Trên đường đến Bắc Kinh để hội đàm với các nhà lãnh đạo chính trị và quân sự Trung Quốc hôm qua (9/1), Bộ trưởng Quốc phòng Robert Gates tuyên bố, Mỹ sẽ tăng cường các khả năng của chính mình để phản ứng với việc Trung Quốc gia tăng sức mạnh quân sự.

Cùng với sự bùng nổ kinh tế, Trung Quốc đã gia tăng đáng kể đầu tư vào quân sự. Họ đã có những tiến bộ nhanh hơn dự đoán trong lĩnh vực tên lửa đạn đạo, máy bay chiến đấu và những chương trình chiến lược khác, khiến Mỹ phải chú tâm theo dõi.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates: Trung Quốc đã phát triển vũ khí nhanh hơn ước đoán của Mỹ. Ảnh: wordpress

Ông Gates thừa nhận rằng, một số tiến bộ của Trung Quốc, nếu được xác nhận, có thể cuối cùng sẽ xói mòn khả năng quân sự truyền thống của Mỹ ở khu vực Thái Bình Dương. “Họ rõ ràng có tiềm năng đặt một số khả năng của chúng ta vào chỗ rủi ro và chúng ta phải để tâm tới điều đó. Chúng ta phải phản ứng thích hợp bằng những chương trình của chính mình”, ông chủ Lầu Năm Góc nói với báo chí.

"Hy vọng của tôi là thông qua đàm phán chiến lược mà tôi sẽ nói tới, có thể cần tới việc giảm bớt một số khả năng”.

Ông Gates viện dẫn phác thảo kế hoạch ngân sách 5 năm mà ông đưa ra hôm thứ năm là một ví dụ cho thấy quân sự Mỹ sẽ vẫn duy trì các lợi thế. Phác thảo bao gồm ngân sách để phát triển thế hệ máy bay ném bom hạt nhân tầm xa mới, rađa và hệ thống làm nhiễu âm điện tử cùng công nghệ phóng vệ tinh mới.

Vài tuần gần đây, các quan chức Mỹ đã chú tâm vào các tiến bộ được tiết lộ về khả năng quân sự của Trung Quốc, trong đó có chương trình tên lửa đạn đạo chống hạm, có thể thách thức đội tàu sân bay của Mỹ ở Thái Bình Dương.

"Tôi đã theo sát các phát triển của chương trình tên lửa hành trình và đạn đạo chống hạm, thậm chí kể từ khi tôi đảm nhận chức vụ”, ông Gates nhấn mạnh. Ông cho rằng, Trung Quốc dường như “tiến khá xa” với tên lửa đạn đạo chống hạm nhưng ông không rõ hệ thống đã vận hành hay chưa.

Trung Quốc còn được cho là có thể trình làng tàu sân bay đầu tiên vào năm nay, nhanh hơn dự đoán của một số nhà phân tích. Đồng thời gần đây, trên mạng đã xuất hiện những hình ảnh mới về loại máy bay chiến đấu tàng hình đầu tiên của nước này.

Ông Gates thừa nhận, Washington từ lâu biết Trung Quốc muốn theo đuổi máy bay tàng hình, nhưng sự phát triển của chương trình này đã đi nhanh hơn ước đoán của tình báo Mỹ. Nhưng ông của quả quyết, Trung Quốc vẫn đứng sau Mỹ nhiều năm về khả năng sản xuất máy bay tránh rađa, thậm chí tới năm 2015, Mỹ vẫn có số máy bay loại này nhiều hơn bất kể quốc gia nào trên thế giới.

Trong khi đó, Trung Quốc khẳng định họ không hề có ý đưa ra mối đe dọa với bất cứ quốc gia nào và lực lượng quân sự của họ hoàn toàn phục vụ mục tiêu phòng thủ. Như một động thái đáp ứng lời kêu gọi cởi mở hơn từ phía Mỹ, Trung Quốc đã cho phép quay phim, chụp hình loại máy bay tàng hình đầu tiên của họ trên đường băng, những hình ảnh này sau đó được đưa lên mạng.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ vẫn “hạ thấp” chương trình của Trung Quốc. Khi được hỏi về máy bay tàng hình, ông nói: “Tôi nghĩ có một số câu hỏi về việc nó tàng hình thế nào”.

Mục tiêu cơ bản trong chuyến thăm của ông Gates từ 9-12/1 tới Trung Quốc là cải thiện quan hệ quân sự hai nước, vốn đã ngừng trệ hầu như suốt năm 2010, khi Bắc Kinh phản ứng với việc chính quyền của Tổng thống Obama thông qua bán vũ khí cho Đài Loan.

Ông Gates cho hay, ông không mong chờ sẽ có đột phá trong quan hệ với quân sự Trung Quốc qua chuyến công du, và việc cải thiện qua hệ cần tiến hành dần dần.

Các nhà phân tích cảnh báo rằng, khi Trung Quốc không ngừng mở rộng quân sự, thì những rủi ro hay nguy cơ hiểu lầm giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ gia tăng.

Chuyến thăm của ông Gates diễn ra một tuần trước chuyến công du của Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào tới Washington, tạo ra một động lực ngoại giao mà các quan chức Mỹ hy vọng sẽ cho phép ông Gates đạt được ít nhiều tiến triển trong một số vấn đề an ninh.

Trong lúc trả lời báo giới, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ cũng đã hoan nghênh nỗ lực của Bắc Kinh để làm dịu căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên. "Chúng tôi công nhận rằng, Trung Quốc đã đóng một vai trò tích cực trong việc giảm bớt căng thẳng trên bán đảo cuối năm qua”, ông nói.

  • Thái An (Theo AP, Reuters)