Trong 30 phút dự giờ, sinh viên chương trình tiên tiến (CTTT)Trường ĐHKHTN - ĐHQG TP.HCM hoàn toàn được làm chủ giờ học, thảo luận với nhóm bạn bằng tiếng Anh về đề tài nghiên cứu của mình. Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân tỏ ra rất vui mừng trước sự tự tin, sáng tạo, hóm hỉnh của các sinh viên trong giờ học.

Giờ học sôi động của chương trình tiên tiến

Giờ học tại trường ĐHKHTN-ĐHQG TP HCM là những tiết học dễ dàng bắt gặp tại các chương trình ĐH tiên tiến.

Trước sự có mặt của Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, các sinh viên đã thể hiện khả năng làm chủ giờ học, tự học, tự trao đổi rất sôi nổi. Đặc biệt, khả năng nói tiếng Anh, sử dụng tiếng Anh chuyên ngành trong giờ học rất lưu loát, tự tin của sinh viên đã khiến Phó Thủ tướng rất ấn tượng.
Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân trao đổi với sinh viên

Ông tỏ ra rất phấn khởi: "Mặc dù chỉ mới 2 năm nhưng nhiều em đã thể hiện có những ý tưởng nghiên cứu rất độc đáo.”

Trên VTC News, trong buổi làm việc sau tiết dự giờ, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga cho biết, có tổng số 23 trường ĐH trong cả nước đang thực hiện chương trình này, trong đó ĐH KHTN TP.HCM (ĐHQG TP.HCM) là trường đứng đầu trong top 5 trường xuất sắc nhất.

Chương trình tiên tiến đang “rụng” dần sinh viên

Là chương trình được mua từ chương trình đào tạo của các trường ĐH uy tín trên thế giới, tuy nhiên, hiện nay chương trình ĐH tiên tiến áp dụng vào nước ta đang gặp tình trạng số lượng sinh viên giảm dần theo từng năm.

Trên báo Tiền phong, nguyên nhân của hiện trạng này được lý giải là do kinh phí đào tạo quá lớn. Trung bình, chi phí đào tạo của chương trình tiên tiến cao gấp 10 lần chương trình đào tạo thông thường.

TS Nguyễn Đức Nghĩa, Phó giám đốc ĐHQG TPHCM so sánh, kinh phí đào tạo một SV theo học CTTT lên đến 160 triệu đồng/năm, cao gấp 8 lần so với đầu tư cho 1 sinh viên theo học chương trình cử nhân tài năng (khoảng 20 triệu đồng/sinh viên/năm).

Phó Thủ tướng cho biết, kinh phí nhà nước đầu tư cho chương trình là 60%, nguồn còn lại là từ học phí của SV (25%), phía nhà trường (15%). Dù mỗi trường, mỗi địa phương có mức thu khác nhau nhưng với mức kinh phí trung bình 20-30 triệu đồng/năm, có không ít người học than… khổ.

Tại buổi làm việc, sinh viên của các chương trình ĐH tiên tiến cũng trần tình về mức vay của sinh viên chương trình này không khác sinh viên bình thường. Mức này quá chênh lệch với mức học phí mà sinh viên phải đóng góp khi học CTTT.

Trên báo Thanh niên, Minh Vũ, năm 4 cũng bày tỏ: "Số lượng học bổng của chương trình quá ít trong khi mức học phí phải đóng khá cao (trung bình hơn 25 triệu đồng/năm - PV). Em mong sẽ có cách nào đó để tạo điều kiện cho các SV giỏi nhưng khó khăn có thể theo học chương trình này".

Nhiều sinh viên đề xuất nên chăng tạo điều kiện để SV theo học chương trình có thể vay nhiều hơn ?

Đáp ứng những thắc mắc của SV, Phó thủ tướng yêu cầu: Bộ Tài chính cùng Bộ GD-ĐT cần phải làm việc lại để gia tăng số lượng học bổng cho SV đang theo học chương trình này, làm việc với các Ngân hàng TMCP để có những chương trình cho SV vay tiền với số lượng lớn để đóng học phí.

Bao cấp chương trình hay xã hội hóa?

Trên báo Thanh niên, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân nói: vấn đề cần quan tâm hiện nay là tính bền vững của chương trình. Ngân sách nhà nước đã cấp 860 tỉ đồng, số còn lại được thu từ học phí (25%) và phía nhà trường tự huy động (15%). Vậy nếu Nhà nước rút ra khỏi sự đầu tư này (sau 3 khóa đào tạo - PV) thì chương trình có "sống" nổi không?

Về phía trường ĐH Khoa học tự nhiên, PGS-TS Dương Ái Phương cho rằng chương trình đã có nền tảng, sẽ tiếp tục duy trì được nhưng lo lắng, nếu học phí cao sẽ không thể thu hút sinh viên nghèo học giỏi.

Với mức kinh phí hiện nay nhà nước đang cấp cho các trường, TS Nguyễn Đức Nghĩa, Phó giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM nêu ý kiến: Nhà nước nên xem xét việc ngưng "rót" kinh phí cho các trường. Nếu Nhà nước buông ngay thì một số chương trình không thể tiếp tục tồn tại được.

Theo VTC News, chương trình đang gặp nhiều khó khăn về số lượng đầu vào, đội ngũ giảng viên nên khó có thể đạt được mục tiêu năm 2015 sẽ đào tạo được 4.000 cử nhân tiên tiến, 3.000 sinh viên quốc tế theo học.

Trên Thanh niên, ông Nguyễn Trường Giang (Vụ Hành chính sự nghiệp, Bộ Tài chính) đề xuất phương án: cần phải xã hội hóa chương trình ĐH tiên tiến, nên chuyển từ đào tạo mang tính bao cấp sang nhu cầu xã hội.

Cụ thể, nếu Nhà nước đầu tư thì người học sau khi tốt nghiệp phải phục vụ theo yêu cầu Nhà nước, nếu doanh nghiệp đặt hàng nhà trường thì doanh nghiệp phải chi trả phí đào tạo. Nếu đào tạo theo nhu cầu của các gia đình thì các gia đình phải trả học phí cao. Với các SV giỏi, Nhà nước nên chọn lựa để cấp học bổng, đào tạo gắn với sử dụng, như vậy đảm bảo sẽ có cơ hội cho các SV nghèo học giỏi theo học chương trình này.

Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân đã yêu cầu các cơ quan, ban ngành tập trung giải quyết những vấn đề về vốn vay cho SV nghèo, đầu ra và hướng phát triển lượng giảng viên từ SV đang theo học CTTT, nguyện vọng của sinh viên muốn học cao hơn vì SV theo học chương trình chỉ dừng ở bậc Đh sẽ rất phí.
Trong các năm tới, CTTT sẽ tiếp tục được mở rộng ra nhiều trường ĐH khác, tiến tới áp dụng trong tất cả các trường ĐH trong cả nước.

Chương trình tiên tiến là hình thức các trường mua chương trình đào tạo của các ĐH có uy tín trên thế giới về triển khai giảng dạy tại đơn vị mình. Đến nay, đã có 23 trường ĐH trong nước hợp tác với 22 trường ĐH trên thế giới để triển khai thực hiện 35 chương trình. Nguồn kinh phí để thực hiện gồm phí hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, học phí và các nguồn lực khác do nhà trường huy động.

Mỗi chương trình tiên tiến được cấp kinh phí cho ba khóa đào tạo đầu tiên. Thời gian thực hiện hỗ trợ từ năm 2008 - 2015. Theo mục tiêu, đến năm 2015 chương trình sẽ đào tạo được 4.000 cử nhân tiên tiến, 3.000 SV quốc tế theo học chương trình, 700 lượt giảng viên trong nước được cử đi đào tạo ở nước ngoài, 100 cán bộ quản lý được đào tạo đạt tiêu chuẩn quốc tế…

  • Nguyễn Hường (tổng hợp)