Gia tộc Frilli đã dành 150 năm để theo đuổi một sứ mệnh:
Tái hiện lại các giá trị nghệ thuật với tất cả tinh thần của nó, để bất kỳ ai trên thế giới cũng được chiêm ngưỡng các bảo vật.
Ở số nhà 26 phố Via dei Fossi, thành phố Florence, có một cửa hàng mặt tiền nhỏ, khiến nhiều du khách tưởng nó chỉ là một quầy lưu niệm. Nhưng khi bước vào bên trong, họ sẽ lạc vào không gian của một bảo tàng nhiều phòng, với nhiều thế kỷ của nghệ thuật điêu khắc được tái hiện. Đó là Frilli Gallery, xưởng điêu khắc tượng được sáng lập bởi thiên tài điêu khắc Antonio Frilli.
Xưởng điêu khắc đó đã được đặt ở phố Via dei Fossi từ năm 1860. Năm đó, tay nghề điêu luyện của Antonio Frilli trên những phiến đá cẩm thạch lấy từ vùng núi Carrara đã nổi danh thế giới, được trưng bày ở 3 lục địa. Ngay từ khi Đại học Stanford mới ra đời vào đầu thế kỷ 20, những bức tượng của Antonio đã được đặt trang trọng trong khuôn viên của trường.
Bức tượng huyền thoại Nudo disteso sull'amaca của Antonio Frilli.
Florence vốn là cái nôi của nghệ thuật Phục Hưng và là quê hương của Michelangelo, Leonardo Da Vinci, Sandro Botticelli. Khắp thành phố này là những bức tượng cẩm thạch huyền thoại. Riêng việc tồn tại và được thừa nhận ở thánh địa của điêu khắc, đã nói lên đẳng cấp của nghệ nhân dòng họ Frilli.
Khi Antonio mất năm 1904, các thế hệ sau của nhà Frilli tiếp nối cơ ngơi ở phố Via dei Fossi, và xây dựng lên một địa chỉ dành cho các khách hàng khó tính nhất thế giới. Lý do đơn giản: Antonio Frilli đã để lại cho con cháu các tiêu chuẩn cao nhất về điêu khắc.
Ngày nay, người ta tìm thấy tượng của Antonio ở các bảo tàng lớn và trở thành đề tài cho văn chương. Bức “Thiếu nữ khỏa thân trên võng” (Nudo disteso sull'amaca) của ông là tâm điểm của một cuốn tiểu thuyết cùng tên của Gary Rinehart. Trong đó, tác giả xây dựng truyền thuyết về sức mạnh của bức tượng trong suốt một thế kỷ và ảnh hưởng của nó lên cuộc đời của các nhà sưu tập.
Tác phẩm Cổng thiên đường của Michelangelo ở Florence ngày nay mà hàng triệu du khách ngắm nhìn, chính là một phiên bản do nhà Frilli tái hiện. Bản thật đang được bảo quản nghiêm ngặt tại bảo tàng.
Năm 2018, Trường đua Ascot, ngôi đền của môn đua ngựa nước Anh, nơi các công nương và hoàng tử gặp gỡ mỗi mùa hè, muốn đúc một tượng đài cho những chú ngựa đã phục vụ Vương quốc Anh trong Thế chiến thứ Nhất. Họ tìm đến một cái tên đặc biệt, gần như không bao giờ xuất hiện trên truyền thông: Susan Leyland. Bà là một chuyên gia về giải phẫu và điêu khắc ngựa, và cả cuộc đời chỉ tạo ra các tác phẩm điêu khắc về ngựa.
Tượng đài ngựa ở Trường đua Ascot được đúc với chi phí lên đến 300.000 bảng Anh (tương đương hơn 9,5 tỷ đồng). Nhưng chưa hết: phiên bản thu nhỏ của nó cũng được đúc giới hạn 100 bản, bản 01 tặng cho Nữ hoàng Anh, số 10 trưng bày ở Phố Downing nơi đặt văn phòng Thủ tướng, còn lại được đấu giá để làm từ thiện.
Bạn sẽ không thể tìm thấy Susan Leyland trên Wikipedia, nhưng người ta hay kể về bức tượng ngựa ở Ascot để mô tả đẳng cấp của nhà điêu khắc gia này.
Và Susan Leyland sẽ điêu khắc không chỉ một, mà bốn chú ngựa tại Đà Nẵng. Theo lời mời của nhà thầu Frilli Gallery từ Italia, Susan sẽ thiết kế bốn chú ngựa kéo cỗ xe mặt trời cho thần Helios. Đó là một phần trong dự án “Thác Mặt Trời” nằm tại khu du lịch Sun World Ba Na Hills. Chỉ riêng cái tên của Susan đã đủ để bảo chứng độ cầu kỳ trong thi công của dự án này.
Sun World Ba Na Hills từ lâu đã là một biểu tượng cho tuyên ngôn của Sun Group:
“Mang Việt Nam ra thế giới và mang thế giới đến Việt Nam”.
Đây là nơi mà nhiều tinh hoa của văn hóa thế giới, từ kiến trúc, ẩm thực, nghệ thuật trình diễn được tái hiện để “du khách Việt không phải sang tận nước ngoài để đi chơi công viên”
– như lời chia sẻ của Chủ tịch HĐQT tập đoàn này
Và Grand Cascade là một chương mới của nỗ lực đó, với sự giúp sức của Frilli Gallery- những người mang tiêu chuẩn rất cao về “tái hiện” các tác phẩm nghệ thuật.
Chủ đề của Grand Cascade xoay quanh Thần mặt trời Helios trên cỗ xe của mình. Ông được bao quanh bởi 7 tượng thần Vệ nữ (Venus) khác nhau và hàng loạt vị thần quan trọng khác của thần thoại La Mã như Bacchus (Thần rượu nho), Apollo (vị thần của tri thức và nghệ thuật) hay Athena (Nữ thần của trí tuệ và chiến tranh).
Việc có đến 7 phiên bản Venus (tượng thần tình yêu Aphrodite) là một trong những biểu hiện cho sự cầu kỳ, chiều sâu tích lũy tri thức của Frilli Gallery và đòi hỏi khắt khe của Sun Group: Venus de Medici đưa tay che khẽ bầu ngực, hiện đang được lưu giữ tại Florence. Venus Frejus, khoác một tấm áo choàng mỏng và chỉ lộ một bầu ngực; Venus đang tắm của Christophe-Gabriel Allegrain đang được đặt tại Bảo tàng Louvre, Pháp. Venus Kallipygos – Vệ nữ đang ngắm nhìn bờ hông của chính mình – đang được đặt tại Bảo tàng Khảo cổ quốc gia Italia.
Trong hơn một thế kỷ, Frilli đã thu thập khuôn mẫu chính xác của những bảo vật vô giá này, và tái hiện chúng bằng tay nghề của các thợ thủ công.
Từ trái qua:
Venus de Medici, Venus Allegrain, Venus Kallipygos và Venus Frejus, các phiên bản của Venus tại Thác mặt trời.
Để tạo ra ánh sáng vàng trên các bức tượng, Frilli sử dụng một loạt hợp kim màu vàng đặc biệt được cấp bằng sáng chế. Mặc dù đã có 150 năm kinh nghiệm, đây là lần đầu tiên Frilli Gallery sử dụng hợp kim đặc biệt này cho một dự án lớn như vậy.
Nhưng bất chấp vật liệu được tạo ra bằng công nghệ hiện đại, kỹ thuật đúc các tác phẩm điêu khắc bằng đồng này vẫn là kỹ thuật truyền thống cổ xưa. Kỹ thuật của người thợ thủ công này được gọi là “đúc đồng bằng sáp” (lost wax bronze casting).
Mất ít nhất là 7 công đoạn khác nhau để tạo ra một bộ đúc đồng bằng sáp: từ tạo khuôn silicon, tạo mẫu bằng sáp, đến đúc, đánh bóng và đục, và xử lý lớp gỉ cuối cùng, việc tạo ra một tác phẩm điêu khắc có thể mất tới 3 tháng. Giai đoạn đổ đồng vào khuôn cần đến những bàn tay thợ kinh nghiệm nhất: hợp kim đồng màu vàng là một loại đồng rất nhớt ở giai đoạn lỏng.
Mục tiêu của chủ đầu tư Sun Group, Susan Leyland và các nghệ nhân từ Florence là tạo ra một mô hình độc bản, duy nhất cho tác phẩm này ngay từ đầu.
Và ngay cả khi đã trải qua 150 năm kinh nghiệm với vô số công trình lớn, chính Frilli Gallery cũng phải thốt lên rằng họ “kinh ngạc” trước sự phức tạp của tượng thần Helios khi nó được chế tác.
Bất kỳ một người yêu cái đẹp nào cũng mơ ước được một lần ngắm nhìn các kiệt tác của nhân loại, như hệ thống tượng Venus của người La Mã tại Louvre, Pháp hay thần Helios trên cỗ xe vàng trên đền Athena ở Hy Lạp. Nhưng đó sẽ là một hành trình dài hàng chục nghìn cây số. Nhưng Frilli Gallery – với tất cả sự cẩn mật của bậc thầy điêu khắc – đã tái hiện những giá trị đó đến từng đường nét tại Sun World Ba Na Hills.
Còn với khu du lịch đầu tiên của Sun Group tại Việt Nam, “Công viên chủ đề hàng đầu châu Á 2020” (World Travel Awards) – Thác mặt trời sẽ là một biểu tượng mới chào đón du khách trở lại với Sun World Ba Na Hills trong năm nay khi dịch bệnh được kiểm soát, cùng với nhiều bất ngờ lớn khác nữa mà Sun Group đã và đang ấp ủ. Và chỉ khi có thể tận mắt được chiêm ngưỡng những kiệt tác điêu khắc được thực hiện bởi những nghệ nhân hàng đầu nước Ý, người ta mới hiểu vì sao Sun Group phải kỳ công đến thế.
