Lần đầu tiên trên thế giới, các nhà khoa học đã tìm được cách làm lộ diện các sóng trọng lực vô hình đang tuôn chảy khắp Trái đất.


Play

Cũng giống như các đợt sóng gợn lăn tăn trên mặt ao khi có một viên đá ném xuống, các sóng trọng lực của Trái đất cũng gợn lăn tăn do những nhiễu loạn trong bầu khí quyển thấp của hành tinh. Tuy nhiên, những sóng trọng lực này đều vô hình trước mắt thường.

Các chuyên gia đến từ Trung tâm nghiên cứu quốc gia Mỹ (NCAR) đã sử dụng siêu máy tính để tạo ra một mô hình thu nhận các sóng trọng lực ở tận gốc của chúng, khi chúng vẫn còn tương đối nhỏ. Nhóm nghiên cứu sau đó cũng tạo ra một video tái hiện mạng lưới sóng trọng lực vô hình này.

"Trước đây, chúng tôi chưa bao giờ được chiêm ngưỡng một bức tranh sóng trọng lực toàn cầu ở bầu khí quyển trên cao, dù thông qua các quan sát hay mô phỏng, ngay cả khi chúng ta nghi ngờ về tầm quan trọng của chúng ở đó. Đây là lần đầu tiên chúng tôi có thể nắm bắt được những sóng này nhờ một mô hình máy tính về toàn bộ bầu khí quyển", Hanli Liu, người đứng đầu nghiên cứu của NCAR nói.

Nhóm nghiên cứu đã tạo ra 2 phiên bản mô phỏng. Phiên bản tiêu chuẩn chỉ cung cấp những hình ảnh mờ ảo về các hiện tượng xảy ra ở phạm vi dưới 2.000km chiều rộng và không nhìn thấy bất kỳ thứ gì nhỏ hơn 200km. Phiên bản mô hình có độ phân giải cao hơn cung cấp những hình ảnh sắc nét hơn nhiều tới tận phạm vi 200km.

Trong báo cáo nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Geophysical Research Letters, ông Liu và các đồng nghiệp đã phô diễn các khả năng của mô hình mô phỏng chất lượng cao, bằng cách cho thấy các sóng trọng lực hình thành từ một trận lốc xoáy nhiệt đới ở phía đông Australia phát triển như thế nào khi chúng di chuyển lên phía trên. Nó bắt đầu như một hiện tượng cục bộ và rồi lan rộng khắp vùng Thái Bình Dương ở độ cao 100km trên bề mặt Trái đất.

Theo các nhà nghiên cứu, các nhiễu loạn ở phía trên bầu khí quyển có thể đe dọa các vệ tinh, làm lệch lạc kết quả định vị và cắt đứt việc truyền phát tín hiệu vô tuyến. Chúng thường được cho là có nguồn gốc từ Mặt trời, nơi các cơn bão mặt trời có thể làm khởi phát những trận bão từ quanh Trái đất.

Các nhà khoa học có thể khó nhận ra những nhiễu loạn do Trái đất sinh ra khi xảy ra hoạt động mạnh của bão mặt trời. Tuy nhiên, vào thời điểm tương đối tĩnh lặng của mặt trời trong chu kỳ gần nhất, các nhà khoa học đã có cơ hội ghi lại các nhiễu loạn từ phía dưới tiếp cận tầng điện ly để tạo ra một bức tranh đầy đủ hơn về các quá trình diễn ra ở phía trên bầu khí quyển.

Tuấn Anh (Theo Daily Mail)