Cách đây gần một thế kỷ, Anh bị buộc tội là chủ mưu vụ ám sát hụt Lenin và lật đổ chính quyền Bolshevik. Chính phủ Anh luôn phủ nhận việc này đồng thời nói câu chuyện chỉ là sự tuyên truyền của Liên bang Xô viết. Tuy nhiên, những bằng chứng mới xuất hiện cho thấy, câu chuyện này có thể là thật.

Trong nhiều thập niên, cái gọi là "Âm mưu Lockhart" đã được mô tả rõ nét trong các tài liệu lưu trữ của Liên bang Xô viết, được dạy trong trường học và thậm chí là được lên phim.

Đầu năm 1918, vào những tháng cuối của Thế chiến I, chính phủ Bolshevik mới đang thương thuyết một hiệp ước hòa bình với Đức và sẽ rút quân khỏi mặt trận. Điều này khiến London không hài lòng. Hành động đó sẽ cho phép Berlin, đang chiến đấu trên 2 mặt trận, củng cố lực lượng ở phía tây. Quyết buộc Nga quay lại cuộc chiến và ở phía liên quân, Anh đã phái một nam giới trẻ, trong độ tuổi 30 tới làm đại diện của London ở Moscow. Tên người đàn ông này là Robert Bruce Lockhart.

Theo tài liệu mới, Robert Bruce Lockhart có thể tham gia mưu đồ này. "Âm mưu Lockhart" - một phụ nữ Nga bắn nhà lãnh đạo Bolshevik hai phát vào năm 1918, có thể là thật. Chuyện về cuộc sống của Lockhart tại Nga được cho là bị ảnh hưởng của các tiểu thuyết trinh thám mà tác giả là Ian Fleming song ông này luôn phủ nhận mình là một phần của âm mưu.

Các chuyên gia tin rằng sự thật nằm trong kho lưu trữ của chính phủ và có một số người cho rằng có một nỗ lực che giấu câu chuyện nên thông tin trên hiện vẫn bí mật.

Giáo sư Robert Service, nhà sử học đang điều tra vụ việc nói: "Nước Anh ngày nay có một chính sách dành cho lực lượng tình báo. Đó là công khai chống đối tới lật đổ chính phủ nước ngoài hoặc ám sát các nhà lãnh đạo chính trị ngoại quốc. Tôi đoán rằng suy nghĩ đó ở Whitehall là luôn trả vờ như không có. Đó là cách người Anh tỏ ra luôn trong sạch. Nhưng sự thật khong phải như vậy, họ cũng bẩn thỉu như bất cứ ai khác". 

Lockhart được phái tới Nga để ngăn chặn chính quyền Bolshevik sát cánh bên Đức khi Thế chiến I gần kết thúc. Anh luôn phủ nhận chuyện này và cho rằng đó là chính sách tuyên truyền chống phương Tây. Tuy nhiên, trong một bức điện được gửi đi vào mùa hè năm 1918, Lockhart dường như đã thảo luận về việc ám sát với Lord Curzon, người khi đó là thành viên của Nội các chiến tranh Anh.

Tiết lộ sự ủng hộ của bản thân với một nhân vật địa phương chống đối chính quyền Bolshevik tên là Savinkov, Lockhart thảo luận về việc Anh tham gia âm mưu. Bức điện viết: "Savinkov đề xuất phản cách mạng. Kế hoạch là: với sự can thiệp của liên quân, lãnh đạo Bolshevik sẽ bị ám sát và chế độ độc tài quân sự sẽ được thành lập". Dưới thông điệp trên là một ghi chú với những chữ cái đầu của Lord Curzon.

Ghi chú viết: "Biện pháp của Savinkoff là quyết liệt, mặc dù nếu thành công có lẽ là hiệu quả song chúng ta không thể nói hay làm bất cứ việc gì cho tới khi việc can thiệp được quyết định".

Lockhart bị cảnh sát mật Nga bắt sau vụ việc trên. Tuy nhiên, trong hồi ký của ông này, đó là việc làm của Sidney Reilly, một điệp viên Nga khét tiếng làm việc cho Anh. Reilly, một nhân vật khoa trương, được biết tới dưới tên gọi Điệp viên vô địch, người được cho là gợi cảm hứng cho Fleming về điệp viên 007, đã bị bắn vì tham gia âm mưu ám sát.

Tuy nhiên, theo một bức thư mới xuất hiện trong kho lưu trữ của Mỹ, Lockhart dính líu khá nhiều vào các hoạt động với Reilly. Con trai của Lockhart là Robin viết: "Chính cha tôi đã tự mình khẳng định với tôi rằng ông hợp tác với Reilly chặt chẽ hơn nhiều những gì ông công khai thừa nhận".

Giáo sư Service, người tìm ra lá thư, cho biết, chỉ có một cách tìm ra sự thật. Đó là xem lại những ghi chép có từ thời xưa song tới giờ chính phủ Anh vẫn tiếp tục giữ kín các thông tin cần thiết.

  • Hoài Linh (Theo BBC, Mail)