Tổ lái, đội lái, thao túng, tạo sóng, tin đồn, nội gián… là những từ rất quen thuộc với giới đầu tư chứng khoán khi nói về sự lộn xộn của chứng khoán. Tuy nhiên, có rất ít vụ sai phạm bị phát hiện và xử lý thích đáng. Nếu đề xuất trao quyền khởi tố, điều tra cho UBCK được chấp nhận sẽ khiến nhiều “đội lái” chứng khoán chùn tay vì sợ vào tù.

Xem bài khác trên Vef.vn

Sai phạm chứng khoán: khó xác định?

Trong tuần qua, UBCK liên tiếp có những xử phạt với các DN vi phạm công bố thông tin, chậm nộp báo cáo tài chính… Mức phạt 50 - 60 triệu đồng không biết là cao hay thấp bởi việc xác định ảnh hưởng của công bố thông tin chậm là không hề dễ dàng.

Tuy nhiên, những quyết định xử phạt các đối tượng trên TTCK trong nhiều năm gần đây hầu hết là xử lý hành chính với mức phạt vài chục cho tới vài trăm triệu cho các lỗi: chậm công bố thông tin, công bố thông tin sai, tạo cung cầu cổ phiếu ảo… dường như việc xử phạt hànhkhông đủ sức răn đe trên một thị trường dễ kiếm lợi khổng lồ này.

Trong năm 2012, UBCK đã ban hành 180 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền phạt là 11 tỷ đồng. Trong 6 tháng qua, UBCK đã ban hành 40 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền phạt là 2,9 tỷ đồng.

{keywords}

Mặc dù Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Bộ Luật Hình sự có hiệu lực từ đầu năm 2010 đã bổ sung 3 tội danh trong lĩnh vực chứng khoán gồm: công bố thông tin sai lệch, giao dịch nội gián và tội thao túng giá chứng khoán, nhưng trong 4 năm qua mới có 1 trường hợp bị xử lý hình sự là vụ Lê Văn Dũng - Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Dược Viễn Đông cùng đồng bọn vì hành động thao túng.

Các trường hợp khác như Huỳnh Thị Huyền Như, Hoàng Xuân Quyến, chủ tịch SME bị khởi tố với các tội danh khác như: lừa đảo, lạm dụng quyền…

Trước thực tế này, giới đầu tư ngạc nhiên là bởi hoạt động thao túng giá cổ phiếu, đánh lên đánh xuống, giao dịch nội gián… được cho là diễn ra phổ biến và có thể cảm nhận rất rõ ràng qua sự biến động giá bất thường của cả trăm mã cổ phiếu trong nhiều năm qua.

Tuy nhiên, đó chỉ là cảm nhận của các NĐT còn việc xác định có vi phạm hay không trên TTCK rất khó. Hiện tượng cổ phiếu có giá biến động mạnh, bất thường cũng là điều khó tránh khỏi trên TTCK bởi diễn biến tâm lý phức tạp và nhiều tác động bất lợi trên thị trường.

Gần đây, hầu hết các NĐT đều không thể giải thích được sự biến động bất thường của cổ phiếu HAR đã liên tục biến động mạnh, tăng một mạch từ dưới 15.000 đồng/cp lên tới gần 40.000 đồng/cp (nửa cuối tháng 4), sau đó giảm một mạch xuống dưới 20.000 đồng/cp, rồi vọt lên 35.000 đồng/cp và về 5.200 đồng/cp trong tuần vừa qua.

Sự chú ý của TTCK hồi tháng cuối tháng 7 đầu tháng 8/2013 đổ dồn vào cổ phiếu FLC trong bối cảnh cổ phiếu này liên tục bị bán ra với khối lượng rất lớn và giới đầu tư bị rối loạn bởi hàng loạt thông tin của DN này được đưa ra nhưng được đính chính ngay sau đó. Chỉ trong vòng 3 tuần, hai sàn HOSE và HNX phải điều chỉnh thông tin 5 lần với duy nhất một DN này.

Trước đó, hàng loạt đợt sóng ở các cổ phiếu khoáng sản, cổ phiếu chứng khoán, cổ phiếu trong diện thâu tóm sáp nhập…. cũng như sự nhiễu loạn, chênh lệch lớn trong các báo cáo tài chính trước và sau kiểm toán, các báo công sai về giao dịch cổ phiếu… cũng khiến các NĐT bị sốc nặng.

Thời tàn đội lái?

Hiện tượng cổ phiếu nhảy giá mà không hoặc ít phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của DN cho thấy nguy cơ nạn “làm giá”, thao túng giá cổ phiếu hay các giao dịch nội gián đang hoành hành trên TTCK.

Vấn nạn phạm tội trên TTCK là có thật nhưng việc xác định và xử lý không hề dễ dàng. Cho dù 3 tội danh quan trọng đã được quy định trong Bộ Luật Hình sự nhưng trên thực tế chưa có những hướng dẫn cụ thể rõ ràng nên việc tố tụng không dễ được thực hiện. Hầu hết các sai phạm gần đây không được liệt vào loại “làm giá”, “thao túng”… mà chủ yếu là “công bố thông tin sai lệch”, “tạo cung cầu cổ phiếu ảo”. Mức độ xử lý thường rất nhẹ.

{keywords}

Trong một kiến nghị vừa được Bộ Tài chính gửi Viện Kiểm sát nhân dân tối cao góp ý cho dự thảo Bộ luật Tố tụng hình sự sửa đổi, cơ quan chủ quản của UBCK này bất ngờ lên tiếng muốn trao thêm cho UBCK quyền khởi tố, điều tra đối với 3 tội danh quan trọng trong lĩnh vực chứng khoán gồm: tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu sự thật trong hoạt động chứng khoán; tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán và tội thao túng giá chứng khoán.

Hiện tại, UBCK chỉ có chức năng xử phạt vi phạm hành chính bằng tiền đối với tổ chức và cá nhân vi phạm trên TTCK. Với 3 tội danh trên, nếu gây hậu quả nghiêm trọng thì UBCK sẽ gửi hồ sơ sang cơ quan điều tra hình sự để điều tra truy tố dựa vào quy định của bộ luật Hình sự.

Chưa biết, kiến nghị trên có kết quả hay không nhưng đề xuất này đang được giới đầu tư ủng hộ mạnh mẽ trong bối cảnh niềm tin trên thị trường suy giảm nghiêm trọng.

UBCK là cơ quan nắm rõ nhất về các hoạt động trên TTCK. Cơ quan này hiểu rõ nhất hành vi nào là “thao túng giá”, “làm giá”, hành vi nào là “giao dịch nội gián” và có đủ các công cụ và dữ liệu để xác định nhanh chóng và chính xác các vi phạm này. Sự độc lập trong hoạt động điều hành TTCK sẽ giúp UBCK phản ứng nhanh hơn, hiệu quả hơn so với hiện tại. Các tổ lái, đội lái, các ông chủ làm mưu nhiều trò, các CTCK tạo sóng… chắc chắn sẽ sớm bị xử lý ở mức mạnh hơn, sẽ khiến họ chùn tay?

Mạnh Hà