'Ông trùm' Táo quân tiết lộ áp lực làm Táo

NSƯT Đỗ Thanh Hải, tổng đạo diễn chương trình Táo quân 2016 dành cho VietNamNet cuộc phỏng vấn độc quyền trước giờ lên sóng.

NSƯT Đỗ Thanh Hải và các nghệ sĩ góp mặt trong Táo quân 2016.

Tập luyện chưa xong đã gây ồn ào không cần thiết

- Táo quân 2016 vừa hoàn tất khâu ghi hình, đến thời điểm này anh đã thở phào vì xong việc chưa?

Chúng tôi mới đi qua được 2/3 chặng đường. Còn phần hậu kỳ nữa và đây luôn là phần được chăm chút nhất. Phải để ý từng chi tiết liên quan đến nội dung, diễn xuất diễn viên và các yếu tố dàn dựng để đảm bảo thời lượng phát sóng, đồng thời đáp ứng được các tiêu chí của 1 chương trình phát sóng đêm 30 Tết phục vụ số đông khán giả cả nước. Năm nay có một điểm đặc biệt là ngoài phần ghi hình trường quay, chúng tôi có những phần ghi hình ngoại cảnh, và phần này thì chỉ ở bản phát sóng mới có. Nói cách khác, khán giả truyền hình sẽ được xem một phần đặc biệt mà những khán giả xem chương trình ghi hình tại trường quay không có.

- Những khán giả có cơ hội xem trực tiếp 2 buổi ghi hình thấy rất 'đã' vì chương trình năm nay có thể nói là rất cô đọng, hấp dẫn và tiếp tục không ngại đụng chạm tới những vấn đề nóng. Chỉ sợ khi lên sóng năm nay, nhiều vấn đề nóng sẽ bị cắt vì lý do này kia, khiến chương trình lẽ ra sẽ rất hay lại bị chê nhạt?

Công việc hậu kỳ luôn được chúng tôi rất trau chuốt để lựa chọn những nội dung hấp dẫn và phù hợp nhất. Đôi khi một câu thoại bình thường nhưng qua cách nhấn nhá của diễn viên lại thành ý tứ khác, cần điều chỉnh. Cũng có khi do giới hạn về thời lượng phát sóng nên một số nội dung bị cắt bỏ. Tôi nghĩ viết cắt sửa trong hậu kỳ là rất bình thường thôi.

- Là người đồng hành với Táo quân nhiều năm nay, điều gì khiến anh 'đau đầu' nhất mỗi khi bắt tay vào thực hiện Táo quân, chương trình được chờ đợi nhất nhưng cũng bị 'soi' nhiều nhất?

Việc đau đầu nhất có lẽ chính là xây dựng kịch bản. Thực tế những vấn đề đề cập trong Táo quân đều đã được báo chí nhắc đến trong suốt 1 năm, nhưng lựa chọn vấn đề nào để có thể sân khấu hoá, để nhìn nhận dưới lăng kính hài hước một cách phù hợp nhất là điều không dễ dàng.

Một vấn đề đau đầu nữa là trong quá trình tập luyện ghi hình, nội dung Táo quân thường bị suy diễn hoặc khai thác 1 cách quá đà thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, dẫn đến một kết quả là việc tập luyện chưa xong đã gây ồn ào 1 cách không cần thiết. Đây cũng là điều chúng tôi không muốn.

- Gần đây Táo quân rút vào quay tại Đài truyền hình Việt Nam, việc tiếp cận với chương trình này cũng khó khăn hơn, ngay cả với báo chí. Điều này có phải nhằm tránh chương trình bị 'nhòm ngó', kiểm duyệt và bị can thiệp vô lý, thưa anh?

Táo quân là 1 chương trình hài đề cập đến các vấn đề tiêu cực trong xã hội và thường bị suy diễn và đẩy lên thành những vấn đề rất lớn. Đó là một trong những lý do khiến chúng tôi không muốn đưa tin về chương trình quá nhiều trước khi phát sóng. Ngoài ra, lý do quan trọng hơn cả là tính hấp dẫn của một chương trình hài kịch là yếu tố bất ngờ đối với khán giả. Vậy nên nếu các thông tin về chương trình được mô tả kỹ lưỡng, trình bày ra hết thì khán giả khi xem chương trình sẽ không còn cảm thấy thú vị nữa.

Đề cập tới các vấn đề tiêu cực trong năm dưới lăng kính hài hước khiến Táo quân trở thành chương trình được khán giả chờ đợi nhất mỗi tối 30 Tết.

Táo quân bị cộng thêm áp lực rất nhiều

- Năm nay hầu hết các bài viết liên quan đến chương trình Táo quân đều không tả chi tiết các nội dung nóng sẽ xuất hiện trong chương trình. Có phải VFC đã thống nhất điều này với phóng viên nhằm giữ cho chương trình bất ngờ và hấp dẫn khi lên sóng và cũng là để tránh việc VFC, mà cụ thể là nhà đài bị làm phiền, thậm chí bị yêu cầu chỉnh sửa, cắt bỏ những nội dung nhạy cảm khi ra mắt khán giả truyền hình?

Bản thân trong câu hỏi của bạn đã thể hiện phần nào những lý do mà chúng tôi mong muốn giữ nội dung trước khi phát sóng. Sau hơn 10 năm thực hiện thì việc khán giả kỳ vọng vào chương trình Táo quân do VTV sản xuất và phát sóng là thực tế. Đó là áp lực đồng thời cũng là sự khích lệ để ê kíp có thể làm tốt hơn. Nhưng cũng vì quen thuộc với chương trình Táo quân hàng năm, nên vào dịp chương trình chuẩn bị sản xuất thì cũng là lúc có rất nhiều thông tin xoay quanh chương trình được đồn đoán, thêm thắt khiến Táo quân bị cộng thêm áp lực rất nhiều.

Nếu các bạn biết rằng từ kịch bản ban đầu, đến lúc các nghệ sỹ tập luyện với nhau, rồi đến khi công diễn, mỗi lúc một thay đổi, có những phần bỏ hẳn, có những phần được chỉnh sửa hoặc thay thế bằng phần khác. Vì vậy việc đưa thông tin từ sớm sẽ không đảm bảo được tính chính xác và đó cũng là lý do chúng tôi không khuyến khích việc đưa chi tiết thông tin. Đó cũng là cách đảm bảo tính hấp dẫn cho chương trình phát sóng đêm 30.

- Mấy năm gần đây có nhiều ý kiến chỉ trích Táo quân đang ngày càng nhạt, thậm chí có người còn ngoa ngoắt khi nói rằng 'xem Táo quân giờ phải chấm thêm muối'. Lý do vì người xem quá khắt khe, quá kỳ vọng vào chương trình hay vì các chương trình Táo quân luôn phải 'cắt gọt' sau khâu ghi hình để đủ thời lượng phát sóng và cũng để làm 'vừa lòng' một số người, thưa anh?

Như đã nói ở trên, việc kỳ vọng của khán giả vào Táo quân bị cộng thêm áp lực rất nhiều ngày càng lớn, nhất là trong bối cảnh các phương tiện thông tin đại chúng đều muốn đưa tin về chương trình, các trang mạng xã hội thì ngày càng nhiều và khó kiểm soát về các thông tin "nghe nói, nghe đồn ". Nhiều thông tin, sự việc xoay quanh chương trình đã bị khai thác 1 cách thái quá nhằm thoả mãn nhu cầu của độc giả, do đó khi xem chương trình phát sóng, rất nhiều thông tin đã được ‘đồn đoán’ trước đó không thành sự thật, khiến một số khán giả có ý kiến.

Táo quân là chương trình lựa chọn các vấn đề nổi cộm trong xã hội để phản ánh. Việc lựa chọn vấn đề nào cũng là chuyện ê kíp phải cân nhắc rất kỹ, còn tuỳ thuộc theo vấn đề xã hội diễn ra trong cách lĩnh vực, và phụ thuộc vào sự sáng tạo của ê kíp. Đôi khi không thể thoả mãn được hết mong muốn của khán giả, nhưng có 1 điều chắc chắn là các nghệ sỹ luôn nỗ lực hết mình để mang đến cho người xem một chương trình hấp dẫn nhất.

Các nghệ sĩ phải tập luyện thâu đêm trong nhiều ngày để kịp ghi hình.

Năm nào các nghệ sỹ cũng rơi vào tình trạng mất sức

- Táo quân là chương trình hại sức nhất của ê kíp sản xuất cũng như các diễn viên nhưng cũng luôn là chương trình có tỉ suất người xem cao nhất trên truyền hình vào dịp Tết với doanh thu ngất ngưởng từ quảng cáo. Tuy nhiên thù lao của các nghệ sĩ tham gia nghe đồn là không cao. Là đạo diễn chắc anh có thể tiết lộ thù lao chính thức của các diễn viên chứ?

Việc thực hiện chương trình Táo quân nằm trong kế hoạch sản xuất các chương trình lớn của VTV và từ nhiều năm nay trở thành chương trình có thương hiệu của VTV, thu hút sự quan tâm của đông đảo khán giả. Tuy nhiên đây không phải là 1 chương trình giải trí bị tác động của bởi yếu tố thương mại. Chúng tôi trân trọng sự nỗ lực tập luyện và tham gia hết mình của các nghệ sỹ, luôn cảm ơn sự đóng góp của họ cho chương trình.

Nếu như so sánh với các chương trình thương mại, kể cả chi trả thù lao cho các nghệ sỹ ngang bằng với những chương trình giải trí ăn khách nhất của VTV thì cũng thể bù đắp đủ với nỗ lực của các nghệ sỹ trong suốt 1 thời gian dài tập luyện và biểu diễn như vậy. Bản thân cá nhân tôi, việc thực hiện Táo quân chiếm mất từ 3-4 tháng cuối năm và phải gác bỏ nhiều công việc cá nhân.

Nhưng chúng tôi có những niềm vui, sự hứng thú khi thực hiện chương trình này và điều đó không đến từ thù lao. Đó là tình cảm và sự yêu mến của khán giả dành cho chương trình, cho các nghệ sỹ. Và trong cuộc đời làm nghệ thuật thì không phải chương trình nào, tiền bạc cũng được đặt lên hàng đầu. Táo Quân là 1 chương trình như vậy.

Hầu như năm nào, trong quá trình luyện tập các nghệ sỹ cũng rơi vào tình trạng mất sức, khản tiếng hoặc ốm đau do cường độ tập liên tục cả ngày, đêm. Nhưng họ vẫn say mệ tập luyện cùng chúng tôi để sáng tạo ra 1 chương trình Táo quân đêm 30 Tết hấp dẫn phục vụ khán giả. Những sự khích lệ của khán giả lớn hơn nhiều so với giá trị về vật chất.

- VFC luôn có hai chương trình được chờ đợi trên sóng ngày Tết là Táo quân và Gala cười. Tuy nhiên, nếu như Gala cười có sự xuất hiện của các nghệ sĩ hài phía Nam thì Táo quân xưa nay hầu như chỉ mặc định là của 'sàn diễn' của các nghệ sĩ hài phía Bắc với quanh đi quẩn lại chỉ có Quốc Khánh, Xuân Bắc, Tự Long, Vân Dung, Quang Thắng... Vì sao Táo quân không 'mở cửa' cho các nghệ sĩ phía Nam?

Trong khoảng vài năm trở lại đây, nhiều báo đã đề cập đến vấn đề vì sao Táo quân không có sự góp mặt của các nghệ sỹ phía Nam. Thực ra đây cũng là điều chương trình rất mong muốn. Như năm ngoái chúng tôi đã mời các nghệ sỹ Việt Hương, Chí Tài tham gia nhưng để làm được điều đó chúng tôi đã phải thay đổi lịch tập rất nhiều. Rồi thậm chí 2 nghệ sỹ phía Nam cũng chỉ góp mặt được 1 trong số 2 buổi ghi hình. Điều này cho thấy những khó khăn trong việc phối hợp các nghệ sỹ cùng tập luyện theo 1 kịch bản tổng thể.

Với chương trình Táo Quân, kể cả những nghệ sỹ tài năng và nhiều kinh nghiệm diễn xuất, được công chung yêu thích như NSƯT Quốc Khánh, NSƯT Chí trung, NSND Tự Long... đều phải dành thời gian tập rất kỹ. Đôi khi chỉ 1 vài câu thoại nhưng phải tập chi tiết từng cách nhả chữ, điệu bộ, nhịp độ diễn thì mới có thể tạo ra hiệu quả về tiếng cười. Tham gia Táo Quân là một sự vất vả, là công sức tập luyện trong nhiều ngày liên tục, bất kể ngày đêm, và chỉ như thế mới tạo được hiệu quả tốt cho vai diễn.

Nếu chỉ đơn thuần là góp mặt, xuất hiện để đầy đủ các gương mặt vùng miền thì điều đó rất dễ, nhưng các nghệ sỹ đều rất trách nhiệm, biết từ chối khi mình không thể đảm bảo được thời gian và hiệu quả vai diễn khi tham gia chương trình. Họ hiểu Táo Quân luôn được khán giả kỳ vọng về nội dung, nghệ thuật diễn xuất. Thậm chí, khi đã có chỗ đứng trong nghề nghiệp rồi, các nghệ sỹ cũng suy nghĩ đến việc giữ gìn hình ảnh. Ví dụ từ nhiều năm nay, NSƯT Quốc Khánh được gắn với vai Ngọc Hoàng đã rất thận trọng khi nhận các vai diễn khác, không lạm dụng hình ảnh của mình, dành sự xuất hiện trong vai diễn ấn tượng mà khán giả đã yêu mến là vai Ngọc hoàng.

Ngoài Táo quân của VTV, khán giả cũng thấy có nhiều chương trình Táo quân khác cũng có sự góp mặt của các nghệ sỹ phía Nam (như các đài truyền hình phía Nam và phía Bắc), và việc duy trì được những gương mặt nghệ sỹ gắn bó với Táo Quân cũng là cách tạo nên thương hiệu cho Táo Quân VTV. Tương tự, phía Nam cũng có nhiều Đài làm Táo quân và họ cũng chỉ mời sự góp mặt của các diễn viên hài phía Nam, vai Ngọc Hoàng hơn 20 năm nay cũng do nghệ sỹ Bảo Quốc đảm nhận.

- Cám ơn anh!

Hạnh Phương
Ảnh: VFC