- Hai chủ đề "nóng" của giáo dục đại học Việt Nam đã được bàn thảo và chia sẻ kinh nghiệm tại Hội thảo Xếp hạng và Quản trị đại học sáng 26/10, với sự phối hợp tổ chức của Đại sứ quán Australia, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam và ĐH Deakin.

{keywords}
Bà Joanna Wood – Tham tán giáo dục và khoa học, Đại sứ quán Australia phát biểu tại hội thảo

Chia sẻ về hệ thống giáo dục đại học của Australia, bà Joanna Wood – Tham tán giáo dục và khoa học, Đại sứ quán Australia – cho biết, Australia là một trong những quốc gia có hệ thống giáo dục đại học tốt nhất trên thế giới. Quốc gia này có 41 trường đại học và 130 cơ sở giáo dục bậc cao (không phải đại học) cung cấp các khóa học chuyên biệt. Có 7 trường đại học của Australia nằm trong top 100 đại học thế giới, trong đó ĐH Quốc gia Australia xếp hạng số 20.

“Chất lượng và vai trò tiên phong trong công tác nghiên cứu chính là đặc điểm định hình nên các trường đại học ở Australia. Các trường phải thể hiện được sự thuần thục trong công tác nghiên cứu và giảng dạy, chất lượng đạt chuẩn ít nhất 3 chuyên ngành”.

“Các trường đại học của chúng tôi có mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với nhau cũng như với các cộng đồng ở địa phương, các doanh nghiệp, tổ chức trên toàn cầu. Tất cả những đặc thù này giúp Australia trở thành một điểm đến được lựa chọn của người học và nghiên cứu” – bà Joanna Wood khẳng định.

Xếp hạng đại học luôn là chủ đề gây tranh cãi

Từng có 4 năm làm việc cho tổ chức xếp hạng QS ở London, ông John Molony - giám đốc phát triển quốc tế ĐH Deakin (Australia) - đã chia sẻ với các trường đại học Việt Nam kinh nghiệm của Australia trong việc điều hành, quản lý các trường đại học và các chiến lược cần thực hiện để đáp ứng các tiêu chí đánh giá của hệ thống xếp hạng trường đại học thế giới.

Ông Molony khẳng định xếp hạng đại học luôn là một chủ đề gây tranh cãi. Ông trích lời của nhà thống kê học vĩ đại người Anh George E.P.BOX: “Thực tế tất cả các mô hình đánh giá đều không đúng, nhưng một số cũng có những điểm hữu dụng”.

3 tổ chức xếp hạng toàn cầu nổi trội mà ông Molony đưa ra gồm có: ARWU với ARWU Academic Ranking of World Universities (hay được quen gọi là Bảng xếp hạng Thượng Hải), QS với QS World University Rankings và THE với THE World University Rankings.

{keywords}
Ông John Molony - giám đốc phát triển quốc tế ĐH Deakin, Australia. Ông hiện đang là thành viên Ủy ban cố vấn bảng xếp hạng QS.

Với các trường đại học Úc, bảng xếp hạng QS và THE phổ biến hơn cả. Theo ông, bảng xếp hạng Thượng Hải tập trung nhiều vào nghiên cứu, và gây ra nhiều chỉ trích cũng như tranh cãi hơn so với QS và THE. “Trong khi QS sẽ sử dụng các dữ liệu được cung cấp, thì bảng xếp hạng Thượng Hải chỉ sử dụng những thông tin tìm được trên mạng” – thành viên của Ủy ban cố vấn bảng xếp hạng QS cho hay.

“Phương pháp xếp hạng của Thượng Hải tập trung nhiều vào nghiên cứu, vào số lượng giải Nobel, giải Field. Xếp hạng của THE tập trung vào giảng dạy nhiều hơn là nghiên cứu. Bảng xếp hạng QS có 50% là thông tin có được từ các giảng viên, nhà tuyển dụng. Đối tượng phỏng vấn của QS cởi mở hơn, tất cả giảng viên đều có thể tham gia. Trong khi THE chủ yếu lấy ý kiến từ các giảng viên kỳ cựu”.

Theo ông, các trường đại học Việt Nam có thể đủ điều kiện để tham gia các bảng xếp hạng theo ngành, vùng và độ tuổi của trường. “Với QS, trường có thể lấy ý kiến của giảng viên qua hệ thống trả lời mở. Đây là cơ hội để tăng vị trí của mình. Điều này là không thể với bảng xếp hạng của Thượng Hải hay THE”.

Làm gì để cải thiện xếp hạng?

Hiện nay chưa có trường đại học Việt Nam nào nằm trong bảng xếp hạng toàn cầu của ARWU, QS hay THE. Trong Bảng xếp hạng QS châu Á 2017, ĐHQG Hà Nội và ĐHQG TP.HCM lần lượt giữ vị trí 139 và 142.

Trong bảng xếp hạng theo ngành của QS năm 2017 cũng đã có mặt 2 trường đại học Việt Nam với ngành Ngôn ngữ học của ĐHQG Hà Nội và ngành Ngôn ngữ hiện đại của ĐHQG TP.HCM.

Có 6 tiêu chí mà các bảng xếp hạng sẽ đánh giá, được ông Molony đưa ra, gồm có: danh tiếng của đội ngũ chuyên môn, danh tiếng của nhà tuyển dụng, tỷ lệ sinh viên/ khoa, trích dẫn của từng khoa, tỷ lệ quốc tế hóa của khoa và tỷ lệ sinh viên quốc tế.

Ông Molony đưa ra 3 đề xuất để cải thiện vị trí xếp hạng: cải thiện độ nhận diện của trường, sắp xếp dữ liệu, xây dựng tiềm lực nghiên cứu.

Để cải thiện độ nhận diện, các trường nên năng động trong việc trao đổi, đối thoại với các tổ chức xếp hạng lớn; quảng cáo – đẩy mạnh danh tiếng trường thông qua việc giới thiệu thế mạnh nghiên cứu trong xếp hạng THE; đề cử các giảng viên và nhà tuyển dụng toàn cầu cho khảo sát của QS.

Trường cần sắp xếp dữ liệu về tỷ lệ sinh viên/ khoa, trích dẫn của mỗi khoa, tỷ lệ quốc tế hóa của khoa, tỷ lệ sinh viên quốc tế.

{keywords}
Hội thảo Xếp hạng và quản trị đại học diễn ra sáng ngày 26/10 tại Hà Nội.

Về vấn đề xây dựng tiềm lực nghiên cứu, trường cần tiếp tục cải thiện nghiên cứu và tăng chất lượng các bài báo, bài nghiên cứu; tránh xuất bản dưới tên một tác giả, nền đồng xuất bản cùng với các giảng viên từ các trường khác và các quốc gia khác; tuyển dụng các nghiên cứu viên HI-CI; nuôi dưỡng các nghiên cứu viên có tiềm năng trong tương lai. Đây là những mục tiêu mà ông Molony thừa nhận là khó thực hiện.

Ngoài ra, ông cho rằng các trường luôn phải sẵn sàng trước các thay đổi về phương pháp xếp hạng và những cơ hội do sự thay đổi mang lại.

Nguyễn Thảo