Bí mật 'nghĩa địa Tây' trên đỉnh núi

Khu nghĩa địa gồm hai dẫy, mỗi dãy có 12 ngôi nằm cô quạnh trên độ cao 2.000m, bốn mùa mây phủ. Quá nửa thế kỷ, bức màn bí mật về cái chết của 24 người được cho là lính Tây trong vụ tai nạn máy bay quân sự kinh hoàng trên đỉnh Tây Côn Lĩnh vẫn chưa được vén lên. 

Vụ nổ máy bay kinh hoàng

Từ trung tâm xã Túng Sán (huyện Hoàng Su Phì của tỉnh Hà Giang) lên khu "mả Tây" ở thôn Trúng Phùng khoảng 7km. Nằm ở độ cao chót vót, thôn Trúng Phùng thông thốc gió, khí hậu khắc nghiệt, ít cây to sống nổi ngoài loài sa mộc kiên cường.
Mùa hạ, dưới xã Túng Sán nắng nóng là vậy, trên này chỉ thấy sương mù chập trùng bao phủ, đêm đến vẫn phải đắp chăn và đốt lửa sưởi ấm. Mùa đông vô cùng khắc nghiệt, phải năm bất thường còn có băng tuyết phủ kín, hầu như chả có mấy ai dám bước chân ra khỏi nhà vì giá lạnh.

Cuốc bộ đến khi mặt trời ló dạng khỏi dãy Tây Côn Lĩnh, khi những cơn gió lớn thổi những đám mây bay đi, thì đến một bãi đất trống, đôi chỗ như xa van với những bụi cỏ. Thi thoảng có chú bìm bịp chạy ra bãi đất trống rồi lại hốt hoảng chui vào bụi rậm.

Trên bãi đất trống ấy, một người đàn ông đang phát những cây cỡ cổ tay. Anh ta bảo: “Mình phát cây ở mộ người Tây ấy mà. Chỗ này là mả Tây đấy!”. Hóa ra, thời Pháp, từng có vụ rơi máy bay trên đỉnh Tây Côn Lĩnh. Vụ rơi máy máy bay đã khiến toàn bộ lính Pháp và phi công tử nạn.

Vàng Dìn Di, nhân chứng cuối cùng của vụ tai nạn máy bay, trực tiếp chôn cất những chiến binh xấu số nay đã ở tuổi 78 nhưng vẫn còn khỏe mạnh.
Ông nhớ lại, vào buổi chiều của một ngày tháng 4 năm 1947, khi ông đang cùng cha mẹ trồng ngô trên núi thì bất chợt nghe thấy tiếng động cơ gầm rú trên bầu trời. Một chiếc máy bay từ hướng nam là là bay đến, khói bốc ra mù mịt phía đuôi. Ì ạch bay được một lúc, máy bay lao xuống khe suối Túng Quán Lìn, phát ra tiếng nổ kinh thiên, động địa.

Chuyện máy bay lạ rơi xuống Túng Quán Lìn thoạt đầu hết sức bình thường đối với người Mông ở đây. Bởi theo thông tin của cán bộ tuyên truyền, ai cũng biết đất nước bị người Pháp xâm lược. Nhưng mặt mũi người Pháp thế nào thì chưa ai có cơ hội thấy, chỉ nghe cán bộ bảo người Tây khác với người Mông, người Kinh vì họ tóc vàng, mắt xanh và đặc biệt là họ mang súng đến bắt đồng bào làm nô lệ.

Không nén nổi tò mò trẻ con, ông Di (khi đó mới 15 tuổi) cùng một vài thanh niên trong thôn cắt đường lên chỗ máy bay lạ đâm xuống. Lên đây, ông chứng kiến một cảnh tượng kinh hoàng: Chiếc máy bay bị nát vụn, vẫn âm ỉ bốc khói, cạnh đó là 24 thi thể nằm la liệt trên những tảng đá, trong đó có 23 người tóc xoăn, mũi lõ, duy nhất có một người nhỏ hơn, tóc đen mà theo suy đoán là người châu Á. 

Nghĩa địa lính giữa đại ngàn

Sợ hãi, ông Di cùng đám thanh niên trở về báo với trưởng thôn Thào Seo Tao.
Tối ấy, các gia đình người Mông quây quần lại bên bếp lửa nhà ông Tao để trao đổi xem có nên chôn cất những ông Tây xấu số kia không. Có người bảo người Tây xâm lược nước mình, biến mình thành nô lệ thì không thể thương được và cứ để thú dữ tha chúng đi. 

Khi con gà rừng te te gáy báo sáng, ông Tao mới lựa lời khuyên nhủ: "Dù họ là ai thì lúc chết rồi cũng không thể làm hại người khác. Đồng bào mình thấy con thú chết còn đem chôn nữa là con người".
Nhiều thanh niên to khỏe, trong đó có ông Vàng Dìn Di, đã xung phong cùng ông Tao lên núi. Phải nói nghĩa cử của người dân Túng Quán Lìn đối với những người xấu số này rất cảm động và giàu tình người.

Không trang phục bảo hộ, không khẩu trang, chỉ chân tay trần đào huyệt chôn những người xấu số nhưng không ai có ý định bỏ cuộc. Tất cả chỉ vì tình cảm của người sống đối với người chết, không một vách ngăn về quốc tịch, không chút hằn thù. Chôn cất xong, theo tục lệ, các nhà trong thôn lại góp rượu, gà, hương hoa và giấy xanh đỏ để gọi hồn về nhập mộ cho họ.

Đến nay khu bãi đất bằng duy nhất này đã được người dân gọi là khu "mả Tây". Để có không gian yên tĩnh cho người xấu số yên nghỉ, người dân cũng không canh tác thêm loại cây trồng nào bên cạnh khu mộ này, tuy đất đai ở đây chật hẹp và quý giá vô cùng.
Hơn mười thanh niên tình nguyện thực hiện nghĩa cử ngày đó giờ chỉ còn lại mỗi ông Di. Thỉnh thoảng lúc đi chăn trâu gần khu "mả Tây", ông Di lại tranh thủ phát quang cây cối cho khu mộ. Vào lễ thanh minh, ông Di lại rủ một số bạn già dành ít nhang đèn, xôi, thịt đem lên đó thắp hương. 

Không hiểu sao, vụ rơi máy bay nghiêm trọng như vậy, chết tới 24 mạng người, mà không thấy nhắc đến trong lịch sử. Đã bao năm trôi qua, cũng không thấy người thân của họ, các tổ chức tìm kiếm hài cốt tìm đến để quy tập. Cũng có thể Chúng Phùng quá xa, quá heo hút, nên rất ít người ở ngoài Chúng Phùng biết đến câu chuyện rơi máy bay thảm khốc này.

Quỳnh Anh (Tổng hợp)