Những tin đồn khiến dân Việt náo loạn

Hàng năm, châu Âu thiệt hại hơn 2 tỷ USD do các tin đồn kinh tế. Ở Việt Nam, chưa ai thống kê được rằng những tin đồn đã gây thiệt hại bao nhiêu cho nền kinh tế nhưng dân Việt đã nhiều phen lao đao, dựng đứng vì tin đồn.

Cũng tương tự ông Hà, cuối năm 2012, thi trường chứng khoán cũng được một phen tụt đốc khủng khiếp khi có tin ông Đặng Văn Thành – Chủ tịch Sacombank bị bắt.

Năm 2003, tin đồn thất thiệt Tổng giám đốc NH TMCP Á Châu (ACB) bỏ trốn khiến hàng loạt khách hàng kéo đến rút tiền gửi. Khi đó, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã phải đứng ra tuyến bố bác bỏ tin đồn để trấn an dư luận và lấy lại lòng tin của người gửi tiền.

Hoang tin in tiền mệnh giá một triệu đồng

Năm 2009, một loạt các tin đồn như “Chính phủ sắp bắt buộc các ngân hàng thương mại dành tới 50% vốn điều lệ để mua trái phiếu Chính phủ”, “Ngân hàng Nhà nước sắp nâng tỷ lệ dự trữ bắt buộc” và “Ngân hàng Nhà nước in tiền có mệnh giá tới 1 triệu đồng”... được tung ra gần như trong cùng một thời điểm đã gây hoang mang cho người dân.

Ngày 2/12/2009, dư luận xôn xao với thông tin Việt Nam sẽ phát hành tiền mệnh giá 1 triệu đồng. Ngoài thông tin sẽ có thêm tiền mệnh giá lớn, giới đầu tư còn hoang mang khi nghe tin Chính phủ bắt các ngân hàng mua trái phiếu bắt buộc với tỷ lệ lên tới 50% vốn điều lệ, cao gấp 5 lần mức yêu cầu đưa ra hồi khủng hoảng tiền tệ đầu năm 2008, đồng thời tăng tiếp lãi suất cơ bản và nâng tỷ lệ dự trữ bắt buộc bằng tiền đồng.

Thậm chí, dư luận còn bàng hoàng với tin đồn Việt Nam sẽ đổi tiền.

Những thông tin đồn thổi đã khiến lãi suất liên ngân hàng tăng vọt, và được xem là một phần nguyên nhân khiến thị trường chứng khoán giảm sàn cho dù đầu phiên vẫn không đến nỗi xấu. Chiều cùng ngày, Ngân hàng Nhà nước phát đi thông báo chưa có chủ trương tăng lãi suất cơ bản . Thông tin mua tín phiếu bắt buộc, tăng tỷ lệ dự trữ bắt buộc và phát hành tiền mệnh giá 1 triệu hay đổi tiền cũng là bịa đặt, hoàn toàn không có cơ sở.

Tin đồn nhấn chìm chứng khoán

Tháng 3/2010, có tin đồn cho rằng SSI cho phép nhà đầu tư bán khống một số mã chứng khoán gây bất ngờ, hoang mang với nhiều nhà đầu tư. Ngay sau đó, SSI đã khẳng định: “Đây là thông tin không chính xác vì hiện tại SSI không cho phép bán khống bất kỳ cổ phiếu nào”.

Trước đó, SSI cũng dính tin đồn Chủ tịch có nhiều ảnh hưởng trong làng chứng khoán bị bắt vì những sai phạm trong giao dịch chứng khoán. Cả thị trường được một phen rùng mình chao đảo. Tuy nhiên, ngay trong buổi chiều người ta vẫn thấy ông Hưng xuất hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Cuối năm 2008, tin đồn Công ty chứng khoán VNDirect phá sản, lãnh đạo doanh nghiệp bị bắt rộ lên đã gây hoang mang cho các nhà đầu tư. Đích thân Tổng giám đốc VNDirect đã có văn bản gửi cơ quan công an đề nghị điều tra làm rõ. Và sau đúng nửa năm "truy lùng", 2 thành viên một diễn đàn chứng khoán được xác định là thủ phạm.

Đổ xô mua ôtô vì tin đồn tăng thuế

Năm 2009, thị trường xôn xao tin đồn Bộ Tài chính tăng thuế nhập khẩu ôtô từ 83% lên 91% trong vài ngày tới. Giới buôn xe hay tin cũng vội thúc hàng về thị trường để tránh thuế mới.

Tin đồn khiến cuối tháng 10/2009, ở Hà Nội và TP người có nhu cầu xe hơi đổ xô đến các đại lý, showroom để mua ôtô. Ngay cả những người chưa có nhu cầu cấp thiết cũng dốc tiền tích góp ra để tậu xe. Họ lo ngại thuế nhập khẩu thay đổi, cộng với chính sách giãn, giảm thuế VAT, phí trước bạ chấm dứt từ ngày 31/12/2009 có thể khiến giá ôtô tăng cao trong năm 2010.

Bộ Tài chính đành phải ban hành quyết định thuế sớm hơn dự kiến cả nửa tháng, đồng thời khẳng định: Biểu thuế nhập khẩu với ôtô không xáo trộn nhiều trong năm 2010 mà chỉ có một vài dòng xe thay đổi không đáng kể.
Sở dĩ người tiêu dùng Việt nhạy cảm với những tin đồn về thuế là do chính sách này thường thay đổi bất ngờ. Năm 2007, thuế nhập khẩu ôtô tăng tới 4-5 lần song các quyết định đều được ban hành và không theo lộ trình.

Tin hết gạo làm khổ dân nghèo

Đầu tháng 12/2009, trùng thời điểm VN ký hợp đồng xuất khẩu gạo lớn cho Philippines với giá rất cao, nhiều người dân Sài Gòn lại bị một phen hú vía khi tin đồn thiếu gạo chẳng biết bắt nguồn từ đâu nhanh chóng lan toàn thành phố.

Hầu hết loại gạo bán ở chợ đều tăng giá, ít nhất 500 đồng và nhiều nhất là 2.500 đồng một kg. Đợt tăng này được các tiểu thương nhận định là cao nhất từ trước tới nay, song không có cảnh người dân ùn ùn kéo nhau đi mua gạo như cơn sốt hồi tháng 4/2008.

Trước thông tin "khan hiếm gạo", Bộ Công Thương phải có văn bản gửi khẳng định đó chỉ là tin đồn, lượng gạo dự trữ của Việt Nam hiện có hơn 1 triệu tấn. Vì vậy không có chuyện thiếu gạo, an toàn an ninh lương thực vẫn được đảm bảo.

Tháng 8/2011, có hiện tượng các DN xuất khẩu nhận được tin nhắn không đúng sự thật từ các số máy lạ thông báo về giá gạo sẽ tăng do Việt Nam vừa ký được nhiều hợp đồng lớn.

Các tin nhắn này được gửi tới cả ban lãnh đạo và nhân viên của các doanh nghiệp xuất khẩu gạo khiến doanh nghiệp lo ngại và đi thu mua, kéo giá gạo tăng thêm 400 nghìn đồng/tấn.

Giá xăng dầu - nạn nhân của tin đồn

Mỗi khi xuất hiện tin đồn là người dân lại đổ xô đến các cây xăng để mua xăng dầu dự trữ. Đặc biệt đầu năm 2011, rộ lên tin đồn xăng dầu sẽ tăng giá thêm 6.000 – 8.000 đồng/lít, hàng nghìn người dân đã đổ xô đến các cây xăng để tranh thủ mua trước khi xăng tăng giá.

Tại địa bàn TP. Vinh (Nghệ An), tất cả các cây xăng đều chật kín người, dân đua nhau mang theo can, thùng và tất cả những gì có thể đựng được xăng, dầu để “dùng dần”, có người còn mang cả loại can 20 lít ra để chứa. Tin đồn xăng tăng giá đúng vào thời điểm các cơ quan công sở tan tầm, làm cho các tuyến đường có cây xăng đều xẩy ra tình trạng tắc nghẽn, gây hỗn loạn cho cả đoạn đường dài và gây ách tắc giao thông.

Cuối ngày 4/4/2011, tin đồn giá xăng dầu sẽ tăng cao đã lan ra khắp các tỉnh từ Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Thừa Thiên Huế …

Cơ quan chức năng đã thông báo cho người dân tin đồn xăng, dầu tăng giá là thất thiệt và huy động lực lượng loa thông báo thông tin xăng, dầu tăng giá là tin đồn “nhảm nhí” và yêu cầu người dân giải tán, không tụ tập, chen lấn nhốn nháo trước cây xăng sẽ rất nguy hiểm.

Trước đó, năm 2008, trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh cũng xuất hiện tin đồn tăng giá xăng khiến người dân đổ xô đến các cây xăng để mua. TP Hồ Chí Minh sau đó đã tung quân đi điều tra nguồn gốc tin đồn nhưng không có kết quả.

Nhị Anh (tổng hợp)