- Maryam Mirzakhani nhà toán học nổi tiếng của Iran, người phụ nữ đầu tiên của giải thưởng Fields đã qua đời vì bệnh ung thư.

Maryam đã phải vào điều trị ở một bệnh viện tại Mỹ vì căn bệnh ung thư nhưng bà đã qua đời vào thứ 7, ngày 15/6 vừa qua, trang Iran Front Page đưa tin.

{keywords}
Maryam Mirzakhani, nhà toán học đầu tiên giành huy chương Fields đã qua đời vì ung thư. 

Kết quả xét nghiệm y học cho thấy, căn bệnh ung thư của Maryam đã di căn vào tủy xương từ cách đây vài tuần. Vào thứ 2 tuần qua, cha mẹ của Maryam đã sang Mỹ để chăm sóc con gái.

Maryam bị chẩn đoán mắc bệnh ung thư vú từ 4 năm trước, một năm trước khi bà trở thành người phụ nữ đầu tiên và cũng là duy nhất cho tới hiện tại đoạt giải thưởng Fields - giải thưởng được coi là giải Nobel trong lĩnh vực toán học.

Trước thông tin về sự ra đi của Maryam, nhà khoa học vũ trụ Iran, Firrouz Naderi viết trên trang Instagram cá nhân rằng: "Một ánh sáng đã tắt. Nó làm tan nát trái tim tôi… ".

Nhà toán học nữ năm nay mới tròn 40 tuổi này là giáo sư của Đại học Stanford và cũng là người phụ nữ đầu tiên của Iran được bầu vào Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ (NAS) vào tháng 5 năm ngoái.

Maryam sinh năm 1977 tại Tehran, Iran. Khi còn trẻ, bà đã giành huy chương vàng Olympic Toán học quốc tế năm 1994 tại Hong Kong với điểm số 41/42 điểm. Và trong kỳ thi Olympic năm sau tổ chức tại Canada, cô đã giành điểm tuyệt đối 42/42 điểm đứng đầu trong danh sách 14 người tham gia.

Maryam tốt nghiệp cử nhân Toán học của Đại học Công nghệ Sharif của Iran vào năm 1999. Sau đó, bà sang Hoa Kỳ để tiếp tục học sau đại học và lấy bằng tiến sĩ về Toán học từ Đại học Harvard năm 2004.

Năm 2008, bà đã trở thành giáo sư toán học tại Đại học Stanford. Năm đó, bà mới chỉ 31 tuổi.

{keywords}
Maryam và con gái.

Mirzakhani nhận giải thưởng Blumenthal từ Hiệp hội Toán học Hoa Kỳ năm 2009. Bà cũng được nhận giải Ratter Lyttle Satter năm 2013 của Hiệp hội Toán học Hoa Kỳ và nhận được Giải thưởng nghiên cứu Clay năm 2014 của Viện Toán học Clay.

Vinh dự lớn nhất mà Maryam nhận được trong sự nghiệp của mình là huy chương Fields vào năm 2014 cho những cống hiến nổi bật cho lĩnh vực hình học và các thệ thống động lực học, đặc biệt là những vốn hiểu biết quý báu về tính đối xứng của các bề mặt cong, chẳng hạn như mặt cầu hay mặt hyperbol.

Huy chương này, thường được coi là danh dự cao nhất mà nhà toán học có thể nhận được, được trao cho mỗi bốn năm cho các nhà toán học dưới 40 tuổi, bởi Đại hội Toán học Thế giới của Hiệp hội toán học quốc tế (IMU).

Các mối quan tâm nghiên cứu của Mirzakhani chủ yếu bao gồm lý thuyết Teichmüller và lý thuyết ergodic.

Mặc dù các công trình nghiên cứu của cô được coi là "thuần túy toán học" và hầu hết là lí thuyết, nhưng nó chứa đựng nhiều ý nghĩa liên quan đến vật lý và lý thuyết lượng tử.

Mirzakhani kết hôn với Jan Vondrák, một nhà khoa học máy tính học thuyết người Séc làm việc tại Trung tâm Nghiên cứu Almaden của IBM. Họ có một con gái tên Anahita.

Hà Phương