- Với 424 dự án thủy điện bị loại bỏ khỏi quy hoạch, 136 dự án tạm dừng, 158 dự án tiếp tục được đánh giá rà soát và 172 vị trí tiềm năng không được xem xét đưa vào quy hoạch, vấn đề quy hoạch thủy điện bộc lộ nhiều vấn đề lớn.
Sáng 26/10, Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội họp phiên toàn
thể thẩm tra báo cáo của Chính phủ về rà soát quy hoạch tổng thể thủy điện theo
nghị quyết số 40/2012/QH13 của Quốc hội.
Loại 424 dự án khỏi quy hoạch, thiệt hại “không nhiều”?
Theo báo cáo của Bộ Công thương, kết quả rà soát quy hoạch thủy điện cho thấy đã
loại bỏ 424 dự án (trong đó gồm 6 thủy điện bậc thang 395 MW và 418 dự án thủy
điện nhỏ 1.174 MW), chiếm 34,2% tổng số dự án đã quy hoạch.
Hai dự án thủy điện bậc thang thu hút sự chú ý của dư luận trong thời gian qua
là Đồng Nai 6 và 6A cũng bị loại khỏi quy hoạch.
Đại biểu QH Đỗ Văn Vẻ. Ảnh: Minh Thăng |
Như vậy trên cả nước hiện còn lại 815 dự án, công trình thủy điện (24.334 MW).
Trong số đó có 268 dự án đang vận hành (14.240MW), 205 dự án đang thi công xây
dựng và dự kiến khai thác từ nay đến 2017 (6.198MW).
ĐB Đỗ Văn Vẻ (Thái Bình) nêu: “Thủy điện bị loại bỏ khỏi quy hoạch thì tốn kém
với Nhà nước bao nhiêu, với doanh nghiệp bao nhiêu?”. Đây cũng là câu hỏi được
nhiều ĐB khác đưa ra.
Các ĐB cho rằng việc dừng, loại bỏ dự án chắc chắn gây thiệt hại đối với Nhà
nước, doanh nghiệp và yêu cầu Chính phủ phải có báo cáo rõ ràng về con số thiệt
hại, tuy nhiên báo cáo Chính phủ không đưa ra được thông tin này.
Ngay trong phần phát biểu khai mạc phiên họp, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim
Ngân cũng đã nhấn mạnh đến vấn đề Chính phủ cần làm rõ hậu quả mang lại từ việc
hủy bỏ, dừng và điều chỉnh các dự án thủy điện.
Trong phần trình bày của mình, Thứ trưởng Bộ Công thương Trần Quốc Khánh chỉ nói
chung chung rằng “nhiều dự án bị loại hiện chưa có nhà đầu tư đăng ký để lập dự
án đầu tư nên chi phí liên quan chủ yếu là ngân sách lập quy hoạch chung, nhưng
không nhiều”!
Bức xúc thủy điện xả lũ
Ông Bùi Nguyên Súy, Phó trưởng ban Dân nguyện của QH đặt câu hỏi: “Dừng như vậy
thì trách nhiệm của người có thẩm quyền phê duyệt và đầu tư sẽ thế nào? Cái này
không thấy nêu trong báo cáo”.
Còn ông Danh Út (Phó chủ tịch Hội đồng dân tộc) thì thẳng thắn: “Ai quyết định
quy hoạch, đầu tư sai thì trách nhiệm ra sao? Chính phủ không đề xuất mạnh mẽ
vấn đề này thì tôi không đồng tình”.
ĐB Huỳnh Minh Thiện (TP HCM) cho biết thực tế có ĐBQH còn phản ánh có hiện tượng
“nhân bản quy hoạch” trong quy hoạch thủy điện, khiến tình trạng rơi vào thế nở
rộ, khó kiểm soát như hiện nay.
ĐB Bùi Thị An (Hà Nội) thì đề nghị ai phê duyệt dự án sai thì nghỉ hưu rồi vẫn
phải chịu trách nhiệm.
Ngoài ra, các ĐBQH bức xúc về việc thủy điện xả lũ gây ngập cho hạ du làm dân
thiệt hại nặng, không trồng rừng thay thế theo đúng quy định, đời sống người dân
bị di dời phục vụ cho nhà máy thủy điện không đảm bảo, tác động kinh tế - xã hội
- môi trường chưa được chú trọng đúng mức.
Trước những bức xúc của ĐBQH, ông Trần Quốc Khánh, Thứ trưởng Bộ Công thương cho
biết nguyên nhân dẫn đến thực trạng hiện nay của các dự án thủy điện (quy hoạch
kém, môi trường bị ảnh hưởng…) có nhiều nhưng nguyên nhân của mọi nguyên nhân có
lẽ là từ khi bùng phát thủy điện nhỏ.
“Chúng ta đã xây các thủy điện lớn như Thác Bà, Hòa Bình, .. nhưng không có
nhiều vấn đề như bây giờ. Mọi vấn đề phát sinh chủ yếu từ khi có thủy điện nhỏ
(do UBND tỉnh phê duyệt - PV). Việc xã hội hóa, phân cấp xây dựng, phê duyệt quy
hoạch thủy điện nhỏ có tác động to lớn tới tình trạng như hiện nay, khiến quan
hệ phối hợp, năng lực cán bộ có vấn đề”, ông Khánh nói.
Cẩm Quyên