- Cảnh đẹp của chùa Hương đã hút hồn thi sĩ Huy Cận nhưng sinh thời ông lại không hề viết một dòng thơ nào cho nơi đây. Và rồi như một duyên nợ!

Một sớm xuân tôi cùng nữ nhạc sĩ PGS.TS Cù Lệ Duyên, con gái nhà thơ Huy Cận vãn cảnh chùa. Trôi theo nhịp chèo êm trên dòng suối Yến thơ mộng, trong miên man những suy nghĩ về đất trời, cảnh Phật, bỗng nhớ tới những vần thơ nổi tiếng Các vị la hán chùa Tây Phương, chợt nghĩ không hiểu tác giả của những vần thơ bất hủ về đề tài Phật giáo ấy liệu đã có những vần thơ nào dành cho chùa Hương?

Thì ra ngay chính nhà chùa cũng đã hy vọng nhà thơ Huy Cận có một áng thơ về chùa. Cù Lệ Duyên cho biết, có lần đi lễ chùa Hương, Thầy trụ trì - Thượng Tọa Thích Minh Hiền hỏi “Nhà thơ Huy Cận đã đi chùa Hương chưa?” - Cù Lệ Duyên: “Bạch thầy! không chỉ một lần mà bố con đi nhiều lần lắm rồi ạ” - “Thế mà sao nhà thơ chẳng viết một bài thơ nào về chùa nhỉ?!”

{keywords}
Tác giả Nguyễn Quang Long (bên phải) đứng cạnh PGS Cù Lệ Duyên

Thầy trụ trì chùa Hương bấy lâu nay là người thạo thơ văn kim cổ và thường sáng tác văn thơ. Mỗi dịp chúng tôi đi lễ chùa, thường tranh thủ để được cùng ngồi trò chuyện và không muốn dứt về thơ ca và âm nhạc Phật giáo với Thầy. Có lẽ vì thế mà những năm qua, hoạt động văn hóa nghệ thuật gắn liền giữa Phật giáo với đời sống con người được tổ chức nhiều ở chùa. Đã thành lệ, hằng năm có 2 chương trình lớn nằm trong thời gian lễ hội đó là đêm thơ Nguyên Tiêu rằm tháng Giêng và đêm nhạc Mừng Khánh Đản Quán Thế Âm Bồ Tát 19/2 âm lịch.

Đêm thơ Nguyên Tiêu giới thiệu những bài thơ mang đầy tính triết lý của Phật hoàng Trần Nhân Tông, của các thiền sư và cả thơ của tác giả đương đại trong đạo, ngoài đời. Những đêm thơ có sự dẫn dắt, phân tích của các nhà thơ, nghệ sĩ nổi tiếng như Vũ Quần Phương, Lương Tử Đức… Sân khấu thường được tổ chức ở ngoài trời, ngay trước sân chùa Thiên Trù gợi lên nét xưa trong những chiếu chèo xuân thời hiện đại! Có lẽ thượng tọa Thích Minh Hiền mong có một áng thơ của Huy Cận để giới thiệu cùng du khách tới lễ chùa. Trở về tư gia, Cù Lệ Duyên hỏi mẹ, bà chia sẻ: “Huy Cận từng nói: đã có Xuân Diệu viết về chùa Hương rồi, Chu Mạnh Trinh cũng viết rồi. Đẹp quá rồi còn biết nói gì đây?”

Quả thực, thơ về chùa Hương thì có nhiều, nhưng mấy lời như trong “Hương Sơn phong cảnh ca” của Chu Mạnh Trinh: Thăm thẳm một hang lồng bóng nguyệt/ Gập ghềnh mấy lối uốn thang mây/ Chừng giang sơn còn đợi ai đây/ Hay tạo hóa khéo ra tay xếp đặt… hay: …Rẽ núi, ta đi vào cửa động/ Ngoảnh sau, nhìn lại dáng chùa Tiên… trong “Thăm cảnh chùa Hương” của Xuân Diệu thì bao giờ mới lại có được?! Cũng trong bài thơ ấy thi sĩ Xuân Diệu đã mở ra cả một không gian như tiên mộng giữa đời: …Hoa mai như tuyết nhẹ như hơi/ Rừng mơ Hương Tích ba lần gặp/ Từ tuổi thanh niên đến giữa đời/ Mà vẫn bàng hoàng như giữa mộng/ Mơ hay là thực, hỡi hoa mơ?

{keywords}

PGS.TS Cù Lệ Duyên.

Như cảm nhận được tâm trạng chàng thi sĩ tài hoa khi dừng chân giữa Hương Sơn chốn mộng và linh thiêng, mơ thực, thực mơ, đẹp đến ngỡ ngàng, đẹp quá rồi thì có lời nào diễn tả hết được? Cù Lệ Duyên đã ngẫu hứng thốt lên mấy câu thơ để nói hộ cha mình: Người hỡi dừng chân lại chốn này/ Mây trời cảnh bụt đắm hương say/ Bởi sao đẹp quá thần tiên quá/ Không thốt nên lời ai có hay? Và từ tứ thơ ấy, Cù Lệ Duyên đã phát triển thành ca khúc “Phút giây huyền vi” trong đó có đoạn: Hỡi chàng thi sĩ năm xưa đã dừng chân chốn này, mải mê ngắm mây trời non nước đắm hương say. Hồn phiêu lãng cuốn theo gió ngàn mây bay. Nói chi ngôn ngữ trần gian phút giây huyền vi…

Cù Lệ Duyên chia sẻ: "Huyền vi là những điều vi diệu hiếm gặp được trong đời sống trần tục. Nhưng những phút giây mà khi đến được với Hương Sơn, nơi Nam Thiên đệ nhất động, chốn tiên cảnh bồng lai có thể chàng thi sĩ bay bổng cứ ngỡ là phút giây kỳ diệu và huyền nhiệm, rất thiêng liêng. “Phút giây huyền vi” được ca sĩ Ngọc Ký thể hiện và cùng với nhiều ca khúc khác của tác giả Cù Lệ Duyên đã được Nhà xuất bản Âm nhạc phát hành trong 2 CD Hương Sơn Ca Vol.2, Hương Sơn Ca Vol.3, đồng thời được giới thiệu tới đông đảo du khách khi đến du xuân ở lễ hội chùa Hương.

Đặc biệt trong ngày Khánh đản Quán Thế Âm Bồ Tát năm nay, Cù Lệ Duyên cũng sẽ giới thiệu thêm những ca khúc mới của chị sáng tác về chùa trong thời gian gần đây. Vậy là Cù Lệ Duyên đã thay cha mình trả nợ mối duyên với chùa Hương!

Play

Clip bài "Phút giây huyền vi" do ca sĩ Ngọc Ký trình bày

Nguyễn Quang Long