Chuyên gia Singapore tư vấn viêm đường tiết niệu ở phụ nữ

Những thông tin về phòng ngừa và điều trị viêm đường tiết niệu được BS. Sam Peh - chuyên gia tư vấn và điều trị đường tiết niệu cấp cao, bệnh viện Mount Elizabeth, tập đoàn Y tế Parkway - Singapore chia sẻ trên Tạp chí Medical Grapevine tháng 4/2016.

Bệnh dễ gặp ở phụ nữ

Viêm đường tiết niệu (VĐTN) là nhiễm trùng nước tiểu trong bàng quang. Các triệu chứng của VĐTN thường bao gồm cảm giác đau khi đi tiểu, đi tiểu nhiều lần và thấy máu trong nước tiểu. Đây là một trong những vấn đề phổ biến nhất và có thể ảnh hưởng tới bất kỳ phụ nữ nào và thường thấy số lượng lớn bệnh nhân tới khám ở các cơ sở y tế.

Bác sỹ Sam Peh, chuyên gia tư vấn và điều trị tiết niệu cấp cao, bệnh viện Mount Elizabeth, tập đoàn Y tế Parkway

Những phụ nữ trẻ có quan hệ tình dục, phụ nữ mang thai và mãn kinh là những người dễ bị nhiễm nhất. Phần lớn tình trạng viêm này gây ra bởi khuẩn E. Coli. Đây là một loại vi khuẩn sống trong đại tràng. Lý do mà phụ nữ dễ bị nhiễm là do niệu đạo ngắn và gần với vùng hậu môn.

Ở phụ nữ có cơ chế bảo vệ bẩm sinh giúp giảm nguy cơ VĐTN. Việc bài tiết nước tiểu làm loãng nồng độ vi khuẩn trong nước tiểu và làm cho hệ miễn dịch của bàng quang dễ làm việc hơn. Nồng độ axit tự nhiên trong nước tiểu có tác dụng kháng khuẩn. Vi khuẩn hình thành tự nhiên trong âm đạo của phụ nữ như lactobacillus đóng vai trò như một hàng rào bảo vệ và ngăn chặn sự di cư của E. Coli vào bàng quang.

Quan hệ tình dục trong thời gian rất ngắn cũng có thể phá vỡ rào cản này và cho phép E. Coli xâm nhập vào bàng quang dễ dàng hơn. Sự hiện diện của chất diệt tinh trùng trong một số chất bôi trơn ở bao cao su có tác dụng tương tự lên hệ vi khuẩn bảo vệ âm đạo, và việc sử dụng tampon cũng như vậy. Việc sử dụng băng vệ sinh hàng ngày không cần thiết sẽ dễ tạo thành đường đi để khuẩn E. Coli có thể xâm nhập vào niệu đạo và tiếp đó là bàng quang.

Ở phụ nữ sau mãn kinh, sự thiếu hụt tiết tố nữ estrogen làm cho niêm mạc âm đạo khô và làm cho các vi khuẩn bảo vệ tự nhiên khó có thể cư ngụ ở đó. Ngay cả khi có sự hiện diện của các yếu tố này, hệ miễn dịch của hầu hết phụ nữ đều có hiệu quả và họ không bị VĐTN.

Phần lớn VĐTN ở phụ nữ khỏe mạnh khác gây ra bởi E. Coli mà có thuộc tính nhất định nào đó cho phép nó tồn tại trong bàng quang một khi nó đã xâm nhập vào được. E. Coli này được gọi là Uropathogenic E. Coli (UPEC). Những thuộc tính này gồm cả khả năng dính vào thành bàng quang và do đó làm mất tác dụng làm rỗng của bàng quang như một cơ chế bảo vệ. Loại E. Coli này cũng có thể ẩn trong các tế bào trong lòng bàng quang và do đó làm chậm phản ứng tự nhiên bảo vệ viêm. Khả năng nằm ẩn trong các tế bào lót ở bàng quang này cũng giải thích vì sao UPEC có thể gây VĐTN tái phát.

Điều trị viêm đường tiết niệu

Khoảng 20 - 30% VĐTN ở phụ nữ có thể tự khỏi mà không cần phải điều trị kháng sinh. Vấn đề là 5% số ca không điều trị VĐTN có thể tiến triển thành nhiễm trùng thận và dẫn tới tình trạng nghiêm trọng hơn mà có thể phải nhập viện.

Cách điều trị ban đầu như uống thêm nhiều nước và uống nước chiết xuất cranberry (nam việt quất) có thể có hiệu quả và không cần dùng đến kháng sinh. Cuối cùng, hầu hết phụ nữ bị VĐTN sẽ cần đến gặp bác sĩ.

Phòng ngừa viêm đường tiết niệu

- Tránh sử dụng tampon và băng vệ sinh hàng ngày.

- Sử dụng bao cao su không chứa chất diệt tinh trùng trong chất bôi trơn.

- Đi tiểu hết sau khi quan hệ.

- Nhiễm trùng tiểu không phải là vấn đề về vệ sinh do vậy không nên rửa vệ sinh quá nhiều vì có thể sẽ phá hủy các vi khuẩn “tốt” sống trong âm đạo.

- Dùng kháng sinh phòng ngừa liều thấp tối đa trong 6 tháng. Điều này sẽ cho phép các chủng E. Coli sống trong đại tràng chuyển sang dạng ít tấn công hơn. Nó cũng giúp đẩy các tế bào bên trong bàng quang mà đã bị UPEC xâm nhập.

- Dùng kháng sinh sau khi quan hệ, áp dụng với những phụ nữ bị nhiễm trùng tiểu xảy ra sau quan hệ.

Sẽ có vắc-xin phòng chống VĐTN?

Nhiều trung tâm vẫn đang nghiên cứu các loại vắc-xin có thể giúp phụ nữ miễn dịch chống lại VĐTN. Chưa có loại vắc-xin nào được sử dụng dưới dạng thương mại. Nếu các nghiên cứu này thành công thì chúng ta có thể hi vọng giảm tình trạng VĐTN và giảm sự kháng kháng sinh trong tương lai.

(Theo Tạp chí Medical Grapevine)