Hải Phòng gần đội sổ về tiếp cận đất đai

- Hải Phòng đứng trong nhóm 5 tỉnh "đội sổ" về chỉ số tiếp cận đất đai, thông tin do Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam công bố sáng nay (23/2). Tính chung trong bảng Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh 2011, Hải Phòng đứng vị trí thứ 45, Lào Cai giữ ngôi quán quân.

Theo đó, Hải Phòng cùng với Hà Nội, Thừa Thiên Huế, Thái Nguyên, Tuyên Quang là các tỉnh đứng vị trí áp chót về chỉ số tiếp cận đất đai. Khảo sát của nhóm nghiên cứu cho thấy, hầu hết các doanh nghiệp đều cho rằng chỉ số tiếp cận đất đai nói chung đã cải thiện nhưng vẫn còn nhiều điểm tối. Đáng quan ngại là khả năng rủi ro về thu hồi đất, về việc mức giá đền bù đất đai không thỏa đáng.

Hải Phòng cùng với Hà Nội, Thừa Thiên Huế, Thái Nguyên, Tuyên Quang đứng vị trí áp chót về chỉ số tiếp cận đất đai

"Tâm lý e ngại sự bồi thường không thỏa đáng sẽ khiến các doanh nghiệp không có ý định đầu tư lớn vào tài sản vì lo lắng họ sẽ mất đi một phần giá trị đáng kể do những thay đổi về quy hoạch và cơ sở hạ tầng trong tỉnh", nhóm nghiên cứu nhận định. Sự đền bù không thỏa đáng lại tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư có mối quan hệ gần gũi với lãnh đạo địa phương và có được thông tin bên trong về kế hoạch sử dụng đất đai, sơ sở hạ tầng. Đặc biệt trong bối cảnh việc tiếp cận các tài liệu, kế hoạch vẫn đang ở tình trạng chưa mấy minh bạch.

Đứng đầu về chỉ số tiếp cận đất đai là Long An.

Lào Cai đứng đầu bảng

Tính chung về Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh 2011, đây là năm đầu tiên Lào Cai soán ngôi đầu bảng.với 73,53 điểm. Giữ vị trí thứ 2 cũng là một tỉnh khác ở phía Bắc - Bắc Ninh với 67,27 điểm.

Hai tỉnh phía Nam - Long An và Đồng Tháp chia nhau vị trí thứ 3 và thứ 4.

Tính từ khi chỉ số PCI được công bố lần đầu vào năm 2005, đây cũng là năm đầu tiên cả Đà Nẵng và Bình Dương đều phải rời khỏi vị trí top cao nhất. Đáng chú ý, sau 3 năm liên tiếp giữ ngôi quán quân, TP Đà Nẵng năm vừa qua đã rời khỏi "top 3",  xếp ở vị trí thứ 5 với 66,98 điểm. Bình Dương xếp ở vị trí thứ 10. Địa phương từng được biết đến bởi các sáng kiến và giải pháp đột phá, nay rớt hạng mạnh ở chỉ số về tính năng động.

Sau khi liên tiếp rớt hạng trong các năm trước, Hà Nội và TP HCM đã tăng lần lượt 6 và 3 bậc trên bảng xếp hạng PCI 2011. Hà Nội tăng 6 bậc từ 43 lên 36 với 58,28 điểm. TP HCM tăng từ vị trí thứ 23 lên 20 với 61,93 điểm.

Theo ông Đậu Anh Tuấn (VCCI), sự tiến bộ vượt bậc năm qua thuộc về Hà Tĩnh và Bình Phước khi lần đầu tiên lọt nhóm 10 tỉnh thành dẫn đầu.

Đại diện của VCCI cho biết, bảng xếp hạng PCI 2011 cho thấy, khoảng cách về năng lực cạnh tranh giữa các tỉnh ngày một được thu hẹp. Bằng chứng là một số tỉnh trong những năm đầu tiên công bố PCI có điểm số cao nay bắt đầu chững lại. Đồng thời, các tỉnh - thành trước đây đứng cuối bảng đã có bước tăng trưởng.

Tham nhũng lớn tăng

Cũng theo ghi nhận của nhóm nghiên cứu, doanh nghiệp phản ánh rằng tình trạng tham nhũng nhỏ (dưới dạng tiền lót tay cho cán bộ địa phương) tuy cải thiện nhưng tham nhũng ở quy mô lớn lại gia tăng. Doanh nghiệp vẫn phải tiếp tục lót tay với nhiều chi phí không chính thức để có được dự án. Đặc biệt là số tiền hoa hồng cho các hợp đồng từ cơ quan nhà nước, hành vi lại quả khi ký kết hợp đồng mua sắm công hoặc các thỏa thuận đất đai béo bở...

56% số doanh nghiệp tham gia đấu thầu dự án nhà nước cho biết, việc chi trả hoa hồng là phổ biến, so với mức 41% của năm trước.

"Mặc dù tham nhũng nhỏ gây nhiều phiền toái cho doanh nghiệp đã giảm đi, nhưng xét cho cùng, tham nhũng lớn vẫn nguy hiểm hơn bởi nó góp phần làm gia tăng sự bất công giữa một nhóm ít người có quan hệ tốt với chính quyền và phần còn lại của đất nước. Đồng thời ảnh hưởng tới niềm tin vào bộ máy nhà nước", nhóm nhiên cứu đánh giá.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp vẫn tiếp tục than phiền về tình trạng thiếu minh bạch. Theo ông Đậu Anh Tuấn, diễn biến tiêu cực nhất là quan hệ cá nhân vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc doanh nghiệp có khả năng đến đâu khi muốn tiếp cận tài liệu phục vụ kinh doanh.

Như phản ánh, có tới 75% doanh nghiệp cho rằng cần phải có mối quan hệ cá nhân mới tiếp cận được tài liệu pháp luật và kế hoạch cần thiết cho hoạt động kinh doanh của mình (tỷ lệ này năm 2008 mới chỉ là 50%).

Rõ ràng, tuy điểm số của tỉnh trung vị năm 2011 là 59,15 (tăng so với các năm 2010 và 2009) nhưng vẫn còn rất nhiều dư địa cho cải cách để tạo lập môi trường kinh doanh trong sạch hơn.

Lê Nhung