7 điều cần biết về HPV

HPV (Human papilloma virus) là virus gây u nhú ở người có liên quan tới hầu hết các ca ung thư cổ tử cung (UTCTC), hiện đã có vắc-xin phòng ngừa 4 típ HPV thường gây bệnh nhất, vắc-xin hiệu quả cả với người đã nhiễm, giúp ngừa tái nhiễm.

Dễ lây và tái nhiễm

Đường lây nhiễm chính của HPV là qua hoạt động tình dục, tiếp xúc sinh dục-sinh dục, da-sinh dục, tay-sinh dục, miệng-sinh dục,…HPV rất dễ lây truyền khi tiếp xúc và bao cao su không thể đảm bảo tránh lây nhiễm HPV. Virus này còn có thể lây qua đường mẹ con, đồ lót, kềm bấm sinh thiết, găng phẫu thuật… Đáng lo là việc nhiễm HPV không có biểu hiện nên nguy cơ lây nhiễm càng cao hơn.

Ngoài ra, sau khi sạch nhiễm HPV, vẫn có thể bị nhiễm lại chính típ HPV đó. Việc tái nhiễm liên tục trong thời gian dài (đặc biệt với các típ HPV nguy hiểm) có thể tăng nguy cơ loạn sản ở cổ tử cung, từ đó tăng nguy cơ bị UTCTC.

Không phải lúc nào cũng gây bệnh…

Trong đời người, đa số chúng ta có nhiễm HPV và hầu hết đều tự sạch nhiễm. Tuy nhiên, theo dữ liệu từ Globocan 2008, mỗi ngày có tới 9 phụ nữ Việt Nam tử vong vì UTCTC.

Hiện khoa học vẫn chưa thể biết người nhiễm HPV nào sẽ tiếp tục diễn tiến gây loạn sản và ung thư phụ khoa, ai sẽ sạch nhiễm. Và như đã nói ở trên, dù không có biểu hiện bệnh, người bị nhiễm vẫn có thể tiếp tục lây và bị lây HPV từ người khác.

HPV - “thủ phạm” gây nhiều bệnh ung thư

HPV có mặt trong 99,7% ung thư cổ tử cung, trong đó HPV típ 16, 18 là nguyên nhân của 70% trường hợp. Ngoài ung thư cổ tử cung, HPV còn gây ra nhiều ung thư khác như ung thư âm hộ, âm đạo và ung thư hầu họng.

Nguyên nhân của bệnh sùi mào gà

Sùi mào gà rất phổ biến ở nước VN với khoảng 50.000 ca được phát hiện hàng năm. HPV là nguyên nhân gây sùi mào gà trong đó típ 6, 11 chiếm trên 90%. Bệnh phát triển gây sùi tại vùng sinh dục và khiến người mắc cảm thấy xấu hổ, mất tự tin.

Việc điều trị sùi mào gà bằng phẫu thuật cắt bỏ, đốt điện hay dùng thuốc xịt, chấm đều gây đau đớn cho người bệnh và có tỷ lệ điều trị thành công thấp.

50% nam nữ ở độ tuổi “còn sex” dễ bị nhiễm HPV ở một giai đoạn nào đó trong cuộc đời.

 
Vắc-xin ngừa HPV hiệu quả ngay cả ở người đã nhiễm

Hiện đã có vắc-xin phòng ngừa 4 típ HPV thường gây bệnh nhất là típ 16, 18 gây ung thư cổ tử cung và típ 6, 11 gây sùi mào gà. Vắc-xin phát huy hiệu quả tốt nhất trên người chưa từng nhiễm các típ virus này. Tuy vậy, vắc-xin phòng HPV vẫn hiệu quả cả với người đã nhiễm vì giúp ngừa tái nhiễm.

Vắc xin giúp ngừa được 99% các tổn thương tiền UTCTC liên quan đến HPV 16 và 18. Nó cũng ngừa được 95% trường hợp loạn sản cổ tử cung mức độ thấp và tổn thương tiền ung thư (CIN 2/3 hay AIS) gây ra bởi 4 típ HPV 6, 11, 16, 18. Vắc-xin cũng sẽ giúp loại bỏ được 99% nguy cơ bị mụn cóc, mào gà sinh dục.

Phòng ngừa chủ động là lựa chọn tốt nhất

Trước thực tế Việt Nam đang là nước có tỉ lệ nạo phá thai tuổi vị thành niên cao nhất Đông Nam Á và thứ 5 thế giới, cha mẹ cần phải cởi mở hơn trong việc giáo dục giới tính và có những biện pháp phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục cho con. Bởi không thể phòng ngừa hết các nguy cơ, chích ngừa HPV là một cách dự phòng chủ động các bệnh ung thư phụ khoa và mào gà sinh dục.

Vẫn phải tầm soát sau chích vắc-xin ngừa HPV

Vắc-xin chỉ giúp ngừa được một số típ HPV nhất định, còn có các típ khác gây UTCTC. Vì vậy, phụ nữ cần thực hiện việc khám tầm soát, sàng lọc phụ khoa và tiến hành làm xét nghiệm Pap (phết tế bào cổ tử cung) định kỳ để phát hiện sớm và điều trị các tổn thương tiền ung thư. Đây là chiến lược phòng ngừa ung thư cổ tử cung hợp lý, an toàn giúp phụ nữ tránh những tổn thương, đau đớn, ảnh hưởng sức khỏe, khả năng sinh sản và tốn kém vì điều trị căn bệnh này.

TS.BS Trần Đặng Ngọc Linh (Giảng viên Đại học Y Dược TP.HCM)