"Văn hóa xuống cấp, Hà Nội chả khác một cái chợ"

Bàn về văn hóa và phong cách sống của người Hà Nội xưa và nay, họa sĩ, nhà nghiên cứu và phê bình mỹ thuật Phan Cẩm Thượng cho rằng, đời sống văn hóa của Thủ đô đã kém đi một cách nghiêm trọng, kể từ sau khi Hà Nội đổi mới...

Văn hóa xuống cấp từ rất lâu

Theo hoạ sĩ - nhà nghiên cứu và phê bình mỹ thuật Phan Cẩm Thượng, phong cách sống thanh lịch, ăn uống nhẹ nhàng, nói năng lịch sự, ăn mặc thì giản dị, kín đáo mà tinh tế của người Hà Nội thì chỉ có từ thời trước chiến tranh phá hoại năm 1965 - cái thời mà Hà Nội chỉ nhỏ bé với vài vạn người ở thành phố và bốn huyện ngoại thành.

Đến khoảng những năm 1980, Hà Nội đã rất khác. Lúc này, những đầm lầy Kim Liên, Giảng Võ... đã được lấp hết và nhiều nhà tập thể bốn năm tầng mọc lên. Nhiều làng trong nội đô đã phố hóa hoàn toàn, dân số tăng vọt sau chiến tranh. Tuy nhiên, trong nền kinh tế bao cấp lúc đó mọi người đều vất vả, và đều nghèo như nhau. Điện nước, lương thực thì khó khăn.

Sau khi đổi mới, Hà Nội là nơi phản ánh rõ nét nhất với sự thoát ra khỏi tình trạng thiếu điện, thiếu nước, thiếu gạo. Đó là những thay đổi rất tốt, nhưng có một thay đổi không tốt đó là đời sống văn hóa của thủ đô kém đi nghiêm trọng.

Văn hóa ứng xử ngoài đường của người Hà Nội xuống cấp một cách đáng báo động. Những người sống ở Hà Nội bây giờ rất dễ bị kích động, dễ gây gổ, đánh nhau, chửi nhau bằng những lời lẽ thô tục ...

Người làm kinh doanh, bán hàng thì chảnh chọe, kiêu căng, bất cần - Đây là hệ quả của kinh tế bao cấp người bán không cần người mua vẫn còn tồn tại trong người dân Thủ đô. Đến khi kinh tế khó khăn thì nhanh chóng cướp khách, bán hàng, thu vốn, mà không còn nghĩ đến chữ tín và đầu tư lâu dài.

Bên cạnh đó, công nghệ du lịch cũng chưa có, tất cả đều là tự phát, khiến cho khách nước ngoài luôn phải chịu tình cảnh hai giá...

“Chung quy lại thì tất cả là do văn hóa xuống cấp, người ta không tự chủ được trong một môi trường có tính cạnh tranh khốc liệt". - Nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng nói.

Sự phát triển không đồng bộ chính là nguyên nhân

Lý giải cho sự thay đổi thụt lùi về đời sống văn hóa của người dân Thủ đô, nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng cho rằng: “Chính tính không đồng bộ trong những bước phát triển của Hà Nội đã tạo ra những cái dở nghiêm trọng. Ví dụ, môi trường sống – không khí, nguồn nước, thực phẩm, vệ sinh là tồi nhất nước, ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và tâm tính con người. Giao thông cũng là vấn đề lớn, khi đáng nhẽ nó phải được làm trước khi xây các khu đô thị mới.

Sự giáo dục và ý thức công dân cũng không tốt, người ta sống ở thành phố mà luộm thuộm và tự do vi phạm giao thông, môi trường như ở làng xã.

Bên cạnh đó, cũng không có thủ đô hiện đại nào người ta lại cho xây dựng đủ các kiểu như Hà Nội. Và cũng không có một thủ đô hiện đại nào mà không có được một vỉa hè phẳng phiu, vững chãi như ở Hà Nội".

Cho nên, “tính cách con người sống ở Hà Nội thay đổi cũng là tất yếu. Và nếu đặt Hà Nội vào trong bối cảnh xuống cấp chung của văn hóa đạo đức toàn quốc, thì tất yếu thủ đô là nơi phản ánh những nét căn bản nhất của dân tộc” - Nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng nhấn mạnh. 

Vũ Lụa

" Hà Nội bây giờ chỉ như một cái chợ lộn xộn, bẩn thỉu... với sự xuống cấp trầm trọng về văn hóa" - Bạn nghĩ gì về quan điểm này của nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn theo mẫu phản hồi dưới đây hoặc hòm thư doisong@vietnamnet.vn. Trân trọng cảm ơn!