Vịnh Guantanamo được sử dụng để nhốt hàng chục tên khủng bố nhận tội âm mưu các cuộc tấn công chống phương Tây. Tuy nhiên, nơi đây cũng giam giữ hơn 150 người vô tội.

Mối quan hệ giữa cai tù và tù nhân ở trại giam Guantanamo được xếp hạng từ hợp tác đến nguy hiểm. (Ảnh: Zuma Press)

Thông tin trên nằm trong tài liệu tối mật vừa được trang mạng chuyên thổi còi WikiLeaks công bố. Theo các văn bản này, Mỹ tin rằng nhiều trong số những đối tượng bị giam giữ tại nhà tù Vịnh Guantanamo là người vô tội hoặc chỉ là các mật vụ cấp thấp.

Hồ sơ trên được nhiều tờ báo ở Mỹ và châu Âu đăng tải, tiết lộ các phân tích nhằm vào tổng cộng 789 người bị giam giữ tại nhà tù khét tiếng này. Chúng cho thấy, khoảng 220 người được xếp vào hàng khủng bố nguy hiểm nhưng 150 đối tượng là những người Afghanistan và Pakistan vô tội.

Lầu Năm Góc tuyên bố việc tiết lộ tài liệu kể trên có thể làm hại đến các nỗ lực chống khủng bố.

Loạt tài liệu mới nhất được đăng tải trên The Guardian, New York Times cùng nhiều tờ báo khác. Hiện chưa rõ các báo có hợp tác với WikiLeaks trong đợt tiết lộ này hay không.

Các âm mưu, được khai ra trong quá trình thẩm vấn, bao gồm một số tuyên bố rằng một vũ khí hạt nhân được giữ bí mật ở châu Âu chờ được kích nổ nếu như trùm khủng bố Osama bin Laden bị bắt. Trong số nhiều âm mưu khác có kế hoạch đặt cyanide vào hệ thống điều hòa không khí ở các tòa nhà công của Mỹ và các nỗ lực của al-Qaeda nhằm tuyển mộ nhân viên tại Sân bay Heathrow ở London.

Tuy nhiên, số tài liệu này chỉ cung cấp một chút thông tin về các cáo buộc liên quan tới những biện pháp thẩm vấn và đối xử tàn nhẫn tại nhà tù.

Hiện giờ chỉ còn chưa đầy 180 tù nhân tại Guantanamo, trại giam mà Tổng thống Barack Obama cam kết sẽ đóng cửa. Hầu hết các nghi phạm được coi là mối đe dọa lớn đối với Mỹ nếu được tự do mà không phục hồi hoặc được giám sát đầy đủ.

Các hồ sơ cho thấy, giới chuyên gia phân tích quân sự Mỹ chỉ coi 220 đối tượng trong số tù nhân Guantanamo là những kẻ cực đoan nguy hiểm. 380 đối tượng khác là những binh sĩ cấp thấp đã tới Afghanistan hoặc là thành viên của Taliban.

Ít nhất 150 người khác là người Afghanistan hoặc Pakistan vô tội, trong đó có lái xe, nông dân và đầu bếp. Những người này bị bắt vì bị bị xác định nhầm danh tính hoặc bởi vì họ ở không đúng chỗ và không đúng lúc. Trong nhiều trường hợp, các tư lệnh Mỹ kết luận "không có lý do gì để thuyên chuyển".

Lầu Năm Góc mô tả đợt công bố tài liệu rò rỉ này là "đáng tiếc" và mô tả các đánh giá đó là thoáng qua và giờ có thể đã lỗi thời.

Vào tháng 1/2009, Tổng thống Barack Obama đưa ra cam kết đóng cửa trại giam Vịnh Guantanamo trong vòng 1 năm. Tuy nhiên, hồi tháng 3 năm nay, ông thông báo dỡ bỏ lệnh cấm từ 2 năm qua đối với các phiên xử ở tòa án binh nhằm vào các tù nhân Guantanamo.

Nhà Trắng khẳng định ông Obama vẫn dự định đóng cửa nhà tù gây nhiều tranh cãi này.

Thanh Hảo
(Theo BBC)