn đề phức tạp này, VN phải độc lập.
Nguyên Đại sứ VN tại Hoa Kỳ Lê Văn Bàng 

Chung Hoàng (ghi)