Giếng nước án ngữ trên một khu rừng thông ở độ cao hàng trăm mét nơi giáp ranh giữa ba xã liền kề nhau. Chỉ sâu khoảng 1m, nhưng điều kỳ lạ là nước của giếng không bao giờ cạn, quanh năm trong vắt. Từ lâu, người dân trong vùng đã xem đây như một báu vật, đồng thời truyền tai nhau không ít câu chuyện nhuốm màu huyền thoại.

Truyền thuyết về giếng Ông Cụt

Gợi hỏi chuyện “giếng thần”, ông Nguyễn Đông Thành (62 tuổi), nguyên là chủ tịch xã Quỳnh Mỹ, huyện Quỳnh Lưu, Nghệ An những năm 1988-1993, kể cho chúng tôi nghe sự tích bấy lâu nay vẫn lưu truyền trong dân gian.

Chuyện kể rằng ngày xưa ở làng Phú Mỹ (xã Quỳnh Hoa, huyện Quỳnh Lưu ngày nay) có vợ chồng một người nông dân họ Nhữ sinh ra một cái bọc, trong bọc là một đôi rắn. Người chồng rất buồn nhưng người vợ khuyên rằng trời cho con nào thì nuôi con đó, nên giữ lại. Hai con rắn lớn rất nhanh và thường xuyên đi theo người bố. Một lần sau cơn mưa, người chồng đi đắp bờ giữ nước, hai con rắn cũng đi theo. Chúng tinh nghịch lấy đuôi dùi thủng bờ để nước ruộng trên chảy xuống ruộng dưới, lấy thế làm thích thú. Thấy nước rò, người bố liền lấy xẻng xăm bờ lại. Chúng lại dùi, người bố lại xăm mà không hay biết. Một lần vô tình, lưỡi xẻng của người bố đã chặt đứt đuôi một con rắn.

Cận cảnh giếng Ông Cụt

Giận bố, hai con rắn cho là người bố cố ý hại con nên rủ nhau về phục trên cổng ngõ bằng tre chờ người bố về để mổ cho chết. Người bố biết liền xin rằng: "vì bố mải đắp bờ giữ nước nên vô tình làm con bị thương. Xin hai con hãy tha cho bố". Hai con rắn liền bỏ đi. Sau này con rắn đứt đuôi được dân làng gọi là Ông Cụt, còn con rắn còn đuôi gọi là Ông Dài. Ông Cụt bị mất đuôi ra nhiều máu nên rất khát nước. Khi đi qua vùng này phát hiện thấy mạch nước liền ủi cho nước trào lên để uống và dưỡng thương nhiều ngày nên vũng nước sau có tên là giếng Ông Cụt.

Sau này, có người đi rừng tìm được giếng, thấy nước trong, ngọt lạ thường đã mách cho nhiều người khác. Kể từ đó, giếng nước trở thành tài sản quý cho những người đi rừng, nhất là trong những ngày hè nóng nực. Trải qua thăng trầm, giếng Ông Cụt trở thành chỗ… trâu bò thả trên rừng tìm đến uống nước, tắm mát. Hiểu được tầm quan trọng của giếng, năm 1993 sau khi có Nghị định giao đất giao rừng, những hộ dân ở xóm 11, Quỳnh Mỹ liền góp tiền mua xi măng, chở cát đá lên xây thành để bảo vệ giếng.

Những câu chuyện kỳ bí, linh thiêng

Đánh vật với con đường rừng dốc thăm thẳm, ngoằn ngoèo, băng qua mấy dãy rừng thông, cuối cùng sau gần nửa buổi tôi cũng tìm được giếng Ông Cụt, với sự giúp đỡ của ông là Lê Văn Sơn, một ông lão đi hái củi người xã Quỳnh Mỹ. Giếng có đường kính chừng hơn 1 mét, sâu chưa đầy 1 mét, phía trên mặt đất là một thành giếng xây bằng đá, dưới đáy là đá màu xanh trắng xen lẫn. Thành giếng chỉ cao khoảng 30 cm, có một bệ bê tông hình vuông làm chỗ để mọi người thắp hương. Điều lạ là nước ở giếng này lại ngang bằng so với mặt đất và trong vắt một cách khó tin, nhìn thẳng xuống giếng lại có cảm giác như giếng này rất sâu vì mặt nước in hình bóng của rừng thông phía bên như một "bức tranh thủy mặc". Ông Sơn kể: "Thấy lạ vì giếng nông mà nước không bao giờ cạn nên một tốp 5-7 người rủ nhau thử đem mỗi người một cái gầu múc nước múc liên tục xem có cạn được nước giếng hay không. Nhưng kết quả là múc bao nhiêu nước giếng cũng vẫn giữ nguyên mức đó".

Càng tìm hiểu, tôi lại càng thấy nhiều điều bí ẩn. Địa điểm nơi giếng đóng là một bãi đất trống, nếu đứng đó có thể nhìn thấy được bao la bốn bề dân cư dưới chân núi. Ông Sơn cho biết, cách cái giếng này không xa phía dưới có một con suối, đến mùa khô thì cạn nhưng riêng mực nước ở giếng này lúc nào cũng giữ nguyên dù có hạn hán. Những lúc đó hàng trăm hộ dân ở vùng quê Quỳnh Lưu lại tìm đến giếng thần để lấy nước về sinh hoạt.

Không chỉ người dân ở xã Quỳnh Mỹ mà bà con ở nhiều xã khác ở huyện Quỳnh Lưu từ lâu cũng có thể kể vanh vách về những câu chuyện linh thiêng quanh giếng Ông Cụt: cứ vào ngày giỗ mẹ của Ông Cụt và Ông Dài ngày 20-4 (âm lịch) hàng năm thì Ông Cụt và Ông Dài thường về báo hiệu cho dân làng bằng những trận "cuồng phong". Theo như các cụ cao niên tại xã Quỳnh Mỹ kể lại thì trận gió lốc này vào trung tuần tháng 4 âm lịch hàng năm đều có, và xê dịch trong vòng 10 ngày trước hoặc sau ngày 20-4. Biết được điều này mà vào những ngày sắp đến giỗ mẹ Ông Cụt và Ông Dài thì tại giếng Ông Cụt thường đông nghịt người làng người xã và những vùng lân cận tìm đến thắp hương.

Ông Nguyễn Đông Thành vẫn nhớ như in câu chuyện xảy ra cách đây đúng 30 năm về trước. "Nhớ năm 1982, đúng chiều 20-4 âm lịch, trời đang trong xanh nắng chói chang thì bỗng nhiên mây đen kéo về, rồi một lát sau một trận gió lốc nổi lên. Khi đó gió mạnh đã làm nhà xử án tại tòa án huyện Quỳnh Lưu sập ngói...", ông Thành kể, “Gần đây nhiều người còn đồn rằng nước giếng còn chữa được bệnh. Cái đó thì chưa ai kiểm chứng nên không dám khẳng định, nhưng giếng nước vẫn được coi là báu vật của người dân, thậm chí còn là cứu tinh của người dân trong những ngày hạn hán".

(Theo ANTĐ)