Lần đầu tiên tên tuổi Mark Zuckerberg xuất hiện trên Tạp chí Forbes, không mấy ai để ý cả. Bị kẹp chặt giữa thứ hạng và ảnh chụp của 399 người giàu nhất nước Mỹ khác, Zuckerberg chỉ được miêu tả vài dòng với đầy sự nghi ngờ của Forbes, như sau:

{keywords}

"Tin đồn lan đi khắp thung lũng Silicon gợi ý rằng mạng xã hội Facebook - với rất đông người dùng của Mark - có thể trị giá tới 10 tỷ USD. Với chúng tôi, con số đó có vẻ quá cao. Công ty này chỉ mới kiếm được khoảng 150 triệu USD doanh thu thường niên. Tất nhiên, nó đang tăng trưởng nhanh. Nhưng để công ty này trị giá 4,3 tỷ USD - để mà 30% cổ phần của Zuckerberg tại Facebook có giá trị khoảng 1,3 tỷ USD - điều kiện để anh ta gia nhập vào danh sách Forbes 400 năm nay, Facebook sẽ phải kiếm được doanh thu cao gấp 30 lần so với hiện tại".

Rõ ràng là Forbes, cũng như những người khác khi ấy, đã đánh giá quá thấp tiềm năng của Facebook.

7 năm đã trôi qua kể từ đó, Zuckerberg và công ty của mình đã trở thành nguồn đề tài gây tò mò vô tận cho dư luận, khi cả hai cùng thách đố kỳ vọng của ngành công nghệ theo cả hai chiều hướng: tốt và xấu. Những năm đầu, nhiều người trông chờ Facebook sẽ bán mình cho những đại gia như Yahoo hay Microsoft. Zuckerberg cự tuyệt tất cả những lời đề nghị đó. Năm 2012, hầu hết mọi người đều nghĩ rằng sự kiện IPO của Facebook sẽ diễn ra thuận buồm xuôi gió. Nhưng kịch bản đó cũng không xảy ra. Tháng 2 năm nay, khi nhiều người băn khoăn về chiến lược tăng trưởng tương lai của Facebook, Zuckerberg đã tiến hành một trong những vụ thâu tóm lớn nhất mà thung lũng Silicon từng chứng kiến.

Hôm nay, Zuckerberg tròn 30 tuổi, cái tuổi mà người châu Á gọi là "Tam thập nhi lập" còn phương Tây thì cho là một cột mốc quan trọng của đời người. Nhà tỷ phú trẻ nhất thế giới, đi lên từ hai bàn tay trắng này được coi là hình mẫu hiện đại của một "quái kiệt công nghệ", bỏ học giữa chừng để theo đuổi giấc mơ kinh doanh và gặt hái thành công lớn ở độ tuổi trẻ hơn bất cứ vị tiền bối nào.

Nên nhớ rằng ở khi bước sang tuổi 30, Bill Gates vẫn chưa tung ra Microsoft Windows. Ở tuổi đó, Steve Jobs cũng vừa bị sa thải khỏi Apple, bắt đầu 10 năm lưu lạc gây dựng lại từ đầu với NeXT Computer trước khi được chính Apple mua lại công ty này vào năm 1996. Và khi Jeff Bezos, Tổng giám đốc của Amazon tròn 30 tuổi, ông cũng chỉ vừa mới bắt đầu hành trình ở gã khổng lồ thương mại điện tử mà thôi.

"Lần đầu tôi ăn tối cùng Mark là tuần đầu tháng 4 năm 2005, tại California. Tôi gọi một ly vang hảo hạng, cậu ấy gọi Sprite. Tôi hỏi vì sao cậu ấy không chọn vang giống tôi thì nhận được câu trả lời là còn 1 tháng nữa, cậu ấy mới bước sang tuổi 21", nhà đầu tư mạo hiểm Jim Breyer, người đã đầu tư 12 triệu USD cho Facebook thời trứng nước nhớ lại.

Dù cũng trải qua một vài rắc rối - như vụ kiện bản quyền Facebook mà bộ phim Mạng xã hội đã phần nào đề cập đến - nhưng nhìn chung con đường đi lên của anh chàng cựu sinh viên Harvard này tương đối thuận lợi. Chỉ trong vòng 6 năm Forbes theo dõi tài sản của Zuckerberg, từ con số 1,5 tỷ USD khiêm tốn, Zuckerberg đã vươn lên sở hữu khối tài sản ước tính 26.6 tỷ USD.

Cùng với Facebook, Zuckerberg cũng trưởng thành. Đã qua rồi những ngày trả lời phỏng vấn mà mồ hôi túa ra như tắm hay cảm giác bứt rứt, không thoải mái khi xuất hiện trước đám đông. Thay vào đó, Zuckerberg đã nhập vai CEO ngày càng trách nhiệm và chững chạc, chứng minh với mọi người rằng anh ta có thể ưu tiên lợi nhuận và tình hình hình kinh doanh của công ty theo đúng mong mỏi của phố Wall. Zuck cũng kết hôn, tích cực làm từ thiện và quan trọng nhất, anh rũ bỏ hình ảnh của một thiếu niên từng khiến nhiều người hoài nghi về năng lực điều hành một tập đoàn công nghệ lớn.

Steve Chen, nhà đồng sáng lập YouTube từng có thời gian ngắn làm việc tại Facebook năm 26 tuổi, trước khi ra riêng để lập ra YouTube. Chen vẫn còn nhớ Zuck - khi ấy 20 tuổi - ngồi đối diện mình qua chiếc bàn hội thảo để phỏng vấn siêu tốc. Ấn tượng của Chen là vị CEO này hoàn toàn không chú ý gì đến mình, thậm chí cũng không lắng nghe câu trả lời của ứng viên.

"Mỗi lần hỏi xong một câu, thay vì nghe xem tôi đáp gì, cậu ta lại hý hoáy nghịch chiếc Blackberry của mình. Tôi tự hỏi: "Liệu mình có nên bỏ về. Cậu ta có phải người lớn hay không đây?"

Chắc chắn, nếu Zuck cứ duy trì cái kiểu "trẻ trâu lấc cấc" 20 tuổi đó cho đến tận hôm nay, Facebook sẽ không tiến xa được như vậy, Chen nhấn mạnh.

Xét trên nhiều phương diện, Facebook đã tiến được cả một quãng đường dài. Với giá trị thị trường hiện đạt 153 tỷ USD, doanh thu năm ngoái của Facebook đạt gần 8 tỷ USD và chinh phục hơn 1/7 dân số thế giới làm người dùng thường xuyên (tính theo tháng) của mình.

Điều hay nhất là trong suốt giai đoạn 2007 - 2008, mọi bài báo đều khẳng định như đinh đóng cột là cậu trai này sẽ chẳng bao giờ làm nên trò trống gì, một nhà đầu tư khác của Facebook nhớ lại. Họ nói, "Cậu ta còn không giữ chân được những lãnh đạo cấp dưới và chẳng hiểu mình đang làm gì". Nhưng đó là một sự hiểu lầm hoàn toàn. Zuck biết chính xác mình đang đi về đâu.

Tính đến sáng hôm qua, Zuckerberg vẫn là người giàu thứ 22 trên thế giới. "Hãy xem những gì Bill Gates đã làm từ năm 19 tuổi đến 58 tuổi và những gì Zuckerberg làm được từ năm 19 tuổi đến 30 tuổi", Breyer nhún vai.

T.C