Cả quân nổi dậy và lực lượng trung thành với đại tá Muammar Gaddafi đều phạm tội giết người, tra tấn cùng những hành vi lạm dụng khác trong khoảng thời gian diễn ra làn sóng phản đối chính phủ.
Kết luận trên là của các nhà điều tra về nhân quyền thuộc tổ chức Ân xá Quốc tế. Theo tổ chức này, cuộc nội chiến hạ bệ ông Gaddafi đã được ghi dấu bởi vô số những hành động tàn ác rộng khắp của cả hai phe.
Trong một trong những báo cáo tổng quát nhất từng có về thiệt hại nhân mạng của cuộc xung đột 6 tháng qua, Ân xá Quốc tế đã đưa ra bằng chứng khủng khiếp về các tội ác chiến tranh, các vụ giết hại người biểu tình và giam cầm tùy tiện mà lực lượng an ninh của ông Gaddafi đã thực hiện. Tuy nhiên, báo cáo này cũng phơi bày không ít các tấn công trả thù vốn ít bị thế giới chú ý đến trong cuộc xung đột.
"Các chiến binh và người ủng hộ phe đối lập đã bắt cóc, giam giữ bừa bãi, tra tấn và giết hại các cựu thành viên của lực lượng an ninh, những người bị nghi ngờ trung thành với Gaddafi, bắt cóc binh lính và người nước ngoài mà họ tưởng là lính đánh thuê cho quân của Gaddafi", Ân xá Quốc tế khẳng định.
"Được biết, không có cuộc điều tra độc lập hoặc đáng tin nào được tiến hành bởi NTC [Hội đồng Chuyển tiếp quốc gia của phe đối lập], cũng chẳng có các biện pháp hữu hiệu nào được thực hiện để bắt những người phạm tội phải chịu trách nhiệm".
Báo cáo cho hay, trong những ngày đầu của phong trào nổi dậy, các nhóm biểu tình đã giết chết binh sĩ và lính đánh thuê tình nghi mà họ bắt được ở al-Bayda, Derna và Benghazi. "Một số bị đánh tới chết, ít nhất 3 người bị treo cổ trong khi những người khác bị bắn chết sau khi họ bị bắt hoặc đầu hàng", báo cáo có đoạn viết.
Một cựu thành viên của cơ quan an ninh nội địa Libya, Ibrahim Khalifa al-Surmani, một người cha của 6 con, được phát hiện chết vào ngày 10/5 ở ngoại ô Benghazi. "Ông ấy bị bắn chết. Tay và chân ông ấy bị trói còn cổ bị quấn chặt bằng khăn. Ông ấy mất một miếng thịt ở bắp chân và dấu vết trên quần của người này cho thấy ông bị bắt phải quỳ. Một mẩu tin dính máu mang tên al-Surmani được tìm thấy cạnh thi thể ghi: "Một con chó trong lũ chó của Gaddafi đã bị trừ khử".
Ân xá Quốc tế cũng phát hiện nhiều vụ giết người "được thực hiện bởi các nhóm có tổ chức hoạt động tự do, công khai và không bị trừng phạt". Nhìn chung, gia đình các nạn nhân không muốn phản đối vì sợ bị trả thù và bị quy kết là trung thành với Gaddafi. Bên cạnh đó, các nhóm đối lập còn bắt giữ hàng trăm người ở các khu vực họ kiểm soát kể từ cuối tháng 2 với cáo buộc "phá hoại cách mạng" nhưng không đưa ra lệnh bắt hay bất kể một tài liệu nào.
"Không một ai trong số những người bị giam giữ, dù là người Libya hay công dân nước ngoài, được tiếp cận với luật sư, bị kết tội chính thức hay cho cơ hội để phản đối việc mình bị bắt giữ trước pháp luật", báo cáo cho biết.
Tổ chức Ân xá Quốc tế còn được cung cấp hình ảnh video về một nhóm quân nổi dậy chửi bới các binh sĩ bị giam tại bệnh viện al-Jalaa ở Benghazi, bắt họ phải nhắc đi nhắc lại câu "Tôi là một con chó Gaddafi" và nhai giấy.
NTC đã cố gắng không dính líu đến những cáo buộc vi phạm này. Một phát ngôn viên cho NTC nói: "Báo cáo của Ân xá Quốc tế tràn ngập những vụ lạm dụng và giết người ghê rợn của chế độ Gaddafi. Tuy nhiên, có một số nhỏ các vụ việc liên quan đến những người phản đối Gaddafi; NTC lên án mạnh mẽ bất kỳ một hành vi lạm dụng nào của cả hai bên".
Nữ phát ngôn viên này nói thêm: "NTC kiên quyết giữ vững nhân quyền và luật pháp, cả ở địa phương và quốc tế. Sự vi phạm nhân quyền không còn chỗ ở Libya nữa. NTC đang nỗ lực đưa mọi nhóm vũ trang vào chính quyền chính thức và sẽ điều tra đầy đủ bất kỳ một vi phạm nào được biết tới".
Các kết luận của Ân xá Quốc tế chủ yếu dựa vào chuyến thăm tới Libya của tổ chức này từ ngày 26/2 tới ngày 28/5, trong đó có các thành phố al-Bayda, Ajdabiya, Brega, Benghazi, Misrata và Ras Lanouf.
Thanh Hảo (Theo Guardian)
Quân nổi dậy Libya.
Kết luận trên là của các nhà điều tra về nhân quyền thuộc tổ chức Ân xá Quốc tế. Theo tổ chức này, cuộc nội chiến hạ bệ ông Gaddafi đã được ghi dấu bởi vô số những hành động tàn ác rộng khắp của cả hai phe.
Trong một trong những báo cáo tổng quát nhất từng có về thiệt hại nhân mạng của cuộc xung đột 6 tháng qua, Ân xá Quốc tế đã đưa ra bằng chứng khủng khiếp về các tội ác chiến tranh, các vụ giết hại người biểu tình và giam cầm tùy tiện mà lực lượng an ninh của ông Gaddafi đã thực hiện. Tuy nhiên, báo cáo này cũng phơi bày không ít các tấn công trả thù vốn ít bị thế giới chú ý đến trong cuộc xung đột.
"Các chiến binh và người ủng hộ phe đối lập đã bắt cóc, giam giữ bừa bãi, tra tấn và giết hại các cựu thành viên của lực lượng an ninh, những người bị nghi ngờ trung thành với Gaddafi, bắt cóc binh lính và người nước ngoài mà họ tưởng là lính đánh thuê cho quân của Gaddafi", Ân xá Quốc tế khẳng định.
"Được biết, không có cuộc điều tra độc lập hoặc đáng tin nào được tiến hành bởi NTC [Hội đồng Chuyển tiếp quốc gia của phe đối lập], cũng chẳng có các biện pháp hữu hiệu nào được thực hiện để bắt những người phạm tội phải chịu trách nhiệm".
Báo cáo cho hay, trong những ngày đầu của phong trào nổi dậy, các nhóm biểu tình đã giết chết binh sĩ và lính đánh thuê tình nghi mà họ bắt được ở al-Bayda, Derna và Benghazi. "Một số bị đánh tới chết, ít nhất 3 người bị treo cổ trong khi những người khác bị bắn chết sau khi họ bị bắt hoặc đầu hàng", báo cáo có đoạn viết.
Một cựu thành viên của cơ quan an ninh nội địa Libya, Ibrahim Khalifa al-Surmani, một người cha của 6 con, được phát hiện chết vào ngày 10/5 ở ngoại ô Benghazi. "Ông ấy bị bắn chết. Tay và chân ông ấy bị trói còn cổ bị quấn chặt bằng khăn. Ông ấy mất một miếng thịt ở bắp chân và dấu vết trên quần của người này cho thấy ông bị bắt phải quỳ. Một mẩu tin dính máu mang tên al-Surmani được tìm thấy cạnh thi thể ghi: "Một con chó trong lũ chó của Gaddafi đã bị trừ khử".
Ân xá Quốc tế cũng phát hiện nhiều vụ giết người "được thực hiện bởi các nhóm có tổ chức hoạt động tự do, công khai và không bị trừng phạt". Nhìn chung, gia đình các nạn nhân không muốn phản đối vì sợ bị trả thù và bị quy kết là trung thành với Gaddafi. Bên cạnh đó, các nhóm đối lập còn bắt giữ hàng trăm người ở các khu vực họ kiểm soát kể từ cuối tháng 2 với cáo buộc "phá hoại cách mạng" nhưng không đưa ra lệnh bắt hay bất kể một tài liệu nào.
"Không một ai trong số những người bị giam giữ, dù là người Libya hay công dân nước ngoài, được tiếp cận với luật sư, bị kết tội chính thức hay cho cơ hội để phản đối việc mình bị bắt giữ trước pháp luật", báo cáo cho biết.
Tổ chức Ân xá Quốc tế còn được cung cấp hình ảnh video về một nhóm quân nổi dậy chửi bới các binh sĩ bị giam tại bệnh viện al-Jalaa ở Benghazi, bắt họ phải nhắc đi nhắc lại câu "Tôi là một con chó Gaddafi" và nhai giấy.
NTC đã cố gắng không dính líu đến những cáo buộc vi phạm này. Một phát ngôn viên cho NTC nói: "Báo cáo của Ân xá Quốc tế tràn ngập những vụ lạm dụng và giết người ghê rợn của chế độ Gaddafi. Tuy nhiên, có một số nhỏ các vụ việc liên quan đến những người phản đối Gaddafi; NTC lên án mạnh mẽ bất kỳ một hành vi lạm dụng nào của cả hai bên".
Nữ phát ngôn viên này nói thêm: "NTC kiên quyết giữ vững nhân quyền và luật pháp, cả ở địa phương và quốc tế. Sự vi phạm nhân quyền không còn chỗ ở Libya nữa. NTC đang nỗ lực đưa mọi nhóm vũ trang vào chính quyền chính thức và sẽ điều tra đầy đủ bất kỳ một vi phạm nào được biết tới".
Các kết luận của Ân xá Quốc tế chủ yếu dựa vào chuyến thăm tới Libya của tổ chức này từ ngày 26/2 tới ngày 28/5, trong đó có các thành phố al-Bayda, Ajdabiya, Brega, Benghazi, Misrata và Ras Lanouf.
Thanh Hảo (Theo Guardian)
.svg){kind=icon}
