Kể cũng lạ: với chuyến viếng thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ Obama, báo chí trong nước đưa tin cặn kẽ từng chi tiết, không bỏ sót chuyện gì, kể cả chuyện chiếc xe của ông đi đổ xăng cũng thành tin!
Thế nhưng có một tình tiết hầu như không ai để ý, đó là biển số xe của Obama có dòng chữ lạ: “Tax Without Representation”. Nhìn qua tưởng đâu chuyện tiểu tiết nhưng tìm hiểu kỹ đây là một câu chuyện đặc trưng cho nền chính trị Mỹ.
Dịch sát, câu đó có nghĩa “Thuế thì đóng, đại biểu thì không”.
 |
|
Biển số xe của Obama có dòng chữ lạ: "Tax Without Representation". |
Ấy là do Nhà Trắng đăng ký “hộ khẩu thường trú” ở Washington D.C., kể cả đăng ký biển số xe của Tổng thống tại đây. Washington D.C. thì từ lâu (năm 2000) đã cho chạy câu khẩu hiệu này trên biển số xe của cư dân vùng này để phản đối chuyện cư dân thủ đô Washington D.C., do không thuộc tiểu bang nào, nên không có quyền cử đại diện vào Quốc hội Mỹ mặc dù thuế liên bang thì phải đóng đầy đủ. Nói cho đúng thì D.C. không được cử thượng nghị sĩ nào, có một đại diện tại Hạ viện nhưng không có quyền bỏ phiếu và chỉ có ba phiếu đại cử tri khi bầu tổng thống.
Quy định về D.C. ghi trong Hiến pháp Mỹ: "Consequently, the constitution allows for the creation of “a district, not exceeding ten miles square” for the capital, and grants Congress complete authority over this capital district". Chi ly đến tận diện tích tối đa của thủ đô là không quá 10 dặm vuông.
Dân cư và chính quyền thành phố Washington từ lâu phản ứng chuyện bị trói tay trói chân này, đòi thành lập tiểu bang và tung ra nhiều chiến dịch vận động, trong đó có chuyện biển số xe ghi câu nói trên.
Đầu năm 2013, Tổng thống Obama đồng ý sơn câu này lên các xe của Nhà trắng với lý do: “White House officials said Obama will use the protest license plate because after living in the city for four years, he has seen “first-hand how patently unfair it is for working families in D.C. to work hard, raise children and pay taxes, without having a vote in Congress.”
Patently trong văn cảnh này có nghĩa “rõ ràng”, “hiển nhiên”; first-hand là trực tiếp.
Quyết định này được Obama đưa ra ngay trước lễ nhậm chức nhiệm kỳ thứ nhì, cho nên “White House officials stressed that the new plates will remain on presidential vehicles for all of Obama’s second term”. Chính vì thế xe Obama đem qua Việt Nam cũng có câu đó.
Thật ra câu nguyên văn mà dân Mỹ sử dụng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Anh ngày xưa là “No taxation without representation’’, ý mạnh hơn ở chỗ đòi hay dọa không nộp thuế nếu không có tiếng nói đại diện cho lợi ích người đóng thuế.
Trước đó, theo báo chí Mỹ, “During President Bill Clinton's final weeks in office, he had the plates placed on his presidential vehicles. But President George W. Bush subsequently removed the plates when he was sworn in”. Vậy hóa ra Tổng thống Clinton cũng có đeo biển số loại này nhưng chỉ mấy tuần trước khi hết nhiệm kỳ còn Tổng thống Bush thì tuyên thệ nhậm chức xong là cho gỡ.
Nhiệm kỳ đầu Obama cũng không chịu đeo, chỉ đến nhiệm kỳ thứ nhì, sau khi giành được 91% phiếu bầu của cử tri D.C, ông mới chịu đổi ý.
Tuy nhiên, gần đây chính quyền thành phố Washington D.C. mới ý thức được một vấn đề lớn, “But after 16 years of having the provocative slogan adorn license plates in the nation’s capital — and even that of the presidential limousine — a large group of D.C. lawmakers on Tuesday said it’s proven to be ineffective and is in need of an update”. Câu khẩu hiệu nghe thì hay mà hiệu quả coi như bằng không là bởi nói “taxation without representation” thì rõ ràng là câu miêu tả hiện trạng của D.C. chứ đâu phải lời kêu gọi thay đổi gì.
Đó là ý của câu này: “Taxation without representation, they said, was never supposed to be viewed as a permanent fact of life”. Permanent fact of life kiểu như định mệnh đã an bày vậy rồi!
Vì thế đang có đề nghị thêm một động từ, thành “End Taxation Without Representation”! Nhưng một trở ngại nảy sinh, câu vận động này dài quá: “One logistical challenge, however, may loom: At 31 characters, the District’s Taxation Without Representation” slogan is already longer than that of any state. Designers could not figure out how to make it readable without punching bolt holes in the “i” and the “o” in “Taxation” and part of the first “n” in “Representation.” Đoạn sau là nói chuyện bắt vít, đục lỗ sao cho không che khuất các mẫu tự quan trọng là chuyện khó.
Ngoài chuyện biển số, chính quyền Washington D.C. đang vận động chuyển thành phố này thành một tiểu bang – nhưng việc này khó lòng xảy ra vì liên quan đến Hiến pháp Mỹ và các cân nhắc chính trị. Vì thế tờ Economist mới đây kết luận: "It is likely that the motto on Washington’s licence plates, “Taxation Without Representation”, will apply for some time to come".
(Theo TBKTSG Online)
.svg){kind=icon}
