Chiều 18/3, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội chất vấn lĩnh vực ngoại giao, lần đầu tiên Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn 'đăng đàn'. Nhóm vấn đề công dân trốn ở lại nước ngoài; dụ dỗ, lôi kéo lao động ra nước ngoài theo hình thức lừa đảo "việc nhẹ, lương cao" được nhiều đại biểu Quốc hội chất vấn.

Đại biểu Phạm Văn Hoà (Đồng Tháp) nêu việc bảo hộ công dân trong các lĩnh vực ở nước ngoài sau đại dịch Covid-19 được nhân dân trong nước đồng tình ủng hộ, Việt kiều rất cảm ơn Bộ Ngoại giao. Tuy nhiên có không ít trường hợp du học sinh, giảng viên các trường đại học cử tu nghiệp đi nước ngoài không về nước, làm ảnh hưởng đến các đối tượng khác.

Đại biểu đề nghị Bộ Ngoại giao có biện pháp can thiệp, lập lại kỷ cương.

Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn cho biết, sau đại dịch Covid-19, giao lưu nhân dân giữa Việt Nam và quốc tế triển khai mạnh mẽ, năm 2022 có khoảng 3,8 triệu lượt công dân ra nước ngoài nhưng năm 2023 lên đến hơn 10 triệu công dân ra nước ngoài. Số lượng lao động, du học quay trở lại các nước tăng rất nhanh.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, đã xảy ra một số trường hợp vi phạm làm ảnh hưởng đến hợp tác giữa Việt Nam với các đối tác.

180320240222 z5260669644337 9c2b80f89488819f861bc44123345ad0.jpg
Bộ trưởng Ngoại giao trả lời chất vấn. Ảnh: Quốc hội

Bộ trưởng cho biết, vừa qua Thủ tướng có chỉ đạo các bộ ngành phải xây dựng quy trình, quy chế để đào tạo đội ngũ lao động vừa chấp hành tốt nội quy, quy định của nước sở tại, đồng thời đóng góp vào kinh tế xã hội nước sở tại và quan hệ hai nước.

Theo Bộ trưởng, du học sinh ra nước ngoài rất đông, qua các cuộc gặp với lãnh đạo chủ chốt, đa số các em có tâm tư muốn về nước để cống hiến phục vụ nhưng cũng băn khoăn khi điều kiện ở nước ngoài tốt hơn. 

Bộ trưởng cho biết, vừa rồi lãnh đạo cấp cao nước ta cũng đã nói rõ, nếu các du học sinh thấy phát huy được thì sau khi học xong cứ ở lại nước sở tại, đóng góp theo đúng quy định pháp luật, sẽ góp phần đóng góp vào kinh tế xã hội các nước, quan trọng hơn là làm cầu nối hữu nghị giữa Việt Nam và các đối tác. Tri thức các bạn cũng được trau dồi, sau này về đóng góp cho đất nước tốt hơn. 

Với một số trường hợp trốn ở lại, Bộ Ngoại giao sẽ phối hợp với bộ ngành để thông tin, ngoài ra làm việc với các đối tác để các nước hiểu trong bối cảnh hiện nay. 

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Bà Rịa - Vũng Tàu) nêu thực trạng nhiều thanh thiếu niên, nhất là ở vùng sâu vùng xa bị lừa ra nước ngoài làm việc, bị cưỡng bức lao động. 

202401151149150206 dai bieu nguyen tam hung ba ria vung tau.jpg
Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng. Ảnh: Quốc hội

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn cho hay, thời gian gần đây có nhiều trường hợp "di cư bất hợp pháp ra nước ngoài" theo lời dụ dỗ của các nhóm khác nhau. Khẩu hiệu chúng đưa ra để dụ dỗ công dân chủ yếu là "việc nhẹ lương cao".

Để hạn chế tình trạng này, vừa qua Bộ Ngoại giao đã phối hợp với các cơ quan chức năng trong nước và nước ngoài để đề nghị, phối hợp đưa nhiều nhóm lao động bất hợp pháp ở nước ngoài về nước. Ngoài việc ngăn chặn di cư bất hợp pháp, ông Sơn đề nghị tuyên truyền mạnh hơn nữa để thanh thiếu niên hiểu rõ thực trạng này.

Đồng thời, Bộ đã tiếp tục cảnh báo, thông tin cho các địa phương về công dân ra nước ngoài nhất là trước lời mời làm việc dễ dàng, lương cao nhưng thực ra là làm ở những lĩnh vực bất hợp pháp. Bộ trưởng dẫn chứng mới đây ở Philippines, Ủy ban chống tội phạm nước này phát hiện 800 người chủ yếu công dân nước khác trong đó có mấy chục người Việt làm việc ở sòng bạc và buôn bán tiền điện tử. 

Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung (Hải Dương) cho biết, hiện nay có tình trạng người Việt Nam, chủ yếu là giới trẻ đi lao động ở nước ngoài nhưng làm việc trong các sòng bạc lừa đảo hoặc cơ sở mại dâm. Đại biểu đề nghị có giải pháp để phát hiện, hỗ trợ người dân.

Bộ trưởng Ngoại giao thông tin, tình trạng dụ dỗ, lừa đảo, cưỡng bức lao động diễn ra chủ yếu từ năm 2020 đến nay, là vấn đề phức tạp. Bộ đã phối hợp với nhiều cơ quan, đơn vị tổ chức giải cứu và đưa nhiều người về nước. Tới đây, cần tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành tăng cường tuyên truyền, cảnh báo người dân, hỗ trợ cung cấp thông tin để cơ quan chức năng xử lý nghiêm những đường dây đưa người ra nước ngoài làm việc trái pháp luật.

"Phải chặt đứt đường dây này, không để tiếp tục dụ dỗ, lôi kéo thanh thiếu niên", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, cần chủ động hợp tác với các nước trong khu vực để tìm giải pháp chung trong đấu tranh, ngăn chặn loại tội phạm này, thúc đẩy quá trình hợp tác lao động, di cư hợp pháp có tổ chức, ngăn chặn di cư bất hợp pháp...