Chỉ có con người biết xấu hổ

Trang LiveScience liệt kê 10 đặc điểm nổi bật nhất khiến chúng ta trở thành loài độc nhất vô nhị trên hành tinh.

Ngôn ngữ

Thanh quản của con người nằm ở vị trí thấp hơn so với các loài linh trưởng khác, đó là một trong số những đặc điểm khiến con người có khả năng nói. Qua quá trình tiến hóa, tổ tiên của chúng ta có được thanh quản thấp khoảng 350.000 năm.

Chúng ta cũng có một xương móng độc đáo; đây là một xương nhỏ riêng biệt hình chữ U ở trong cổ, ở phía dưới lưỡi, nó không kết nối với bất kỳ xương nào khác, và có nhiệm vụ nâng đỡ lưỡi và giúp chúng ta có khả năng phát âm rõ ràng.

Dáng người thẳng đứng

Con người là loài linh trưởng duy nhất có dáng đi thẳng, lợi thế này giúp chúng ta có thể rảnh tay để sử dụng các công cụ. Nhưng không may, những biến đổi ở cấu trúc khung xương chậu để phù hợp với dáng đi, cộng với việc bộ não của thai nhi phát triển lớn hơn khiến cho quá trình sinh sản của chúng ta trở nên cực kỳ khó khăn và nguy hiểm so với các loài khác.

Cách đây một thế kỷ, sinh nở là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho sản phụ. Hơn nữa, đường cong chỗ thắt lưng, một mặt giúp chúng ta giữ thăng bằng khi đứng và bước đi, nhưng mặt khác cũng khiến lưng chúng ta rất dễ bị tổn thương.

Một cơ thể nhẵn nhụi

So với các loài anh em linh trưởng lông lá khác, con người có cơ thể nhẵn nhụi hơn rất nhiều. Tuy nhiên, sự thật là ta có lượng lỗ chân lông ngang bằng hoặc thậm chí nhiều hơn so với các loài linh trưởng khác, chỉ là lông của chúng ta mỏng, ngắn và nhẹ hơn.

Tay

Nhiều người vẫn lầm tưởng rằng chỉ bàn tay con người mới có ngón cái đối diện các ngón còn lại; thực tế, hầu hết các loài linh trưởng khác đều có cấu trúc bàn tay như vậy. (Nhưng không giống các loài linh trưởng lớn khác, chúng ta không có ngón chân cái nằm đối diện các ngón chân khác trên bàn chân.)

Điều khiến bàn tay của chúng ta đặc biệt là khả năng di chuyển nó linh hoạt từ ngón trỏ cho tới ngón út. Chúng ta còn có thể gập ngón đeo nhẫn và ngón út lại để chạm phần chân ngón cái. Đây là khả năng quan trọng giúp con người có thể cầm nắm công cụ chắc chắn và khả năng sử dụng các công cụ một cách khéo léo.

Một bộ não đặc biệt

Ảnh 5

Trong số những đặc điểm khiến con người đặc biệt, rõ ràng bộ não là yếu tố quan trọng hơn cả. Kích thước của bộ não chúng ta không phải là lớn, và tỷ lệ não so với cơ thể thậm chí còn không bằng nhiều loài chim. Tuy nhiên, bộ não người lại phát triển đầy đủ nhất, cho chúng ta khả năng suy nghĩ, suy luận và sáng tạo.

Quần áo

Con người vẫn thường được gọi là “loài linh trưởng trần truồng” vì cơ thể nhẵn lông, tuy nhiên chúng ta lại phát minh ra quần áo để che thân. Phát minh này cũng ảnh hưởng đến quá trình tiến hóa của các loài khác, chẳng hạn như loài rận người – không giống các loài rận khác, chúng chỉ sống bám vào quần áo chứ không  bám vào lông.

Phát minh ra lửa

Khả năng kiểm soát nguồn lửa giúp con người có thể mang ánh sáng vào đêm tối, sống sót trong thời tiết lạnh giá. Lửa giúp nấu chín thức ăn; nhờ thế mà dễ nhai và tiêu hóa; và đây có thể là lý do số lượng răng và kích cỡ ruột của chúng ta được giảm bớt.

Chỉ có con người biết xấu hổ

Chỉ có con người mới biết xấu hổ - hành vi được Darwin mô tả là “biểu hiện đặc biệt và “người” nhất của loài chúng ta.” Khoa học vẫn chưa biết chắc vì sao chúng ta lại có biểu hiện xấu hổ - một hành vi vô tình để lộ những cảm xúc sâu kín nhất. Ý kiến phổ biến nhất cho rằng xấu hổ giúp con người trung thực, từ đó mang lại lợi ích cho cả nhóm.

Tuổi thơ dài

Con người phải được cha mẹ bao bọc và nuôi dưỡng trong khoảng thời gian lâu hơn rất nhiều so với các loài vật khác. Tại sao thời ấu nhi của chúng ta lại dài như vậy trong khi, xét về mặt logic tiến hóa thì lẽ ra phải sinh trưởng càng nhanh càng tốt để sinh sản ra thế hệ tiếp theo. Nhiều nhà khoa học cho rằng lý do có thể là vì bộ não chúng ta cần nhiều thời gian để phát triển hoàn thiện và học hỏi các kỹ năng sống cần thiết.

Vẫn sống sau khi sinh con

Hầu hết các loài động vật khác sẽ sinh sản cho đến khi chúng kết thúc cuộc đời. Nhưng ở loài người, các bà mẹ vẫn sống rất lâu sau khi đã ngừng quá trình sinh sản. Nhiều nhà khoa học cho rằng điều này liên quan đến các mối quan hệ trong gia đình của loài người - ở những gia đình lớn có nhiều thế hệ chung sống cùng nhau, thế hệ ông vẫn tiếp tục giúp đỡ con cháu mình khi sinh nở và nuôi dưỡng con cái.

Cao Nguyên. Ảnh: LiveScience