Việc thiết lập vùng cấm bay ở Libya có thể khiến liên minh châu Âu tốn hơn 1 tỷ USD nếu chiến dịch hiện nay kéo dài hơn một vài tháng, các nhà phân tích quốc phòng.


 



Zack Cooper, nhà phân tích kỳ cựu ở Trung tâm chiến lược và đánh giá ngân sách cho hay, phí tổn ban đầu để loại bỏ hệ thống phòng không của lãnh đạo Libya Gaddafi có thể vào khoảng 400 tới 800 triệu USD. Chi phí cho việc tuần tra ở vùng cấm bay một khi nó được thiết lập sẽ tốn từ 30 tới 100 triệu USD/tuần.

Hiện thời, quân đội Mỹ chưa công bố số tiền chính thức bỏ ra cho chiến dịch Bình minh Odyssey, vốn diễn ra chưa đầy một tuần. Cuộc chiến Afghanistan tốn hơn 9 tỷ USD/tháng.

Một số nghị sĩ Mỹ và các nhà chỉ trích không hài lòng với quyết định của Tổng thống Obama về việc gia nhập lực lượng tiến đánh Libya, đã lập luận rằng Mỹ không đủ khả năng tài chính cho chiến dịch trong khi Quốc hội tranh luận dữ dội về cắt giảm chi tiêu và khoản thâm hụt 1,48 nghìn tỷ của đất nước. Lầu Năm Góc đã lên kế hoạch cắt giảm chi tiêu 78 tỷ USD trong 5 năm tới và trì hoãn chương trình vũ khí, dừng bảo trì máy móc để giảm chi phí.

Chiến dịch ở Libya gần giống kịch bản về một khu vực cấm bay có giới hạn mà Cooper và các đồng nghiệp của ông là Todd Harrison phân tích. Kịch bản này giả định một vùng cấm bay có giới hạn ở bắc Libya chứ không phải toàn bộ nước này. Hai chuyên gia lên kịch bản bằng cách tính toán chi phí trên từng dặm (1 dặm bằng 1,6km) của những khu vực cấm bay trước đó và áp dụng vào tình hình ở Libya. Giá của vũ khí, tiền xăng máy bay, phí bảo dưỡng là những phí tổn ban đầu. Con số mà các chuyên gia này đưa ra phản ứng phí tổn thường thấy ở các chiến dịch.

Tuy nhiên, có một thứ mà Cooper và Harrison không tính tới đó là sự hỗ trợ đáng kể của liên quân, việc các nước khác sẽ chia sẻ chi phí. Cooper nói, dường như Mỹ đã thực hiện hơn 1/2 các chuyến xuất kích và những quả tên lửa đem ra bắn hầu hết là loại Tomahawk, lên tới 1 triệu/quả.

Theo ông Cooper, tính đến giờ, số tên lửa hành trình Tomahawk mà Anh và Mỹ bắn về phía Libya đã mất khoảng 200 triệu USD, đẩy chi phí tiêu diệt hệ thống phòng không của Gaddafi lên mức được mà họ dự đoán trong kịch bản. "Chúng tôi ước tính sẽ tốn khoảng 400 tới 800 triệu USD, tiền tên lửa, vũ khí khác và nhiên liệu cho máy bay".

Chiếc chiến đấu cơ F-15 của Mỹ bị rơi ở Libya cũng là một phí tổn không ngờ. Theo ông Cooper, chưa chắc Lầu Năm Góc sẽ mua một chiếc F-15 khác và sẽ thay thế nó bằng một chiếc chiến đấu cơ khác, ước tính giá là 100 tới 150 triệu USD.

Các nước châu Âu thực thi vùng cấm bay ở Libya đã hạ thấp phí tổn cho chiến dịch này. Bộ trưởng Tài chính Anh George Osborne tuyên bố trước Nghị viện rằng chi phí cho chiến dịch ở Libya sẽ là khoảng chục triệu bảng. Trong khi khẳng định, hiện còn quá sớm để ước tính về chi phí cho chiến dịch Libya, ông Osborn nói, phí tổn lần này sẽ khiêm tốn hơn nhiều so với các chiến dịch kiểu như Afghanistan.

Bộ Tài chính cho rằng chiến dịch lần này chỉ tốn khoảng chục triệu bảng chứ không lên tới hàng trăm triệu bảng, ông Osborne nói.

Tuy nhiên, các nhà phân tích quốc phòng cảnh báo, số tiền bỏ ra cho một chiến dịch có giới hạn như Libya sẽ tăng lên nhanh chóng. Nhà phân tích Francis Tusa nói, chiến dịch Bình minh Odyssey tới giờ đã tốn của Anh 200.000 bảng (325.000 USD) một máy bay, mỗi tên lửa lên tới 1,3 triệu USD/quả.

Với việc Anh triển khai 10 chiếc chiến đấu cơ Typhoon đi tuần tra vùng cấm bay, Anh sẽ tốn 3,25 đến 5 triệu USD/ngày.

Các nhà phân tích Pháp cũng đang cố hạ thấp phí tổn chiến dịch Libya. Họ cho rằng Mỹ và Anh tốn nhiều tiền hơn Pháp do toàn dùng vũ khí chính xác hơn. Jean Dominique Merchet, biên tập viên một blog chuyên về các vấn đề quân sự cho biết, Pháp chỉ tốn 30.000 euro (45.000 USD) một giờ khi máy bay chiến đấu Rafaele cất cánh. Và rằng, máy bay này chỉ bay một giờ một ngày.

Pierre Tran, phụ trách tạp chí tuần Defense News ở tòa soạn Paris cho hay, dù Pháp xài vũ khí rẻ hơn Anh và Mỹ song chi phí sẽ tăng lên. "Nếu chiến dịch kéo dài, sẽ tốn nhiều tiền nhiên liệu, vũ khí và giờ bay của phi công".

  • Hoài Linh (Theo Reuters)