- Họa sĩ Quách Đông Phương nổi tiếng chơi đĩa than từ lâu, ở cái thời mà người ta muốn nghe nhạc ngoại mà không dám mở tiếng to vì sợ công an tới nhà hỏi thăm. Anh sưu tập đã hơn 30 năm và sở hữu một kho đĩa rất quý, đến giờ vẫn là niềm mơ ước của nhiều người.

Căn phòng khách trên tầng 2 với đầy những máy nghe nhạc, loa, âm ly và những giá đĩa gần như tách biệt hoàn toàn với những ồn ào của phố xá. Trong cái không gian rất Hà Nội ấy Quách Đông Phương đang ngồi bên tách trà buổi sáng và nghe nhạc, cái thói quen mà anh đã giữ rất nhiều năm nay. Sở hữu bộ sưu tập đĩa than lên tới cả ngàn chiếc với rất nhiều đĩa nhạc của các nhóm nhạc nổi tiếng thịnh hành ở thập niên 1960, 1970 như Beatles, Rolling Stone, ABBA, Bee Gees....Quách Đông Phương luôn tự hào về cái kho nhạc quý giá của mình, dù rằng so với nhiều người chơi khác nó chẳng thấm tháp vào đâu.

Sở  hữu chiếc đĩa than đầu tiên từ năm 1976, khi Sài Gòn mới giải phóng, nhưng thực ra Quách Đông Phương mới chính thức sưu tập đĩa từ năm 1978 khi sở hữu 1 cơ quay đĩa của Nhật. "Những chiếc đĩa than đầu tiên tôi có là từ Sài Gòn mang ra của các ban nhạc như ABBA, Rolling Stone, Beatles... Thời đó mà có những cái đĩa này là khủng khiếp chứ không dễ mua như bây giờ. Nguồn đĩa ngày xưa chủ yếu qua những người lao động ở nước ngoài mang về mà thẩm mỹ, cách nghe của họ không giống với mình. Những người đi xuất khẩu lao động chủ yếu nghe Pop. Chỉ những người đi học tập, nghiên cứu ở nước ngoài mới nghe cổ điển nhưng nguồn đĩa của Đông Âu thì chất lượng lại không cao", anh bảo.

Đến giờ Quách Đông Phương vẫn giữ những kỷ niệm về một thời săn lùng đĩa than khó khăn cách nay dăm chục năm. "Thời đó nghèo, không có tiền mua đĩa nên phải đổi nhiều thứ. Khi tôi còn là sinh viên, một người bạn đi Thụy Điển mang về cho 1 cuốn Playboy khá quý khi đó, tôi liền mang đi đổi lấy 1 cái đĩa than của Beatles. Thập niên 1980, cô em gái đi lao động ở Tiệp 7 năm, nó gọi điện về hỏi tôi có muốn mua đĩa gì không. Tôi trả lời là rất muốn nghe Pink Floyd. Cô ấy bảo 2 đĩa Pink Floyd bằng cả cái xe đạp, nếu mua đĩa thì thôi xe đạp. Vậy là tôi đành phải lấy xe đạp thôi".

Đi triển lãm nước ngoài cứ có bao nhiêu tiền là anh đổ hết vào đĩa than, mỗi lần về nước là xách về khệ nệ. "Thời trước mua được 1 cái đĩa thì sướng như mua được một chiếc ô tô bây giờ, thế nào cũng gọi bạn bè đến để nghe dù không dám mở to. Ngày ấy cho ai mượn mà làm hỏng hay xước đĩa thì có khi còn đánh nhau vỡ đầu", anh nhớ lại.

Quách Đông Phương bảo đến giờ anh vẫn mua đĩa mới nhưng mua rất chọn lọc, chủ yếu là tư liệu của các nhóm nhạc cũ hoặc nhạc cổ điển. Nguồn đĩa của anh nay đã quá nhiều, từ đĩa than đến băng cối, CD nên phải lọc bớt vì không có chỗ chứa. Trong những giá đĩa san sát, nhiều đến hoa cả mắt nhưng yêu cầu được nghe, được xem đĩa gì là anh ra giá lấy rất nhanh cho chúng tôi. Dù sở hữu 1 lượng đĩa lớn nhưng Quách Đông Phương luôn nhớ chính xác vị trí của từng đĩa nhạc. Dù đang ở đâu anh cũng có thể chỉ chính xác vị trí chiếc đĩa người nhà cần tìm qua điện thoại. Nguyên tắc của Quách Đông Phương là không cho bất kỳ ai được động vào kho đĩa của mình. Anh bảo đĩa than ít người muốn cho mượn vì sợ xước, chỉ cần cào 1 vệt là âm thanh sẽ bị gợn.

Với Quách Đông Phương chơi đĩa than cũng giống như người biết thưởng trà. Khi pha trà phải tìm trà ngon, đun nước sôi, rửa ấm. "Nó giống người biết chơi đồ cổ. Mọi người thì nói là bất tiện nhưng với tôi những thủ tục ấy là 1 cái thú. Cơm mình tự nấu thì ăn bao giờ cũng cảm thấy ngon hơn là mua cơm hộp. Nguồn âm của đĩa than là analog từ trong phòng thu nên chất lượng rất tốt, âm thanh trung thực, tự nhiên. Tôi thấy đĩa CD bây giờ mang tính giải trí hơn là thưởng thức nghệ thuật bởi bản thân đĩa than có chất lượng âm thanh rất cao. Những người nghe hi-end vẫn thích nghe đĩa than là vì thế. Nghe đĩa than thường dành cho người lớn tuổi, không vội vàng và muốn thưởng thức có chiều sâu hơn", anh nói. 

Bộ sưu tập đĩa than của Quách Đông Phương chủ yếu là của các ban nhạc Rock thập niên 60, 70... giờ vẫn đạt chất lượng âm thanh hoàn hảo. Đĩa của các ban nhạc trụ cột của thời kỳ này như ABBA, Queen, Rolling Stone, Bealtles.... rồi album riêng của các thành viên John Lennon, Paul McCartney, Ringo Starr hay rockband đình đám The Police, Sting hay Bee Gees, Bob Marley, Elvis Presley, Boney M, Bob Dylan, Pink Floyd... ở thời kỳ hoàng kim nhất đều có trong tay anh. Tuy nhiên, với Quách Đông Phương, quý nhất vẫn là bộ sưu tập 50 chiếc đĩa nhạc kháng chiến chống Mỹ cứu nước do Liên Xô in anh tình cờ có được. "Cách đây nhiều năm bác Dương Tường tới nhà chơi, tôi đã bật cho bác nghe những đĩa nhạc đó. Bác ngồi đến tận 2 giờ sáng mà vẫn chưa muốn về", Quách Đông Phương nhớ lại.

Anh nói cách đây 10 năm, khi rất nhiều người Hà Nội không còn chơi đĩa than hay băng cối nữa, anh được cho rất nhiều. Anh bảo đĩa than mỗi năm lôi ra rửa 1 lần, chôn xuống đất chục năm lôi lên rửa lại vẫn nghe tốt. "Có một cậu nhà ở Ngọc Hà liên hệ với tôi để cho đi đống đĩa than mà bố cậu từng sưu tập khi còn ở Ba Lan. Sau nhiều năm chỉ cần rửa đi là lại nghe tốt. Tôi vô cùng bất ngờ khi trong bộ sưu tập này có chiếc đĩa Đặng Thái Sơn thu âm khi được giải thưởng Chopin ở Ba Lan mà sau này đã có nhiều người đề nghị tôi mua lại với giá khá cao". Anh bảo bộ sưu tập đĩa của anh không chỉ có đĩa tự mua còn là do trao đổi với bạn bè hoặc những người yêu nhạc nữa. Nó đáng quý là ở chỗ đó.

Có trong tay bộ sưu tập không phải là nhỏ nhưng Quách Đông Phương tự nhận mình "không là gì" bởi trong số những bạn bè của anh, có người còn sưu tập tới cả chục ngàn chiếc đĩa than. Tuy nhiên, bộ sưu tập tượng gỗ, chủ yếu là tượng Phật của anh thì khá đồ sộ.  Đây cũng chính là nội dung bài viết kỳ tới của chúng tôi.

Cùng ghé thăm không gian riêng và bộ sưu tập đĩa nhạc, dàn âm thanh và máy quay đĩa băng cối của Quách Đông Phương

Hạnh Phương
Ảnh: Nguyễn Hoàng