Các nhà khoa học thuộc Đại học Havard danh tiếng của Mỹ đã vô cùng sửng sốt khi phát hiện, một cuốn sách lưu giữ trong thư viện Houghton của trường được bọc ngoài bằng da người.

Cuốn sách đặc biệt trên là bản sao tác phẩm “Des destinées de l’ame” của Arsène Houssaye tại thư viện Houghton. Các chuyên viên bảo quản và nhà khoa học của Havard đã kiểm tra lớp bìa bọc của cuốn sách bằng nhiều phương pháp khác nhau.

{keywords}

Cận cảnh phần bìa của cuốn sách bọc da người tại thư viện Houghton thuộc Đại học Havard (Mỹ). Ảnh: The Atlantic

Theo báo cáo nghiên cứu, trước hết, nhóm chuyên gia đã lấy các mẫu cực nhỏ ở nhiều vị trí khác nhau trên tấm bìa và đem đi phân tích bằng phương pháp xác định khối lượng peptide (PMF). PMF giúp nhận diện các protein tạo ra một “chỉ dấu khối lượng peptide” đặc trưng, cho phép các nhà phân tích xác định được nguồn gốc của chúng.

Bill Lane, giám đốc Phòng thí nghiệm Phổ khối lượng và Nguồn phân tích Protein Harvard  cũng như chuyên gia Daniel Kirby đến từ Trung tâm Bảo tồn và Nghiên cứu kỹ thuật Straus tuyên bố: “Kết quả phân tích PMF từ bìa cuốn Des destinées de l’ame trùng khớp với PMF của người, và rõ ràng loại bỏ những nguồn bọc bìa giấy phổ biến khác như da cừu, da trâu bò và da dê. Tuy nhiên, mặc dù PMF thu được phù hợp với người, nhưng chúng tôi cũng không thể loại bỏ đó là sản phẩm từ các động vật linh trưởng khác gần gũi với con người như vượn hay khỉ không đuôi, do thiếu các tham chiếu cần thiết”.

Để có được câu trả lời chính xác hơn, nhóm nghiên cứu tiếp tục phân tích các mẫu bằng phương pháp sắc ký lỏng hiệu năng cao ghép khối phổ (LCMSMS) để xác định trật tự của các amino axit, khối xây dựng của mỗi peptide, vốn có thể khác biệt ở mỗi loài sinh vật.

Dữ liệu phân tích cùng với nguồn gốc của cuốn Des destinées de l’ame cho thấy, các mẫu tới 99% chắc chắn là da người.

Cuốn sách tại thư viện Houghton này hiện là cuốn sách duy nhất tại Harvard được ghi nhận là bọc bằng da người. Việc kiểm tra tương tự đối với những cuốn sách được cho là bọc bằng da người tại thư viện Trường Luật Havard và thư viện Countway của Trường Y Havard hé lộ, chúng thực tế được bọc bằng da cừu.

Cuốn sách ở thư viện Houghton chứa một ghi chú rất cụ thể từ cuối thế kỷ 19, giúp làm rõ nguồn gốc bìa bọc của nó. Vào thế kỷ 19, việc bọc sách bằng da người không phải là trò tiêu khiển đáng sợ của một cá nhân, mà là việc làm tương đối phổ biến. Thời đó, thi thể của các tội phạm bị hành quyết được hiến tặng cho khoa học và da của họ được tặng cho các thợ thuộc da cũng như thợ đóng sách.

Tuấn Anh (Theo The Atlantic, Houghton Library Blog)