6 nguyên tắc về dinh dưỡng đối với người suy thận

Ở bất cứ giai đoạn nào, bệnh nhân suy thận cũng cần tuân theo một chế độ dinh dưỡng khắt khe vì nó quyết định trực tiếp đến sự diễn tiến của bệnh cũng như các ảnh hưởng thứ phát do suy thận gây ra.

Chế độ dinh dưỡng có vai trò “sống còn” đối với bệnh nhân suy thận

Theo Thạc sĩ, Bác sĩ Doãn Thị Tường Vi - Viện phó Viện dinh dưỡng lâm sàng, dinh dưỡng có vai trò “sống còn” đối với những người suy thận. Ngoài việc áp dụng phác đồ điều trị mà bác sĩ đưa ra, bệnh nhân cần tuân theo 6 nguyên tắc về dinh dưỡng như sau:

Ăn nhạt

Bệnh nhân suy thận cần sử dụng thực phẩm chứa ít muối (2-3g/ngày - tương đương ¼ muỗng cafe) để cải thiện và kiểm soát huyết áp, giảm thiểu hoặc ngăn chặn việc tích lũy nước dẫn đến phù. Nên bỏ hẳn ăn mỳ chính, không nên sử dụng thực phẩm chế biến như: pho mát, các loại thịt đóng hộp, muối hoặc hun khói vì chúng thường có lượng natri cao.

Giảm Kali

Ở người suy thận, nếu không kiểm soát lượng kali ăn vào thì dễ xảy ra hiện tượng kali máu tăng cao, bệnh nhân có thể tử vong do loạn nhịp tim. Khi kali máu >5mmol/Lít, bệnh nhân cần chế độ ăn giảm kali để làm chậm sự tích tụ của chất thải trong máu. Trong trường hợp tiểu ít và vô niệu thì nên bỏ hẳn rau và quả để phòng tăng kali máu. Những thực phẩm nhiều kali như đậu nành, đậu xanh, cá ngừ, cá thu, rau giền đỏ, rau ngót, khoai sọ, chuối, na, đu đủ, hồng... Một số loại thực phẩm nên dùng là cam, bưởi, bí đao, mướp, su su, bắp cải...

Giảm Phospho

Thức ăn chứa nhiều phospho làm tăng lượng phospho trong máu ở người suy thận giai đoạn cuối do thận đã mất khả năng đào thải phospho. Khi lượng phospho tăng cao sẽ làm xương mất canxi và gây loãng xương. Các thức ăn chứa nhiều phospho bao gồm đậu, ngũ cốc nguyên hạt (ngũ cốc chưa xay giã kỹ như gạo lứt), coca cola, bia…

Kiểm soát nước

Nếu bệnh nhân suy thận uống nhiều nước, lượng nước dư thừa sẽ là nguyên nhân góp phần làm tăng huyết áp, phù phổi cấp, gây chứng khó thở, tràn dịch các khoang màng bụng, màng phổi, màng ngoài tim... Để kiểm soát lượng nước vào cơ thể, bệnh nhân có thể tính lượng nước uống mỗi ngày bằng cách đo lượng nước tiểu trong 24 giờ của ngày hôm trước cộng thêm khoảng 200-500 ml (bao gồm cả nước từ thức ăn và đồ uống).

Kiểm soát protein

Bệnh nhân suy thận mạn nếu chưa lọc máu thì chế độ ăn cần giảm protein để hạn chế tình trạng ure máu tăng. Lượng đạm mỗi ngày khoảng 0,6-0,8g/kg tùy vào tình trạng và giai đoạn của bệnh và theo sự tư vấn của chuyên gia dinh dưỡng.

Ngược lại, đối với bệnh nhân suy thận mạn có điều trì bằng lọc máu chu kỳ hoặc lọc màng bụng, chế độ ăn cần tăng protein để bù đắp lượng protein mất đi sau mỗi lần lọc máu. Người bình thường cần 1g/kg/ngày thì người bệnh thận có lọc máu cần ở mức cao hơn: 1,2-1,4g/kg/ngày.

Nguồn đạm nên chọn là nguồn đạm giá trị sinh học cao như thịt, cá, trứng... để đảm bảo đủ acid amin cơ bản cần thiết và dễ hấp thu.

Giàu năng lượng, đủ vitamin và yếu tố vi lượng

Để cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể, tăng cường sức khỏe và “chống chọi” lại với bệnh tật, bệnh nhân suy thận cần được cung cấp đủ năng lượng với các nhóm chất dinh dưỡng: đạm, béo, bột đường. Bên cạnh đó, chế độ ăn của người bệnh cũng cần lưu ý bổ sung đầy đủ vitamin và các yếu tố vi lượng như sắt, vitamin B12, axit folic, vitamin B6 là phức hợp chống thiếu máu; vitamin B, C, A, E cần cho chuyển hóa các chất và chống gốc tự do…

Bệnh nhân suy thận cần ăn thức ăn giàu năng lượng và đủ các vitamin, khoáng chất cần thiết - Ảnh minh họa

Làm sao để bổ sung canxi cho bệnh nhân suy thận?

Với chế độ ăn nghiêm ngặt như trên, nhiều bệnh nhân suy thận đã kiêng khem quá mức và dễ rơi vào tình trạng suy dinh dưỡng, đặc biệt là thiếu hụt canxi gây ra tình trạng loãng xương, thoái khóa, tê buồn chân tay, mất ngủ... Để bổ sung canxi cho cơ thể, bệnh nhân suy thận nên sử dụng các sản phẩm chuyên biệt như Nepro 1 và Nepro 2. Trong đó, Nepro 1 dành cho bệnh nhân suy thận chưa lọc máu hoặc viêm cầu thận cấp, với thành phần giảm protein xuống mức an toàn, không làm tăng thêm gánh nặng cho thận. Nepro 2 với thành phần tăng protein dành cho bệnh nhân suy thận có lọc máu hoặc bệnh nhân có hội chứng thận hư.

Cả 2 sản phẩm trên đều giàu canxi, bổ sung vitamin D và các yếu tố vi lượng khác, giúp người bệnh đề phòng và ngăn ngừa các bệnh liên quan đến xương khớp, mất ngủ, tê buồn chân tay… Đặc biệt, lượng natri, kali, phospho trong 2 sản phẩm này đều được giảm xuống mức an toàn, hỗ trợ cân bằng các yếu tố nội môi, giảm gánh nặng lên thận, tim và giảm các biến chứng tim mạch.

Lệ Thanh