Brazil: Công thức chiến thắng của giáo dục vì lợi nhuận

Hai công ty giáo dục lớn của Brazil hiện đang trong quá trình sáp nhập đã chứng minh một sự thật là các trường đại học có thể đảm bảo được cả về chất lượng và số lượng.

Ở Mỹ, người ta đang lo lắng về chi phí học đại học quá cao và nghi ngờ chất lượng đào tạo của các trường tư hoạt động vì lợi nhuận.

Một cuộc điều tra của Quốc hội vào năm 2012 thừa nhận rằng những trường này có số lượng sinh viên theo học tăng gấp 3 lần trong 10 năm qua và họ đã thực sự trao cho một bộ phận sinh viên cơ hội tốt nhất để có được tấm bằng cử nhân.

Những sinh viên này lớn tuổi hơn, có khả năng tài chính thấp hơn và không được chuẩn bị tốt cho việc học cao hơn so với những sinh viên học trường công hoạt động không vì lợi nhuận.

Tuy nhiên, khảo sát này cũng kết luận rằng học phí và tỷ lệ bỏ học ở các trường tư ngày càng tăng cho thấy phần lớn sinh viên chẳng nhận lại được gì ngoài số nợ khổng lồ.

Trong khi đó, ở những nơi khác của châu Mỹ, câu chuyện này lại đi theo chiều hướng tích cực hơn nhiều.

Sau khi dần mở rộng thị trường, các trường tư hoạt động vì lợi nhuận ở Brazil đã chiếm được ¾ thị trường giáo dục đại học của nước này bởi vì học phí của họ thấp trong khi chất lượng ngày càng tăng.

Và vì không có quốc gia nào có mức lương tăng vọt nhờ tấm bằng cử nhân nhiều như Brazil – theo OECD, nên các cử nhân ở nước này có thể dễ dàng thu hồi lại học phí chỉ trong vài năm sau khi ra trường.

Đại học tư của Brazil kết hợp giữa hình thức học từ xa và gặp gỡ trực tiếp

Ngay lập tức, Brazil không chỉ trở thành trung tâm của khu vực giáo dục lợi nhuận đầy sôi động của thế giới mà còn trở thành ngôi nhà của các công ty giáo dục đại học vì lợi nhuận lớn nhất thế giới.

Tháng trước, cơ quan chống độc quyền CADE đã chấp thuận việc Kroton – công ty giáo dục tư nhân lớn nhất Brazil mua lại Anhanguera – công ty lớn thứ hai – để tạo nên một gã khổng lồ với giá trị trên thị trường chứng khoán vào khoảng 18 tỷ reais (8 tỷ USD).

“Để đảm bảo chất lượng giáo dục thì dễ. Về số lượng cũng vậy. Nhưng việc khó nhất là kết hợp 2 yếu tố này với nhau” – ông chủ trẻ tuổi của Kroton, Rodrigo Galindo nhận định.

Ông cho rằng, bí quyết ở đây là phải từ bỏ những phương pháp dạy “thủ công” với những thứ có khả năng thay đổi như: giảng viên, tài liệu học tập trực tuyến, bài giảng của những giảng viên nổi tiếng được phát qua vệ tinh, hợp đồng nhượng quyền được quy định chặt chẽ với hàng trăm trung tâm đào tạo của địa phương được quản lý bởi bên trung gian.

Công ty này đã đầu tư mạnh tay vào những khóa học qua máy vi tính có tương tác với sự tiến bộ của người học bằng cách đưa thêm những giải thích và ví dụ minh họa.

Unopar – một trường đại học ở Londrina, một thành phố sương mù ở bang Paraná được Kroton mua lại vào năm 2011 và hiện đang là một trong những thương hiệu nổi tiếng nhất của công ty này. Cách đây một thập kỷ, trường này đã trở thành ngôi trường đầu tiên ở Brazil được cho phép đào tạo từ xa.

Ngay lập tức, Kroton nhận ra rằng các cấp học khác cũng có thể được đào tạo nhờ sự kết hợp giữa học trực tuyến chất lượng cao và tham gia hội thảo tại một trung tâm địa phương hàng tuần.

Hiện Kroton đang là nhà cung cấp giáo dục đại học từ xa lớn nhất của Brazil, với 150.000 sinh viên đăng ký ở gần 500 trung tâm trên khắp đất nước này. Trung tâm xa xôi nhất có 300 sinh viên nằm ở Oriximiná thuộc bang Pará – nơi mà chỉ có thể tới bằng trực thăng hoặc đi thuyền mất 12 tiếng từ Manaus – thành phố chính của khu vực này.

“Những khóa học này không dễ. Chúng rất linh hoạt” – bà Elisa Assis, giám đốc đào tạo từ xa của Unopar cho hay.

Bà giải thích rằng những khóa chỉ học qua web thường có tỷ lệ bỏ học rất cao. Việc yêu cầu sinh viên gặp gỡ nhau hàng tuần sau khi đã theo dõi bài học trực tuyến được phát đi từ trụ sở là để giữ chân sinh viên tiếp tục tham gia khóa học. Các câu hỏi của học viên cũng chính là những phản hồi về mỗi bài học để nhà trường điều chỉnh tốt hơn.

Tìm kiếm giảng viên giỏi

Anhanguera được biết đến nhiều hơn về giảng dạy tại trường, thường là vào các buổi tối để phù hợp với công việc của học viên.

Tại trụ sở ở Vila Mariana – một khu vực trung lưu của São Paulo, trường này có một trung tâm truyền thông với hàng chục trường quay – nơi phát đi những bài học dài hàng tiếng đồng hồ tới các trung tâm khác trên khắp đất nước.

Những giáo viên sử dụng tốt máy vi tính sẽ được săn đón và được đào tạo thêm. “Giống như điều hành một mạng lưới truyền hình trả tiền với 39 kênh” - ông Luciano Possani, giám đốc thông tin của công ty nhận xét.

Lượng người mua càng lớn thì giá bán tài liệu học càng rẻ. Anhanguera thương lượng với các nhà xuất bản để được cung cấp sách giáo khoa với giá bằng 1/5 giá niêm yết.

Khách hàng của Anhanguera cũng giống như của Kroton, hầu hết là những người lần đầu tiên học đại học. Họ tới từ tầng lớp lao động, có bố mẹ chưa bao giờ học đại học, thậm chí chưa bao giờ đến trường. Học phí mỗi tháng là 400 reais với những khóa học được dạy trực tiếp trên giảng đường, và 250-300 reais với những khóa học từ xa.

Các trường đại học công thì không được phép tự thu phí, vì thế các trường này chủ yếu là lãnh địa riêng của những người giàu.

Tuy nhiên, trong tương lai, đối tượng sinh viên này hoàn toàn có thể bị hấp dẫn bởi các trường tư – ông Possani khẳng định.

Giảng viên ở các trường công thường hay biểu tình, nội dung các khóa học thường không sát với công việc thực tế.

Với tâm thế không cần phục vụ khách hàng nên chất lượng dần giảm xuống. “Các bài giảng truyền thống có thể hay hoặc dở, phụ thuộc vào giảng viên. Nó giống như sự khác nhau giữa truyền hình trực tiếp và phim ảnh”.

Sống sót nhờ nỗ lực đảm bảo chất lượng đào tạo

Mặc dù, hiện tại, khu vực giáo dục đại học vì lợi nhuận đang trải qua giai đoạn khó khăn, nhưng Brazil đã sống sót nhờ việc nỗ lực đảm bảo chất lượng đào tạo. Chi phí cao ở các trường công dẫn tới việc mở rộng khu vực tư nhân là lựa chọn duy nhất. Tuy nhiên, do thiếu sự giám sát của chính phủ và sự thiếu kinh nghiệm của khách hàng nên danh tiếng của khu vực này bị hoen ố bởi những người điều hành thiếu tin tưởng, chỉ cấp ra những tấm bằng vô giá trị.

Từ đó, những quy định hợp lý đã sắp xếp lại mọi thứ. Hầu hết những người học đại học ở Brazil đều phải tham gia một kỳ thi tiêu chuẩn được tổ chức bởi Bộ Giáo dục nước này, trong đó Bộ sẽ công bố mức điểm đủ điều kiện cho mỗi khóa học.

Chỉ những sinh viên có kết quả học tập tốt mới đủ điều kiện được nhận khoản vay từ chính phủ. Điều đó giúp các công ty giáo dục có động lực lớn trong việc nhận các học viên có nghị lực.

Một đề án khác của chính phủ còn đề nghị giảm thuế cho những trường trao học bổng cho 1/10 số học viên. Và vì chỉ những người có kết quả học tập trung học tốt mới được trao học bổng nên tiêu chuẩn đầu vào cũng được đẩy lên.

Cả Kroton và Anhanguera đều chưa nghĩ đến việc mở rộng sang thị trường nước ngoài, ít nhất là bây giờ thì chưa.

Một trong những lý do là tất cả tài liệu giảng dạy của họ đều là tiếng Bồ Đào Nha.

Một lý do khác là việc làm ăn ở quê nhà vẫn đang rất tốt. Cứ 100 đứa trẻ Brazil học tiểu học thì chỉ có 57 trẻ học tiếp trung học và chỉ có 14 trẻ đăng ký học đại học. Hơn 12 triệu người từ 25-34 tuổi đã tốt nghiệp trung học nhưng không hoặc chưa học lên cao hơn.

Với quá nhiều “đất” để phát triển, Brazil dường như đang là công thức chiến thắng của giáo dục vì lợi nhuận.

• Nguyễn Thảo (Theo Economist)