- Thay vì hoành tráng một thời, nhiều đại gia Việt giờ trở nên co cụm, dúm dó, thu hẹp kinh doanh, rút bớt ngành hoạt động. Thậm chí, có những ông chủ còn nợ lương, phải sa thải bớt công nhân hay từ bỏ những dự án vốn đầy kỳ vọng.

Xem bài khác trên Vef.vn

Sa sút

Trái ngược với tình trạng tốt khoe, xấu che trong những năm trước đây, cuộc khủng hoảng dường như đang khiến nhiều doanh nhân vốn có máu mặt một thời giờ đây đã có những thay đổi.

Không còn hoành tráng, khoe xe mới này, dự án mới nọ, họp báo quảng cáo rùm beng, giờ đây các ông chủ tỏ ra thận trọng, thật thà hơn bao giờ hết. Những gì là khó khăn, là xấu xa đối với doanh nghiệp được công khai thừa nhận - một biểu hiện của sự minh bạch hóa tình hình tài chính, nhưng cũng có thể là để tránh sức ép từ cổ đông.

Lên trang carpassion.vn - website chính thức đăng thông tin Hành trình siêu xe 2012, Car Passion 2012 hơn 2 tháng rưỡi sau khi sự kiện được mong đợi nhất trong năm của giới mê xe đáng nhẽ đã được tổ chức (28/6), không một thông tin mới nào về sự kiện này được công bố.

Một chương trình được biết đến khá nhiều, ncũng như nhân vật được xem là "cha đẻ" của nó - ông Nguyễn Quốc Cường, biệt danh Cường "đô la", bỗng chốc kín tiếng tới lạ thường. Thông tin công bố về hủy sự kiện cũng không có, đóng cửa chương trình cũng không hay thời hạn lùi chương trình tới bao giờ cũng không thấy đâu.

Như vậy, Hành trình siêu xe lần thứ 2 nhằm năm 2012 có lẽ sẽ không được tổ chức sau khi đã bị hoãn tới hai lần và lần hoãn này là vô thời hạn, không ai biết thông tin gì. Những siêu xe đình đám như Lamborghini Aventador LP700-4 vàng, Gallardo, BMW M650i độ đen mờ, Audi R8, Ferrari F430... cùng hình ảnh đại gia Cường "đô la" nhỏ nhắn tươi cười bên dàn mô tô lạ mắt như thường thấy có thể sẽ không được trình làng trong năm nay, và cũng có thể không trong các năm sau nữa.

Do các đại gia gặp khó khăn, sẽ không thấy dàn siêu xe hội tụ tại Car Passion 2012? (ảnh 24h)

Lý do cho sự trì hoãn hay hủy bỏ này cũng không ai biết, chỉ nghe đâu đó trong giới mê xe bàn tán lung tung về sự thận trọng, sự lo lắng của một số chủ xe. Họ sợ cái dớp "khoe xe, khoe của" có thể sẽ lại dẫn đến kịch bản giống như trường hợp của đại gia Diệu Hiền, với công ty thủy sản Bianfishco rơi vào tình trạng phá sản chỉ sau một đám cưới hoành tráng với dàn siêu xe diễu hành của con trai.

Trên thực tế, không biết các chủ siêu xe khác như thế nào, chứ trường hợp của đại gia Cường "đô la" thì hẳn nhiều nhà đầu tư cảm thấy e ngại. E ngại ở chỗ, doanh nghiệp của gia đình đại gia này (Quốc Cường Gia Lai - QCG) đang đối mặt với thua lỗ liên tiếp (quý II/2012 nếu không có khoản hoàn nhập dự phòng thì lỗ quý thứ 4 liên tiếp) nợ nần chồng chất (tới cuối quý II là gần 3.100 tỷ đồng, so với vốn chủ sở hữu 2.285 tỷ đồng) trong nguồn thu thì không thấy đâu bởi thị trường bất động sản trầm lắng, giảm giá cũng khó tìm được người mua.

Để tránh tình trạng vay vốn nhiều, bà Nguyễn Thị Như Loan, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc QCG, cũng là mẹ của ông Cường - đã không giấu diếm nói rằng, QCG sẽ chuyển nhượng một số dự án bất động sản và chỉ vay vốn để hoàn thiện những dự án còn dở dang. Thu nhập từ cao su năm sau sẽ dùng để trả lãi và nợ gốc cho các khoản vay ngắn hạn.

Cũng chính tại đại hội cổ đông mới đây, bà Loan cho biết công ty sẽ bán sỉ dự án cho các nhà đầu tư hoặc hạ giá bán để thu tiền, trả nợ, tái đầu tư... và giảm áp lực trả lãi vay.

Đại diện một doanh nghiệp BĐS sản khác là ông Vũ Công Hưng, Tổng giám đốc CTCP Licogi 16 (LCG) - lại tiên phong trong việc đưa ra kế hoạch "khiêm tốn" cho năm khó khăn 2012 với lợi nhuận 0 đồng cho cả năm. Không còn cố tung ra các kịch bản thật hoành tráng, các doanh nghiệp BĐS cũng đã đua nhau giới thiệu với cổ đông các kế hoạch buồn tẻ cho năm nay.

Đồng Tâm Group của "bầu Thắng" (tức ông Võ Quốc Thắng) cũng rơi vào trường hợp như vậy. Sau cú lỗ hơn 190 tỷ đồng trong năm 2011 (so với kế hoạch lãi 78 tỷ đồng), bầu Thắng - một đại gia nổi tiếng với doanh nghiệp chuyên sản xuất kinh doanh các sản phẩm vật liệu xây dựng, đã đặt kế hoạch năm 2012 với lợi nhuận sau thuế vỏn vẹn 10 tỷ đồng.

Bán bớt cổ phiếu, tài sản, dự án... là cách các đại gia đang đối phó với khó khăn tài chính (ảnh TNCK)

Quốc Cường Gia Lai, Đồng Tâm và Licogi 16... là những công ty còn đang hoạt động, nhưng với công ty Hanic (SHN) của Chủ tịch HĐQT Đinh Hồng Long thì tình hình bi đát đã nhiều tháng nay. Từ cuối quý I/2012 vừa qua, giới đầu tư đã thực sự sốc khi ông Long bất ngờ phát biểu trên một kênh tin cho biết SHN đang đứng bên bờ vực phá sản và hơn 6.000 cổ đông của công ty có nguy cơ mất vốn.

Ông Long thậm chí còn tiết lộ "công ty của ông đang lâm vào tình trạng rất xấu, mất thanh khoản và dễ bị đổ vỡ", và "đang hội đủ những yếu tố dễ dẫn đến phá sản". Những tuyên bố chua chát cho thấy doanh nghiệp dường như đã "hết cách" và đang chờ sự chia sẻ của cổ đông.

Co gọn là hợp lý?

Có thể thấy, hoành tráng một thời là như vây, nhưng giờ đây nhiều đại gia đã phải co cụm, dúm dó. Ít thì thu hẹp kinh doanh, rút khỏi đa ngành, tệ hơn thì nợ lương, sa thải công nhân, từ bỏ dự án... Khủng hoảng đã khiến cho nhiều đại gia phải bỏ mộng vươn xa, vươn nhanh hơn nữa trong điều kiện chưa chín muồi.

Gần đây nhất, thị trường chứng khoán (TTCK) cũng đã chứng kiến ông chủ của Kinh Đô (KDC) đã phải bỏ cổ phiếu, địa ốc, quay về với ngành nghề cốt lõi là sản xuất bánh. Theo đó, đại diện của KDC đã cho rằng, năm nay doanh nghiệp sẽ tập trung cho hoạt động sản xuất kinh doanh chính là thực phẩm. Các dự án bất động sản hầu như đều ngừng lại. Gần đây, giới đầu tư chứng khoán đều đã biết về vụ thoái vốn tại Tribeco, Nutifood và Butifood.

Trên lĩnh vực điện máy bán lẻ, người dân cũng nhận thấy sự các trung tâm kinh doanh mặt hàng này từ quy mô lớn đến nhỏ đều đang thu hẹp hoạt động, thậm chí đóng cửa (như Wonder Buy tháng 6/2011).

Trên thị trường tài chính, giới đầu tư đang thấy sự thoái vốn của gia đình đại gia Đặng Thành Tâm khỏi một số lĩnh vực, trong đó có ngân hàng. Thông tin gần nhất cho biết, vợ ông Tâm đăng ký bán 14,82 triệu cổ phiếu Navibank. Chính ông Tâm cũng bất ngờ bán 22 triệu cổ phiếu SQC.

Các đại gia tên tuổi khác trong nhiều lĩnh vực cũng đang bán cổ phiếu của chính doanh nghiệp mình như một hình thức co gọn hoạt động đầu tư của cá nhân. Có thể kể đến những cái tên như ông Lê Xuân Hải, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Bất động sản du lịch Ninh Vân Bay (NVT) đăng ký bán 3,7 triệu cổ phiếu của chính doanh nghiệp mình; ông Bùi Tuấn Ngọc, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Kho vận giao nhận ngoại thương TP.HCM (TMS) bán toàn bộ 1,76 triệu cổ phiếu TMS; ông Lê Tự Minh - Chủ tịch Hội đồng Quản trị MTG đăng ký bán gần 3,8 triệu cổ phiếu MTG (tương đương gần 32%); ông Đỗ Văn Trắc, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Trường Phú (TGP) đã bán 1 triệu đơn vị TGP...

Như vậy, thay vì mở rộng đầu tư, lấn sang các lĩnh vực khác, mua thêm cổ phần để nâng cao vị thế... rất nhiều đại gia trong năm 2012 đang đi ngược lại. Đây là hiện tượng hiếm gặp trong rất nhiều năm nay.

Nguyên nhân cho tình trạng này thì nhiều, nhưng theo một số chuyên gia, tựu chung ở chỗ là các đại gia gặp khó khăn và đã phần nào nhận ra được hậu quả của việc phát triển nóng, đầu tư đa ngành... Các đại gia Việt dường như đang tìm hướng để sống sót, để thích nghi với thời cuộc. Họ buộc phải tái cấu trúc để có thể lớn mạnh trở lại.

Mạnh Hà