- "Sói thảo nguyên" là tác phẩm được biết đến nhiều nhất của nhà văn Đức Hermann Hesse, người từng giành giải Nobel năm 1946 và nhiều giải thưởng khác trong suốt nửa đầu của thế kỉ 20.


Có thể nói, "Sói thảo nguyên" là một tác phẩm có nhân vật chính dằn vặt và cô độc khôn cùng, đồng thời anh ta cũng hoàn toàn nhận thức được sự bi đát trong tình trạng lạc lõng của mình với số đông và luôn có ý thức đấu tranh để thoát ra khỏi nó. Đây là một tác phẩm được sinh ra trong bối cảnh nước Đức vừa trải qua Thế chiến thứ I, đồng thời tác giả của nó Hermann Hesse cũng phải hứng chịu nhiều bất hạnh cá nhân trước khi bắt đầu sáng tác.

{keywords}
Hermann Hesse giành giải Nobel văn chương năm 1946

"Sói thảo nguyên" là câu chuyện của một kẻ cảm thấy mình nửa người, nửa sói. Phần nhân tính mong ước liên kết con người và những khát vọng hoang dã không ngừng đối chọi với nhau. Anh ta phải hứng chịu sự khốn khổ cho đến khi tìm cho mình phương cách để tự giải thoát.

Cuốn sách được trình bày dưới dạng một tập bản thảo được viết bởi của nhân vật chính - người đàn ông trung niên tên là Harry Haller. Với hai kí tự HH giống như tên tác giả, đây cũng là một tác phẩm mang màu sắc tự truyện và tâm lý. Nửa đầu mô tả sự bế tắc của nhân vật Harry trong mối quan hệ với xã hội: sự khinh ghét lề thói và trưởng giả, sự chán ghét chiến tranh và chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi, sự cùng quẫn vì những mâu thuẫn bên trong nội tâm của cá nhân.

Nửa sau của cuốn sách tươi sáng hơn - có vẻ như đây mới là phần Hermann Hesse muốn hướng tới trong chuỗi ngày khốn khó của mình. Harry Haller gặp một cô gái trẻ tên là Hermine (một nhân vật ẩn dụ, như thể một mảnh linh hồn của ông đã vỡ ra, nhưng mang tính nữ). Tính nữ này đã cứu chuộc Harry, khiến cho ông có khả năng học hỏi và mỉm cười với cuộc sống đời thường. Điều này thoạt nghe có vẻ như quá dễ dàng, nhưng thực ra lại là một bài học khó cho học giả - những người đã quá quen với thế giới tinh khôi của sách vở và âm nhạc thượng tầng.

{keywords}
Bản gốc tác phẩm
{keywords}
Sói thảo nguyên ra mắt bản tiếng Việt tháng 9/2013.

Xứng đáng là một tác phẩm sinh ra từ một nhà văn Đức từng đoạt giải Nobel, "Sói thảo nguyên" cho thấy một thứ văn chương trộn lẫn giữa óc quan sát sâu sắc, khả năng suy luận và sự thấu cảm đến kiệt cùng. Lối hành văn này mang đến cảm giác vừa quen thuộc vừa cao vợi. Quen thuộc vì nó xuất phát từ nội tâm tuyệt vọng và tăm tối, cảm thấy lạc lõng, cô đơn - thứ cảm giác mà không ít người từng nếm trải trong cuộc đời. Cao vợi vì khả năng phân tích và đào xới cái vũng lầy tuyệt vọng và xa cách với con người ấy của Hermann Hesse có thể khiến người đọc ngưỡng mộ vì ngòi bút đầy sắc sảo.

Đầu thập niên 70, sau khi ông mất, trong một khoảng thời gian chỉ một vài năm, Hesse đã trở thành tác giả châu Âu được đọc và dịch nhiều nhất của thế kỷ 20. Người Mỹ đọc Hesse rất nhiều, thậm chí tên tuổi của ông cũng phổ biến trong giới độc giả trẻ. Nhưng ở Đức, khi còn sống, ông cho rằng mình đã bị hiểu lầm ghê gớm.

Hesse cảm thấy rằng độc giả của mình chỉ tập trung vào những đau khổ và tuyệt vọng được mô tả trong cuộc sống của Harry Haller mà bỏ qua tính siêu việt của con người và khả năng chữa lành của nó. Giới phê bình văn học Đức cũng tỏ ra lạnh nhạt và thậm chí thù địch với ông sau khi "Sói thảo nguyên" được xuất bản. Có lẽ vì họ chưa quên một số bài báo của Hesse kịch liệt lên án Thế chiến thứ I và kêu gọi giới trí thức Đức thoát ra khỏi chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi.

Hermann Hesse quả là có tài tiên lượng khi mười hai năm sau, Thế chiến thứ II bùng nổ.

Hồ Hương Giang