Tháng 9 Mỹ có thể nới cấm bán vũ khí cho VN

Ông John McCain nói với báo giới tại cuộc họp báo tối 8/8 ở Hà Nội. Ông cùng TNS Sheldon Whitehouse đang ở thăm VN - tiếp nối ngay sau chuyến thăm của TNS Bob Corker - thành viên cao cấp UB Đối ngoại Thượng viện Mỹ trong tuần này.

Mỹ sẵn sàng tăng cường hợp tác quân sự, an ninh

Mở đầu họp báo, TNS John McCain nhấn mạnh thời điểm trở lại VN khi hai nước sắp kỷ niệm 20 năm bình thường hóa quan hệ song phương (2015) mà bản thân ông là người đã tham gia vào quá trình này và chứng kiến những tiến bộ kinh ngạc.

“Hai thập kỷ qua, Mỹ và VN đã xây dựng mối quan hệ vững mạnh dựa trên những mục tiêu chung, mối quan tâm và lợi ích chung. Hy vọng của chúng tôi là năm tới 2 nước sẽ xây dựng được quan hệ đối tác chiến lược dựa trên những giá trị chung. Điều đó làm chúng ta có mối quan hệ mật thiết lâu bền”.

TNS Mỹ John McCain

Theo ông, còn có nhiều việc mà hai nước có thể làm được hơn nữa với tư cách là đối tác của nhau.

“Chúng ta cần có một nghị trình tham vọng hơn, nhất là trong thời điểm đang có những diễn biến lo ngại trên Biển Đông. Đây là lúc Mỹ và VN cần có bước nhảy vọt mạnh mẽ trong thời gian tới” - TNS John Mc Cain nói.

Ông chỉ ngay ra việc Mỹ sẵn sàng đi đến hoàn tất Hiệp định TPP với VN, tăng cường hợp tác quân sự, an ninh và đặc biệt cho rằng “đã đến lúc” Mỹ có thể nới lỏng lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho VN.

Về hiệp định TPP, ông cho hay, Mỹ sẵn sàng làm việc với VN trong khuôn khổ TPP để VN đáp ứng các tiêu chuẩn của Mỹ và được công nhận kinh tế thị trường.

Mỹ sẵn sàng tăng cường hợp tác quân sự, gia tăng chuyến thăm tàu quân sự đến VN theo mức độ VN chấp nhận được và không tìm kiếm mục đích, không đặt ra yêu cầu thuê mướn căn cứ quân sự ở VN.

“Chúng tôi sẵn sàng gia tăng trợ giúp về an ninh, giúp VN đảm bảo hợp thức chủ quyền của mình, bảo đảm bảo vệ các quyền của VN” - TNS Mỹ nhấn mạnh.

Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh “tất cả không nên xảy ra cùng lúc”.

Bán thiết bị phòng ngự cho cảnh sát biển

Theo TNS John McCain, việc dỡ bỏ cấm vận bán vũ khí sát thương sẽ diễn ra với bước đi có tính hạn chế, ban đầu Mỹ có thể bán cho VN những mặt hàng có tính trợ giúp cho việc phòng ngự như thiết bị cho cảnh sát biển, kiểm ngư để đối phó với nguy cơ an ninh từ bên ngoài.

Reuters: Liệu mốc tháng 9 bắt đầu nới lỏng cấm vận bán vũ khí sát thương cho VN có tham vọng không? Có liên quan đến hành động của Bắc Kinh vừa qua ở Biển Đông?

TNS John McCain: Mới đây TNS Bob Cocker, thành viên cao cấp của UB Đối ngoại Thượng viện đã có mặt ở VN thể hiện quan điểm về vấn đề này. Việc dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí thì không cần luật riêng mà chỉ cần phía Quốc hội bày tỏ quan điểm tới nhánh hành pháp, tức là chính quyền. Tôi được biết chính quyền cũng đang xem xét vấn đề này cẩn thấn.

Tôi không đưa ra sự bảo đảm nhưng tin rằng trong Quốc hội có sự ủng hộ lưỡng đảng rõ rệt.

Cách thức để nhìn nhận bước đi của Quốc hội Mỹ, đó là đã có một số tiến bộ của VN trong nhân quyền như ký công ước chống tra tấn, thả một số tù nhân…Sẽ có bước đi dần dần vì ở trong lĩnh vực nhân quyền có những tiến bộ dần dần.
Nếu nhìn động cơ của dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí và chuyến thăm của chúng tôi (3 TNS Mỹ cùng đến VN trong tuần này - PV) thì đó là đã có những tiến bộ khi mà căn cứ vào những lời nói trong thông điệp đầu năm của ngài Thủ tướng. Sẽ không có sự bảo đảm nào nếu không có những tiến bộ trong lĩnh vực nhân quyền.

Nếu gắn dỡ bỏ cấm vận bán vũ khí sát thương với tình hình xảy ra do những hành động của TQ thì người ta phải đề cập đến việc dỡ bỏ hoàn toàn cấm bán vũ khí. Nhưng ở đây những bước đi có tính chất dần dần dỡ bỏ cấm vận là liên quan đến những diễn tiến khác của VN.

TNS Sheldon Whitehouse: Mỹ có thể không dỡ bỏ hoàn toàn ngay lập tức mà có những bước khác nhau và những bước ban đầu có thể sẽ được thực hiện sớm.

VnExpress: Tại sao đây là thời điểm thích hợp như ông nói và phản ứng của các nghị sỹ Mỹ về vấn đề này như thế nào?

TNS John McCain: Chúng tôi tin đã có tiến bộ trong một số lĩnh vực, trong đó có nhân quyền. Thật quan trọng để VN có năng lực về hàng hải, như cảnh sát biển cũng như năng lực của hải quân. Chúng tôi cũng mong sẽ có một số hoạt động chung, chẳng hạn hợp tác tìm kiếm cứu hộ.

TNS Sheldon Whitehouse: Trong Quốc hội Mỹ, nếu có những bất đồng trong các vấn đề cũng là bình thường. Tôi không loại trừ có những bất đồng trong việc nới lỏng hay dỡ bỏ lệnh cấm vận bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Ông John McCain và tôi đại diện cho 2 đảng khác nhau. Nhưng tôi tin rằng chúng tôi có thể làm việc để tạo ra hành động trong Quốc hội Mỹ, từ đó gửi tín hiệu khuyến khích nhánh hành pháp để họ giảm nhẹ lệnh cấm vận đối với VN.

VietNamNet: TNS John Mc Cain đánh giá thế nào về mức độ đe dọa an ninh trên biển của VN sau vụ giàn khoan? VN phải đối phó thế nào với những thách thức an ninh mới trên biển?

Tôi đồng ý với quan điểm của công luận thế giới, việc làm vừa qua là hành vi phi pháp của chính phủ TQ. Tôi tin rằng sự đoàn kết của tất cả các quốc gia xung quanh bị ảnh hưởng là điều tốt nhất để đáp trả lại hành động của TQ.

Tôi muốn nhắc đến những nước bị ảnh hưởng trực tiếp như Philippines, Malaysia, Nhật Bản. Ngoài ra còn những nước bị ảnh hưởng gián tiếp. Sự đoàn kết chặt chẽ của các nước, nhất là ASEAN, gửi đi thông điệp rằng các nước đều muốn có tự do hàng hải. Tôi nhấn mạnh không ai muốn có sự đối đầu với TQ mà đều muốn sự ổn định, thông hiểu lẫn nhau.

Thanh Niên: Trong chiến lược xoay trục ở châu Á - TBD, Mỹ có cần thêm đồng minh mới không? Theo các ông, VN và Mỹ có thể trở thành đồng minh?

TNS John McCain: Tôi thấy đã có sự hợp tác to lớn giữa 2 nước trong những lĩnh vực hàng hải hay hải quân, tìm kiếm cứu nạn, cứu trợ thiên tai. Rất nhiều lĩnh vực ta có thể hợp tác với nhau. Ngay thời điểm này có bão tới Hawaii, cho thấy 2 bên có thể hợp tác trên nhiều khía cạnh.

Chúng tôi muốn thấy hợp tác quân sự nhiều hơn nữa, trong đó có việc sỹ quan VN tham dự các trường quân sự của chúng tôi. Hai nước từng có chương trình thành công là Fulbright và tôi mong muốn có một chương trình thành công như vậy về hợp tác quân sự.

TNS Sheldon Whitehouse: VN và các nước trong khu vực đã chứng kiến những tiến bộ lớn trong phát triển kinh tế và các quyền tự do. Điều đó có liên quan và là kết quả của việc pháp quyền ngay càng tăng không chỉ trong chính nước đó mà cả trên phương diện quốc tế.

Tôi nghĩ rằng điều quan trọng là thiết lập những quan hệ liên minh, các nước liên kết nhau để bảo vệ nền pháp quyền quốc tế. Điều này mang lại lợi ích cho tất cả các nước. Để khi nói đến bảo vệ nền pháp quyền thì chúng ta không cần phải nghĩ đến việc chọn ai và theo ai.

Nếu tin vào tầm quan trọng của nền pháp quyền thì chúng ta phải ủng hộ điều đó và cùng tham gia, cùng toàn thế giới thực hiện điều đó sẽ không phải đắn đo, lựa chọn, cho dù khi nỗ lực bảo vệ pháp quyền chúng ta phải hy sinh một số tham vọng.

Trân trọng món quà của ông Phạm Quang Nghị

Hà Nội Mới: Bình luận của ông John McCain về chuyến thăm của Bí thư Hà Nội Phạm Quang Nghị đến Mỹ vừa qua và món quà của ông Nghị dành tặng ông?

Tôi rất vui được tiếp ông Nghị ở văn phòng của tôi và chúng tôi đã có những thảo luận rất thú vị. Ông Nghị đã tặng tôi ảnh bức tượng cạnh Hồ Tây. Tôi trân trọng món quà này.

Tôi rất vui khi nhận được bức ảnh đó và nhận được những bức ảnh tương tự từ nhiều người thời gian gần đây.

Xuân Linh