Để đăng ký thường trú tại nội thành Hà Nội, người dân phải có nhà ở thuộc sở hữu của mình hoặc nhà thuê ở nội thành của tổ chức, cá nhân có đăng ký kinh doanh nhà ở và tạm trú liên tục ở đó ít nhất 3 năm, đồng thời nơi đề nghị đăng ký thường trú phải là nơi đang tạm trú.

Đề xuất của Chính phủ trong dự thảo luật Thủ đô trình Ủy ban Thường vụ QH chiều 6/10 là điểm mới so với dự thảo luật cũ (đã từng bị Thường vụ bác).

Điều kiện nhập hộ khẩu được "siết" chặt hơn, chẳng hạn, thời gian tạm trú liên tục được nâng từ 2 lên thành 3 năm. Nơi đăng ký nhập hộ khẩu cũng phải là nơi đang tạm trú.

Trong bài phát biểu chi tiết tại phiên họp, Bí thư Thành ủy Hà Nội Phạm Quang Nghị khẳng định, việc siết nhập cư nội thành cũng  xuất phát từ thách thức mật độ dân cư đang tăng quá nhanh. Những nhu cầu tối thiểu về chỗ ở, giường bệnh,  trường học, hạ tầng không đáp ứng. Hơn nữa, Hà Nội đang triển khai chủ trương giãn dân phố cổ vô cùng tốn kém.
Mật độ dân cư tăng quá nhanh, hạ tầng không đáp ứng nổi khiến Hà Nội phải siết điều kiện nhập cư. Ảnh: Minh Thăng

"Tôi cũng băn khoăn quy định này liệu có bị xem là làm hạn chế quyền công dân. Nhưng đây là việc làm cần thiết, xuất phát từ yêu cầu khách quan của đời sống xã hội", Bí thư Hà Nội bày tỏ.

Cũng theo ông Nghị, các điều kiện được đưa ra là biện pháp hợp lý để quản lý dân cư một cách khoa học và chủ động. Quy định này cũng nhằm đảm bảo cuộc sống tốt hơn cho người dân Thủ đô. "Vì kéo theo một người dân nhập cư là cả gia đình của họ", Bí thư Hà Nội nói.

Cũng theo dự án luật, chính quyền sẽ có biện pháp hỗ trợ về tài chính, nhà ở đối với các trường hợp tự nguyện chuyển nơi thường trú từ nội thành ra ngoại thành.

Tán thành việc "siết" nhập cư, Chủ nhiệm  UB Pháp luật Phan Trung Lý cho hay, gia tăng dân số cơ học ở Thủ đô hiện nay là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng quá tải đối với hạ tầng kinh tế - xã hội, hạ tầng kỹ thuật, tạo nên những áp lực về giao thông, trường học, chỗ ở, y tế, việc làm… Việc bổ sung các điều kiện đăng ký nhập hộ khẩu vào nội thành Hà Nội đối với một số đối tượng chặt chẽ hơn tuy chưa phải là giải pháp tối ưu để quản lý dân cư nhưng cũng là một trong nhưng giải pháp cần thiết kết hợp với các giải pháp khác nhằm giãn bớt số lượng dân cư cư trú trong nội thành.

Tuy nhiên, về lâu dài cần phải có các giải pháp tổng thể, đồng bộ về kinh tế - xã hội, quy hoạch, như chuyển các cơ sở sản xuất, kinh doạnh, dịch vụ ra khỏi nội thành, hạn chế việc xây dựng các chung cư cao tầng trong nội thành, xây dựng tuyến đường giao thông thuận lợi kết nối nội thành với ngoại thành và các vùng phụ cận... thì mới giải quyết được gốc rễ vấn đề.

Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng cũng đồng tình với các biện pháp hạn chế tăng dân số Thủ đô. "Còn như quê tôi (Sơn La - PV), có tới 60 người sống trên một diện tích rộng cả cây số vuông nhưng có khuyến khích dân lên đó sống thì người ta cũng chả lên", bà Phóng nói vui.
Phó Chủ tịch QH Tòng Thị Phóng đồng tình với các biện pháp  hạn chế tăng dân số Thủ đô. Ảnh: Lê Nhung

Cho rằng các quy định như trên hoàn toàn phù hợp Hiến pháp và không hạn chế quyền tự do công dân, song Chủ nhiệm UB Quốc phòng - An ninh Nguyễn Kim Khoa cũng lưu ý nên xem xét kỹ các điều kiện để đảm bảo tính khả thi. Đặc biệt điều kiện phải nhập hộ khẩu tại chính nơi đang tạm trú liệu có quá cứng nhắc?

"Giả sử một người đang tạm trú ở phố cổ, mà họ muốn đăng ký ở ngoại thành thì liệu có cho họ đăng ký hộ khẩu ở ngoài không? Hay cứ nhất nhất bắt họ phải nhập hộ khẩu ở phố cổ?", ông Khoa nói.

Nhiều ý kiến khác cũng tán thành các điều kiện siết nhập cư với lý do "các thủ đô lớn trên thế giới cũng làm như vậy".

Kết luận phiên họp, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng cũng nhấn mạnh, luật cần đưa ra cơ chế quản lý dân cư để hạn chế tăng dân số vượt quá nhu cầu đáp ứng của khu vực nội thành.

Ngoài ra, dự án luật cũng có một số nội dung mới, như Hà Nội được quy định mức xử phạt vi phạm hành chính khu vực nội thành cao hơn nơi khác, nhưng không quá hai lần mức tối đa do Chính phủ quy định với các vi phạm về đất đai, xây dựng, văn hóa. Tương tự, mức thu phí giao thông khu vực nội thành cũng không được cao hơn quá hai lần mức tối đa chung.

Dự thảo luật sẽ được trình tại kỳ họp Quốc hội sắp tới.

Lê Nhung