Phá thai bằng thuốc, những chuyện lạnh sống lưng

Một cô gái được người nhà đưa đến Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cấp cứu trong tình trạng đau bụng, dịch âm đạo thâm đen cực kỳ hôi. Siêu âm không thấy thai trong tử cung nhưng bác sĩ vẫn gắp ra được một khối thịt đã hoại tử.

"Cửa mả"

Bác sĩ sản phụ khoa Lê Thị Kim Dung, Trung tâm y tế lao động Thái Hà (Hà Nội) kể, không ai nghĩ cô gái này mang thai, bởi siêu âm ổ bụng cho thấy không có bất thường, không thấy thai trong tử cung. Tuy nhiên thăm khám lâm sàng cho thấy một khối thai đã thối rữa mắc kẹt và bịt kín cổ tử cung. Đến lúc này, bệnh nhân mới thú nhận 1 tháng trước đã tự mua thuốc phá thai về uống, đã thấy ra máu rất nhiều và tưởng rằng "việc đã xong".

BS. Dung cho biết một trường hợp khác, tuổi mới 16, cũng nhập viện trong tình trạng mất máu nặng, huyết áp tụt, thể trạng rất yếu. Cô chỉ thú nhận đã phá thai bằng thuốc (PTBT) sau khi xem ảnh siêu âm ổ bụng có một khối u lớn. Sau khi khối thai được đưa ra ngoài cơ thể, bác sĩ xác định thai đã chết lưu trong buồng tử cung từ khoảng 3 tuần trước.

Khối thai hoại tử nằm lâu ngày trong cơ thể các bệnh nhân này đã tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển lan vào buồng tử cung, cổ tử cung, túi cùng âm đạo và các cơ quan lân cận, gây tình trạng nhiễm trùng rất nặng, đe dọa tính mạng bệnh nhân.

Ngoài sự cố sảy thai giữa chừng, thai ra không hết, gây nhiễm trùng nặng bên trong nêu trên, bệnh nhân dù dùng thuốc đúng cách vẫn có thể gặp tai biến băng huyết nặng nếu không được bác sĩ theo dõi sát sao sau uống thuốc.

Cuối năm 2010 Bệnh viện Phụ sản Hà Nội tiếp nhận một trường hợp PTBT chuyển đến từ một phòng mạch tư. Bệnh nhân 30 tuổi, có thai 11 tuần tuổi nhưng vẫn được phòng mạch này cho PTBT mà không siêu âm kiểm tra tuổi thai. Bệnh nhân sau khi uống đến liều thuốc thứ hai đã rơi vào tình trạng hôn mê, truỵ tim mạch và xuất huyết dữ dội. Dù được cứu sống nhưng do hậu quả của việc mất máu quá nhiều, chị phải sống thực vật suốt đời.

Thuốc uống rồi, chưa hết chuyện

BS. Dung nói, PTBT (hay phá thai nội khoa) là phương pháp “gây sẩy thai” tự nhiên, tức là ngậm thuốc làm cho thai bị đẩy ra ngoài. Đáng ngại là thuốc phá thai hiện không khó mua tại một số nhà thuốc và phương pháp PTBT được giới trẻ truyền tai nhau như 1 “phép màu” ngừa thai, kín đáo và an toàn, không phải phơi mặt ra chốn đông người, không lo có ngày bị dao kéo, mỏ vịt “hỏi thăm”.

Nhưng PTBT không đơn giản là cứ uống thuốc vào là xong. Thuốc gây những cơn đau co thắt ở khu vực bụng dưới và ra máu nhiều.. Trường hợp thai phụ nếu tùy tiện mua thuốc về dùng hoặc phá thai tại cơ sở y tế không đủ tiêu chuẩn, bác sĩ chưa qua tập huấn về PTBT, không theo dõi sát bệnh nhân, thai có thể không được tống xuất hoàn toàn dẫn đến sót thai, sót nhau thai gây băng huyết, mất máu dài ngày; nguy cơ nhiễm trùng tử cung cao.

Theo nghiên cứu của Bệnh viện Phụ sản Trung Ương, tỷ lệ thành côngcủa phương pháp PTBT theo các nghiên cứu là xấp xỉ 96% nếu dùng đúng cách khoảng 3% việc uống thuốc phá thai không có tác dụng. Thai sẽ vẫn phát triển nhưng không bình thường, có thể bị khuyết tật, dị dạng, khi đó bác sĩ sẽ phải dùng cách khác để phá thai.

Do vậy, thuốc phá thai chỉ được phép lưu hành và được kê đơn tại các cơ sở được phép làm PTBT và nhất thiết phải uống thuốc dưới sự hướng dẫn, giám sát chặt chẽ của bác sĩ .

Thời gian không quá 60 phút, mobile từng giây

BS. Đinh Thị Nhuận - Trưởng nhóm Kỹ thuật mạng lưới phòng khám MSI (Marie Stopes International) nói, PTBT không quá phức tạp so với phá thai ngoại khoa (nạo hút thai). Nhưng PTBT chỉ được coi là an toàn, khi bạn được bác sĩ tư vấn kỹ lưỡng trước khi chỉ định uống thuốc và được theo dõi liên tục từ liều thuốc đầu tiên. Để đảm bảo an toàn tính mạng bệnh nhân trên toàn mạng lưới phòng khám của MSI, các bác sĩ thực hiện nghiêm ngặt nguyên tắc "Kề cận bệnh nhân mọi nơi mọi lúc".

Theo đó, các bác sĩ chỉ nhận điều trị bệnh nhân sống cách phòng mạch không quá 60 phút di chuyển, cung cấp địa chỉ email, luôn có số máy điện thoại liên lạc 24 giờ để tư vấn xử trí kịp thời, cho đến khi bệnh nhân tái khám 2 tuần sau đó.

Việc giám sát/ tập huấn cung cấp dịch vụ PTBT, kỹ năng tư vấn trước và sau PTBT được coi là tiêu chí hàng đầu đánh giá chất lượng và xét điểm thi đua trong mạng lưới phòng khám MSI.

Lý do được BS. Nhuận đưa ra là đã có nhiều phụ nữ "gặp nạn" do không được tư vấn lựa chọn đúng biện pháp phá thai phù hợp, không liên lạc được với bác sĩ sau uống thuốc phá thai, càng không được hướng dẫn sử dụng biện pháp tránh thai sau phá thai, dẫn đến các biến chứng đáng tiếc hoặc lại tiếp tục có thai và phá thai.

"Hãy bảo vệ tính mạng bản thân, bằng cách tìm đến những cơ sở y tế đạt chuẩn và thân thiện, nơi phụ nữ được bác sĩ sẵn lòng tư vấn về được - mất của lựa chọn phá thai, sẵn sànghỗ trợ bạn đến phút cuối của quá trình chấm dứt thai kỳ, và không quên nhắc bạn sử dụng biện pháp ngừa thai sau đó" - BS. Nhuận nói.

• Tấn Tài