Doanh nghiệp lo âu trước đề xuất cấm amiăng trắng

Tháng 5/2017, Bộ Y tế đề xuất bản dự thảo “Kế hoạch hành động quốc gia loại trừ các bệnh liên quan đến amiăng”.

Nếu bản dự thảo được thông qua, hàng loạt các doanh nghiệp sử dụng amiăng trắng trong sản xuất tấm lợp sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị đóng cửa, thiệt hại nặng nề và cùng với đó là khả năng mất đi sinh kế của hàng ngàn người lao động trong các ngành nghề có sử dụng amiăng trắng nói chung và ngành tấm lợp nói riêng.

(Ảnh minh họa)

Nhà máy, doanh nghiệp đồng loạt kêu cứu

Trước dự thảo “Kế hoạch hành động quốc gia loại trừ các bệnh liên quan đến amiăng” được đề xuất nhưng mục tiêu là dừng nhập khẩu sợi amiăng trắng trong sản xuất tấm lợp vào năm 2020”, hàng loạt doanh nghiệp, nhà máy đã gửi đơn kêu cứu lên Chính phủ, Quốc hội và các cơ quan quản lý mong có một chính sách ổn định để đầu tư, sản xuất.

Theo như nghiên cứu “Tác động của việc cấm amiăng trắng tại Việt Nam - Trường hợp tấm lợp fibro xi măng” thực hiện bởi Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương - Bộ Kế hoạch & Đầu tư, nếu các doanh nghiệp chuyển đổi sang công nghệ sợi PVA thì tổng chi phí lên tới 395 tỷ đồng, tổng số tiền mà Chính phủ phải chi sẽ là 454,5 nghìn tỷ đồng và người tiêu dùng sẽ phải chi trả 183,5 nghìn tỷ đồng cho chi phí tăng lên do sử dụng tấm sợi PVA giai đoạn 2021-2030 và phí tháo dỡ tấm fibro xi măng sẵn có.

Hàng chục năm qua, khi lệnh cấm amiăng trắng lơ lửng trên đầu, các doanh nghiệp đã phải tự mày mò rót vốn để tìm hiểu về công nghệ vật liệu thay thế, nhưng kết quả thu về không mấy khả quan.

Công ty CP Đầu tư, Xây lắp và Vật liệu Xây dựng Đông Anh từng hai lần sản xuất thử nghiệm tấm lợp không amiăng trắng bằng sợi thay thế PVA vào năm 2001 và 2014 nhưng đều thất bại do sản phẩm làm ra không đáp ứng được các tiêu chí về chất lượng và giá thành.

Ngoài ra còn có 2 nhà máy đã thử nghiệm dây chuyền công nghệ không amiăng trắng nhưng hiện nay Navifico đã tạm dừng hoạt động.

Theo báo cáo của nhà máy Tân Thuận Cường, công ty được thành lập từ năm 2008 với mục đích đầu tư ban đầu để sản xuất sản phẩm tấm lợp không chứa amiăng trắng. Tuy nhiên, do sản phẩm không được thị trường trong nước đón nhận và chỉ chiếm 5% sản lượng của nhà máy, doanh nghiệp phải chuyển hướng sang sản xuất tấm lợp chứa amiăng trắng để đảm bảo hoạt động và công việc cho công nhân.

Tranh luận dài kì về amiăng trắng

Tại Việt Nam, các nghiên cứu được thực hiện bởi cơ quan quản lý trong hơn chục năm qua chưa ghi nhận trường hợp nào mắc bệnh ung thư trung biểu mô liên quan đến amiăng trắng.

Năm 2009-2011, Bộ Y tế cũng từng triển khai đề tài nghiên cứu cấp Bộ “Nghiên cứu các bệnh liên quan đến amiăng ở những người tiếp xúc”. Với sự giúp đỡ về chuyên môn và thiết bị từ Bệnh viện Hiroshima của Nhật Bản, nghiên cứu này cũng không xác định được trường hợp ung thư trung biểu mô nào liên quan đến amiăng trắng.

“Ở 46 trường hợp bệnh nhân ung thư trung biểu mô trong kết quả nghiên cứu này cho thấy, số bệnh nhân có phơi nhiễm với amiăng không nghề nghiệp là 6 ca (13%), không có bệnh nhân nào có tiền sử nghề nghiệp tiếp xúc amiăng.

So với kết quả của một số nghiên cứu ngoài nước là 75-80% trường hợp ung thư trung biểu mô có tiếp xúc với amiăng, ở nghiên cứu này kết quả phơi nhiễm amiăng lại rất thấp. Một lý do có thể giải thích cho kết quả điều tra này là loại amiăng mà người bệnh phơi nhiễm có thể không phải thuộc nhóm amphybole, loại amiăng độc hại hơn so với nhóm serpentin với một chất đại diện duy nhất là chrysotile, loại amiăng trắng được sử dụng ở Việt Nam từ những năm đầu của thập niên 1960.

Đáng chú ý hơn là trong số 46 trường hợp ung thư trung biểu mô, tất cả 26 bệnh nhân nam đều có tiền sử hút thuốc lá, chiếm 56,53%; 100% các trường hợp hút thuốc đều có thời gian hút trên 10 năm. Số bệnh nhân nữ mắc ung thư TBM, cả 20 người đều không hút thuốc. Kết quả này trùng hợp với kết luận của hầu hết các nghiên cứu trong nước và trên thế giới cho rằng thuốc lá là nguyên nhân chính gây 90% ca ung thư phổi, trong đó có cả ung thư trung biểu mô màng phổi, màng tim].”