Theo truyền thống của người Việt, từ ngày Tết ông Công ông Táo trở ra, mọi gia đình sẽ tất bật lo cho tươm tất những ngày Tết. Họ sẽ chuẩn bị mọi thứ từ dọn dẹp vệ sinh nhà cửa cho đến việc bày mâm ngũ quả trên bàn thờ.
Tiến sĩ Nguyễn Văn Vịnh, Phó Viện trưởng Viện Công nghệ giáo dục sẽ giúp các gia đình hiểu rõ hơn về vấn đề bày các loại quả trên mâm cúng thu hút tài lộc về nhà.
Có nên dùng các loại quả được tạo khuôn?
Từ xưa, các cụ đã có quan niệm mâm ngũ quả thường là số lẻ, gồm 5 hoặc 7 quả. Số lượng trên mâm ngũ quả dựa theo loại chứ không tính số quả của từng loại. Ngũ trong ngũ quả tượng trưng cho ngũ phúc lâm môn gồm: Phú - Quý - Thọ - Khang - Ninh.
Tiến sĩ Nguyễn Văn Vịnh cho biết: “Mâm ngũ quả dâng cúng tổ tiên ngày Tết thể hiện tấm lòng thiểu thảo và ước mong những điều tốt lành trong gia sự. Thông thường, mâm ngũ quả được phối trí theo 5 màu sắc trong thuyết ngũ hành. Đó là: Kim màu trắng, Mộc màu xanh, Thủy màu đen, Hỏa màu đỏ và Thổ màu vàng”.
Tiến sĩ cho biết thêm, ngày nay khi công nghệ càng cao, người ta có thể tạo các loại khuôn mẫu cho ra đời những thứ quả mang biểu tượng của ông thần tài thần lộc như dưa, bưởi và lê. Những loại quả đó thể hiện văn hóa cầu tiền bạc của gia chủ. Đồng thời biểu lộ một mong muốn giàu sang phú quý trong năm mới.
Tiến sĩ nhấn mạnh: “Tùy vào điều kiện của từng gia đình mà bày mâm ngũ quả sao cho hợp lí. Bên cạnh những loại quả truyền thống như chuối xanh, bưởi, lê, cam quýt,…gia chủ nào có điều kiện có thể bày những loại quả được tạo hình sẵn cũng không sao. Quan trọng hơn cả là tâm thành dâng cúng lên tổ tiên”.
Mâm ngũ quả ngày Tết thu hút tài lộc về nhà |
Cách chọn từng loại quả
Việc dâng cúng mâm ngũ quả lên bàn thờ tổ tiên không chỉ thể hiện lòng hiếu thảo mà còn mong ước năm mới rước nhiều tài lộc về nhà. Tuy nhiên, rất ít người biết về ý nghĩa của những loại quả mà Tết nào họ cũng bày làm mâm ngũ quả.
- Chuối xanh: Là thứ quả không thể thiếu trên mâm ngũ quả. Thường, chuối phải là nải chuối còn xanh, tượng trưng cho mệnh Mộc. Mang ý nghĩa như bàn tay ngửa che chở đem lại sự bình an, sung túc, đùm bọc và gắn kết. Chính việc nải chuối nâng đỡ các loại quả khác trong mâm ngũ quả đã nói lên điều đó.
- Quất chín: Thể hiện sự sung túc, ăn nên làm ra và dồi dào sức sống.
- Bưởi: Tượng trưng cho phúc lộc và viên mãn. Được đặt trên nải chuối xanh.
- Quả sung: Mong muốn có sự sung túc, sung mãn về sức khỏe hoặc tiền bạc.
- Quả đu đủ: Biểu tượng của đầy đủ, thịnh vượng.
- Phật thủ: đặt ở trung tâm và nơi cao nhất trong mâm ngũ quả. Đây là loại quả dùng để thờ Phật và gia tiên vì có mùi thơm lâu, lưu giữ thần phù hộ cho gia chủ.
Theo tiến sĩ Nguyễn Văn Vịnh, tùy từng vùng miền và quan niệm văn hóa mà việc chọn lựa và bày biện những loại quả trên mâm ngũ quả cũng khác nhau. Từ đó, người ta chọn ra những loại quả mang ý nghĩa tâm linh, tinh thần để bày biện.
Ngoài ra, để mâm ngũ quả được bày biện đẹp, mọi người chú ý chỉ nên dùng khăn ẩm lau sạch sẽ, tránh rửa để ủng nước. Đặc biệt, cần chọn những quả già nhưng chưa chín để có thể giữ được lâu.
Theo Khám phá